Chita(yaponcha: 知多市Chita-shi?)YaponiyaningAichi prefekturasida joylashgan shahardir. 2019-yil 1-oktabr holatiga ko‘ra, shaharda 35798 ta xonadonda 83891 nafar aholi istiqomat qiladi[1] va aholi zichligi har kvadrat kilometrga 1828 nafarni tashkil qiladi. Shaharning umumiy maydoni 45,90 kvadrat kilometr (17,72 mi²) ga teng.
Geografiyasi
Chita shahri Chita yarim orolining shimoli-gʻarbiy qismida, Aichi prefekturasining janubida, dengiz sathidan 50-70 metr balandlikda joylashgan. Sharqdan Ise koʻrfazi bilan chegaradosh.
Shahar issiq va nam yoz hamda nisbatan yumshoq qish bilan tavsiflangan iqlimga ega (Köppen iqlim tasnifi Cfa). Chitada oʻrtacha yillik harorat 15,5 °C ni tashkil etadi. Yillik oʻrtacha yogʻin miqdori 1638 mm, sentyabr esa eng seryogʻin oy hisoblanadi. Avgustda eng yuqori harorat 27,5 °C atrofida, eng past harorati esa yanvarda, 4,4 °C atrofida boʻladi[2].
Demografiyasi
Yaponiya aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra[3], Chita aholisi soni soʻnggi 70 yil ichida barqaror ravishda oʻsib bormoqda.
Aholining oʻsishi
Yil
Aholi
±%
1940
22,433
—
1950
29,872
+33.2%
1960
32,602
+9.1%
1970
39,834
+22.2%
1980
64,831
+62.8%
1990
75,433
+16.4%
2000
80,536
+6.8%
2010
84,757
+5.2%
Tarixi
Ilk zamonaviy davri
Okada, Hinaga, Kanazava, Yahata, Shinva va Sori qishloqlari 1889-yil 1-oktabrda zamonaviy munitsipalitetlar tizimining tashkil etilishi bilan Aichi prefekturasining Chita tumani tarkibida tashkil etilgan.
Okada 1903-yilda shaharcha maqomiga koʻtarildi, undan keyin 1922-yilda Yahata va 1952-yilda Asahi ham shu maqomga erishdi.
Zamonaviy tarixi
Chita shahri 1955-yil 1-aprelda sobiq Okada, Asahi va Yavata shaharlarining qoʻshilishi natijasida tashkil topgan.
Chita 1970-yil 1-sentyabrda shahar maqomiga koʻtarildi.
Hukumat
Chita toʻgʻridan-toʻgʻri saylanadigan mer hamda 18 aʼzodan iborat bir palatali shahar qonun chiqaruvchi organi boʻlgan mer-kengash boshqaruv shakliga ega. Shahar Aichi prefekturasi assambleyasiga bir aʼzoni qoʻshish huquqi mavjud. Milliy siyosat nuqtai nazaridan, shahar Yaponiya Diet quyi palatasining Aichi tumani tarkibiga kiradi.
Iqtisodiyoti
Chita oʻzining qirgʻoq chizigʻi boʻylab joylashgan kuchli sanoat bazasiga ega boʻlib, bunda elektr stansiyalari, kimyo va neft-kimyo zavodlari hamda neftni qayta ishlash zavodlari ustunlik qiladi. Lekin asosiy aholi yumushi qishloq xoʻjaligi ekinlari Petasites japonicus va piyozni yetishtirishni oʻz ichiga oladi, ammo qishloq xoʻjaligining aksariyati sohalari sugʻorishga bogʻliq. Chubu Electric shahardagi yirik Chita elektr stansiyasini boshqaradi. Bosh qarorgohi Chitada joylashgan kompaniyalarga quyidagilar kiradi:
Chubu shiryo, yem-xashak ishlab chiqaruvchisi
San-ei Sucrochemical, shakar ishlab chiqaruvchisi
Chita LNG, energiya taʼminotchisi
Tohmei Industries, aerokosmik komponentlar
Taʼlim tizimi
Maktablar
Chitada shahar hukumati tomonidan boshqariladigan oʻnta davlat boshlangʻich maktabi va beshta davlat oʻrta maktabi hamda Aichi prefekturasi taʼlim kengashi tomonidan boshqariladigan bitta davlat yuqori maktabi faoliyat yuritadi. Shuningdek, bitta xususiy litsey ham bunyod etilgan.