Yevro-2016 (inglizcha: 2016 UEFA European Football Championship yoki EURO 2016) – Futbol boʻyicha oʻn beshinchi Yevropa chempionati. Musobaqa 2016-yilning10-iyunidan10-iyuligacha Fransiyada boʻlib oʻtgan[4]. Mazkur musobaqada Ispaniya amaldagi chempion sifatida ishtirok etgan. Biroq Italiya terma jamoasiga 1/8 finaldayoq magʻlub boʻlib, ispanlar musobaqani tark etishgan. „Stade de France“ stadionida boʻlib oʻtgan final bahsidaPortugaliya terma jamoasi Fransiya ustidan 1:0 hisobida gʻalaba qozonib, oʻz tarixida birinchi marta Yevropa chempionligini qoʻlga kiritgan.
Birinchi marta Yevropa chempionatining final bosqichida 24 ta jamoa ishtirok etdi. 1996-yildan beri 16 ta jamoa chempionatning guruh bosqichida ishtirok etib kelayotgan edi[5]. Yangi formatga koʻra, ishtirokchilar toʻrtta jamoadan iborat olti guruhga taqsimlangan. Soʻngra uchta raund va finaldan iborat pley-off bosqichi oʻtkazilgan. Oʻn toʻqqizta jamoa: toʻqqizta saralash guruhining har biridan 1- va 2-oʻrinni egallagan jamoalar va 3-oʻrinni egallagan eng yaxshi 4 ta terma jamoa mezbon Fransiya bilan birgalikda chempionatda qatnashish huquqiga ega boʻlishdi. 2015-yilning noyabr oyida uchinchi oʻrinni egallagan jamoalar oʻrtasida ikki oʻyindan iborat pley-off bahslari oʻtkazilgan va soʻnggi toʻrtta ishtirokchi nomi aniqlab olingan.
2009-yil 9-martga qadar 4 mamlakat musobaqani oʻz maydonida qabul qilish istagini bildirgan. Fransiya, Italiya va Turkiya yakka, Norvegiya va Shvetsiya esa birgalikda mezbonlik qilish taklifi bilan UEFAga murojaat qilishgan[7]. Norvegiya va Shvetsiya 2009-yil dekabr oyida takliflarini qaytarib olishgan[8].
Musobaqa mezboni 2010-yil 28-may kuni aniqlangan[9].
1-tur: UEFA Ijroiya qoʻmitasining oʻn uch aʼzosining har biri 3 ta taklifni birinchi, ikkinchi va uchinchi oʻrinlarga joylashtirib chiqqan. Birinchi oʻrindagi davlatga 5 ochko, ikkinchi oʻrin uchun 2 ochko va uchinchi oʻrin uchun 1 ochko berilgan. Mezbonlikka daʼvogar davlat fuqaroligiga ega boʻlgan rasmiy shaxslar ovoz berish jarayonida ishtirok etishmagan.
2-tur: Xuddi shu oʻn uch aʼzodan iborat qoʻmita ikki mamlakat (Fransiya va Turkiya)dan biriga ovoz bergan.
Saralash bosqichi
Yevro-2016 yoʻllanmasini qoʻlga kiritgan jamoa
Yoʻllanmani qoʻlga kirita olmagan jamoa
2014-yil 23-fevralda Nicedagi Palais des Congrès Acropolis saroyida saralash bosqichiga qurʼa tashlash marosimi boʻlib oʻtgan[11]. Birinchi tur bahslari 2014-yilning sentyabr oyida oʻtkazilgan[4].
53 ta jamoa 23 ta oʻrin uchun kurash olib borgan. Fransiya musobaqa mezboni sifatida avtomatik tarzda guruh bosqichida ishtirok etish huquqini qoʻlga kiritgan. Gibraltar 2013-yilda UEFAga aʼzo boʻlganidan beri birinchi marta Yevropa chempionati saralash bosqichida ishtirok etgan. Savatchalar UEFA koeffitsientlar jadvali asosida shakllantirilgan. Yevro-2012 chempioni Ispaniya va mezbon Fransiya terma jamoalari avtomatik ravishda birinchi savatchadan oʻrin egallashgan.
Saralash bosqichida 53 ta terma jamoa 9 ta guruhga ajratildi. 8 ta guruhning har biridan 6 tadan jamoa oʻrin olgan. 9-guruhda esa 5 ta jamoa chempionat yoʻllanmasi uchun kurash olib borgan. Guruh gʻoliblari, ikkinchi oʻrin egalari va bitta eng yaxshi uchinchi oʻrin egasi toʻgʻridan toʻgʻri Fransiyada oʻtkazilgan musobaqaning guruh bosqichiga yoʻllanma olishgan. Uchinchi oʻrinni egallagan qolgan sakkizta jamoa esa soʻnggi toʻrtta yoʻllanma uchun ikki oʻyinli pley-off bahslarida oʻzaro kurash olib borishgan[12][13].
2012-yilning mart oyida oʻsha paytdagi UEFA bosh kotibi Gianni Infantino saralash musobaqasinining „zerikarli“ boʻlib qolmasligi uchun musobaqa formatini qayta koʻrib chiqish kerakligini taʼkidlab oʻtgan[14]. 2011-yil sentyabrida UEFAning yigʻilishida Michel Platini ikki guruh bosqichidan iborat saralash musobaqasi formatini taklif qilgan, biroq tashkilotga aʼzo mamlakatlar bu taklifni qabul qilmagan edi[15]. 2013-yilning may oyida Platini 2013-yil sentyabr oyida Dubrovnikda boʻlib oʻtadigan UEFA ijroiya qoʻmitasi yigʻilishida yuqorida taklif etilgan format yana muhokama qilinishini maʼlum qildi[16].
Saralash bosqichidan oʻtgan terma jamoalar
Yevro-2012 yoʻllanmasini qoʻlga kiritgan oʻn oltita jamoadan oʻn uchtasi (mezbon Fransiya ham) 2016-yilgi chempionatga ham yoʻllanma olishdi. Angliya terma jamoasi saralash bosqichini magʻlubiyatsiz yakunlab (10 ta oʻyinda 10 ta gʻalaba)[17], amaldagi Yevropa chempioni – Ispaniya va jahon chempioni – Germaniya terma jamoalari qatorasiga 12-marta Yevropa chempionati guruh bosqichiga yoʻllanma olishgan[18].
Ruminiya, Turkiya, Avstriya va Shveysariya 2012-yildagi chempionatni oʻtkazib yuborishgan edi[19]. Belgiya uzoq tanaffusdan soʻng (soʻnggi marta 2000-yilgi Yevropa chempionatida mezbon sifatida ishtirok etishgan edi) yana Yevropa chempionatida ishtirok etish huquqiga ega boʻlishgan. Vengriya 44 yillik tanaffusdan soʻng (soʻnggi ishtirok Yevro-1972 turnirida boʻlgan) guruh bosqichi yoʻllanmasini qoʻlga kiritgan[20].
Toʻrtta jamoa mazkur Yevropa chempionatida oʻz debyutini amalga oshirgan: Albaniya, Islandiya, Shimoliy Irlandiya va Uels[19]. Shimoliy Irlandiya va Uels terma jamoalari ilgari jahon chempionatida ishtirok etishgan, Albaniya va Islandiya esa shu paytgacha birorta yirik turnirda qatnashmagan edi. Slovakiya terma jamoasi Chexoslovakiya davlati davrida uchta Yevropa chempionati va sakkizta jahon chempionatida ishtirok etgan. 2016-yilgi Yevropa chempionati mustaqil davlat sifatida ular uchun ilk yirik turnir hisoblangan[19][21][22]. Avstriya va Ukraina birinchi marta saralashdan muvaffaqiyatli oʻtgan. Avval ular mezbon sifatida (mos ravishda 2008 va 2012-yillarda) musobaqalarda ishtirok etishgan edi[23][24].
ShotlandiyaBritaniya orollari tarkibiga kiruvchi saralash bosqichidan oʻta olmagan yagona jamoa boʻldi[25]. Shimoliy Irlandiya va Irlandiya Respublikasi terma jamoalari ilk marta bir vaqtda guruh bosqichi yoʻllanmasini qoʻlga kiritishdi[26]. 2004-yilda chempion boʻlgan Gretsiya oʻz guruhida soʻnggi oʻrinni egallab, 2000-yildan beri birinchi marta saralashdan oʻta olmadi. Yana ikki sobiq chempion – Gollandiya (1988) va Daniya (1992) ham guruh bosqichiga chiqa olishmadi. Gollandiya termasi Yevro-1984dan beri birinchi marta saralashdan oʻta olmadi[27]. Daniya pley-off bosqichida Shvetsiyaga qarshi oʻyinda magʻlub boʻldi va 2008-yildan beri ilk marta Yevropa chempionatining guruh bosqichida ishtirok etish imkoniyatini qoʻlga kirita olmagan.
↑1972-yildan 1988-yilgacha Germaniya terma jamoasi Gʻarbiy Germaniya nomi ostida musobaqalarda ishtirok etgan
↑Rossiya terma jamoasi 1960-yildan 1988-yilgacha SSSR va 1992-yilda MDH terma jamoasi sifatida musobaqada ishtirok etgan.
Qurʼa tashlash marosimi
Guruh bosqichiga qurʼa tashlash marosimi 2015-yilning 12-dekabr kunida Parijdagi Kongre de la Porte Maillot saroyida boʻlib oʻtgan[4][11][29][30]. 24 ta terma jamoadan oltita guruh shakllantirilgan. Har bir guruhda toʻrttadan terma jamoa oʻrin olgan. Mezbon Fransiya avtomatik ravishda A guruhiga joylashtirilgan. Qolgan jamoalar quyidagicha savatlarga joylashtirilgan: 1-savatda 5 ta jamoa, 2-3- va 4-savatlarda 6 tadan jamoa. Ispaniya chempion sifatida 1-savatdan oʻrin olgan, qolgan 22 jamoa esa UEFA tomonidan 2015-yil 14-oktyabrda eʼlon qilingan koeffitsientlar jadvaliga muvofiq keyingi oʻrinlarga joylashtirilgan[31][32][33][34].
Amaldagi chempion sifatida avtomatik tarzda 1-savatdan oʻrin olgan
↑Fransiya — mezbon. UEFA koeffitsiyentlar jadvalidagi oʻrnidan qatʼiy nazar 1-savatchaga joylashtirilgan va qurʼadan oldin avtomatik tarzda A guruhining 1-jamoasi sifatida qayd etilgan.
↑Ispaniya amaldagi chempion sifatida avtomatik tarzda 1-savatga joylashtirilgan. Qurʼa natijasiga koʻra B1, C1, D1, E1 yoki F1 oʻrinlaridan birini egallashi mumkin edi.
Jamoalar ketma-ket „A“dan „F“gacha boʻlgan guruhlarga taqsimlandi. Dastlab, 1-savatdan oʻrin olgan jamoalar oʻz guruhlaridagi birinchi oʻrinlarga, keyin esa qolgan jamoalar oʻz guruhlarida oʻzlari oʻrin olgan savatga mos raqamli oʻrinlarga joylashtirildi.
Musobaqa uchun oʻnta stadion tanlab olindi. Dastlab, 2010-yil 28-mayda fransuzlarning UEFAga yuborgan taklifida 12 ta stadiondan foydalanish koʻzda tutilganligi qayd etilgan edi. 2011-yil may oyining oxirigacha ushbu miqdor toʻqqiztagacha qisqartirilishi kerak edi, ammo 2011-yil iyun oyida oʻn bitta stadiondan foydalanish mumkinligi aytib oʻtilgan[35][36]. Musobaqada foydalaniladigan stadionlar Fransiya futbol federatsiyasi tomonidan tanlanishi kerak edi.
2011-yil iyun oyida jamoalar soni 16 tadan 24 taga koʻpaytirilganligi sababli oʻyinlar oʻtkaziladigan stadionlar soni ham 11 taga yetkazildi[38]. Shundan soʻng, yuqorida nomlari qayd etilgan zaxiradagi maydonlar ham asosiy roʻyxatga qoʻshildi. 2011-yilning dekabr oyida, Nancy shahridagi stadionda taʼmirlash ishlari toʻxtatilgandan soʻng, mezbonlar oʻyinlarni oʻnta stadionda oʻtkazishini maʼlum qilishgan[39].
Ehtimoliy variantlardan yana 2 tasi: NantesdagiStade de la Beaujoire va Monpellierdagi Stade de la Mosson (ikkalasidan ham 1998-yilgi jahon chempionati vaqtida foydalanilgan) Yevro-2016 oʻyinlarini oʻtkazish uchun tanlab olinmagan. Yakuniy roʻyxat UEFA Ijroiya qoʻmitasi tomonidan 2013-yil 25-yanvarda tasdiqlangan[40].
Har bir terma jamoaga musobaqa davomida istiqomat qilish va mashgʻulot oʻtkazish uchun alohida hudud ajratilgan. 66 ta bazadan iborat roʻyxat ichidan qaysi joyni tanlaganligini 24 ta ishtirokchi jamoa 2016-yilning 31-yanvarigacha UEFAga maʼlum qilishi kerak edi[41].
Jamoalar bazalarining yakuniy roʻyxati 2016-yil 2-martda eʼlon qilingan[42]:
Ishtirokchi jamoalar soni 16 tadan 24 taga koʻpaytirilgani sababli yana qoʻshimcha ikkita guruh shakllantirildi va pley-off bosqichiga qoʻshimcha raund (nimchorak final) qoʻshildi. Oltita guruhning (A dan F gacha) har birida toʻrttadan jamoa oʻyinlarda ishtirok etgan. Har bir guruhdan birinchi va ikkinchi oʻrinni egallagan jamoalar pley-offga yoʻl olishgan. Yangi formatga asosan, toʻrtta eng yaxshi uchinchi oʻrin egalari ham nimchorak final bosqichida ishtirok etish imkoniyatini qoʻlga kiritgan. Guruh bosqichidan soʻng 8 ta terma jamoa musobaqa bilan xayrlashgan[14]. Mazkur format 1986, 1990 va 1994-yillardagi jahon chempionatlariniki bilan deyarli bir xil. Faqat Yevropa chempionatida jahon chempionati bilan farqli ravishda uchinchi oʻrin uchun bahs oʻtkazilmagan.
Yangi format sababli oʻyinlar soni 31 tadan 51 taga koʻpaygan. Chempionat 31 kun davom etgan. UEFA bosh kotibi Gianni Infantino guruh bosqichida uchinchi oʻrinni egallagan jamoalarning ham pley-offga chiqish imkoniyati mavjudligi sababli ushbu formatni ideal emasligini aytib oʻtgan. Hatto jamoalar guruhdan chiqishini oldindan osonlik bilan tahmin qilib, boshqa jamoalar bilan ikki tarafning manfaati uchun kelishuvlar amalga oshirishi ehtimolini ham inkor etmagan[14].
Tarkiblar
Har bir terma jamoa 23 nafar futbolchidan iborat kengaytirilgan tarkibni turnirning ochilish oʻyinidan kamida oʻn kun oldin eʼlon qilishi kerak edi. 23 ta futbolchining uchtasi darvozabon boʻlishi talab etilgan[43]. Agar jamoadagi biror futbolchi oʻz jamoasining birinchi oʻyini oldidan turnirda ishtirok etishiga toʻsqinlik qiladigan darajada jiddiy jarohat oladigan boʻlsa, oʻsha futbolchini boshqa futbolchi bilan almashtirish mumkin boʻlgan[44].
Hakamlar
2015-yilning 15-dekabrida UEFA Yevro-2016 oʻyinlarida faoliyat yuritadigan oʻn sakkiz nafar bosh hakamlarning ismlarini maʼlum qilgan[45]. Yakuniy toʻliq roʻyxat esa 2016-yil 1-martda eʼlon qilingan[46][47]. Turnirda faqat Angliya davlatidan ikki nafar bosh hakam oʻyinlarni boshqarish uchun chaqirilgan.
Fransiya va Ruminiya oʻrtasidagi ochilish oʻyinini vengriyalik hakam Viktor Kassai boshchiligidagi hakamlar brigadasi boshqarib borgan[48]. Angliyalik hakam Mark Clattenburg Portugaliya va Fransiya terma jamoalari oʻrtasidagi final oʻyinida ishlagan[49].
Roberto Alonso Fernández Juan Carlos Yuste Jiménez Raúl Cabañero Martínez (standby)
Jesús Gil Manzano Carlos del Cerro Grande
Albaniya–Shveysariya (A guruhi) Slovakiya–Angliya (B guruhi) Xorvatiya–Portugaliya (Nimchorak final)
↑Anton Averyanov jismoniy imtihondan oʻta olmagani uchun Nikolai Golubev bilan almashtirilgan[50].
↑Martin Wilczek jismoniy imtihondan oʻta olmagani uchun Tomáš Mokrusch bilan almashtirilgan[51].
↑Luca Banti shaxsiy sabablar tufayli musobaqada qatnasha olmasligini bildirganidan soʻng, Daniele Orsato bilan almashtirilgan[52].
Oʻyinlarda faqat toʻrtinchi hakam sifatida faoliyat yuritadigan (2 nafar) hakamlar va yana 2 nafar zaxiradagi qanot hakamlarining ham nomlari eʼlon qilingan[46]:
2016-yil 10-iyun kuni „Stade de France“ turnirning ochilish marosimi boʻlib oʻtgan. Marosimda 600 nafar raqqosa ishtirok etgan.
Marosim davomida 2015-yilning noyabrida Parijda boʻlib oʻtgan terakt qurbonlari xotirasiga hurmat bajo keltirildi. Marosimdan soʻng, ochilish oʻyini boʻlib oʻtdi. Unda mezbon FransiyaRuminiyani 2:1 hisobida magʻlub etdi[53][54].
Guruh bosqichi
Yevro-2016da ishtirok etgan jamoalarning natijalari:
Gʻolib
2-oʻrin sohibi
Yarim finalchilar
Chorak finalchilar
Nimchorak finalchilar
Guruh bosqichi ishtirokchilari
UEFA turnir taqvimini 2014-yil 25-aprelda eʼlon qilgan va bu jadval 2015-yil 12-dekabrda qurʼa tashlash marosimidan soʻng rasman tasdiqlangan[55][56][57].
Agar ikki yoki undan ortiq jamoaning guruh oʻyinlari yakuniga koʻra ochkolari teng boʻlib qolsa, quyidagi mezonlarga asosan pley-off yoʻllanmasini qoʻlga kiritgan jamoa nomi aniqlanadi[44].
Ochkolari teng boʻlib qolgan ikki jamoa orasidagi bahsida toʻplangan ochkolar soni;
Ochkolari teng boʻlib qolgan ikki jamoalar bahsidagi toʻplar nisbati;
Ochkolari teng boʻlib qolgan ikki jamoalar bahsida koʻproq gol urgan jamoa;
Agar yuqoridagi 3 ta mezon qoʻllangandan keyin ham vaziyat hal boʻlmasa, 5—9-mezonlarga murojaat qilinadi;
Guruhda oʻtkazilgan barcha oʻyinlardagi toʻplar nisbati;
Guruhda oʻtkazilgan barcha oʻyinlarda koʻproq gol urgan jamoa;
Agar teng ochko toʻplagan jamoalar 3-turda oʻzaro bahs olib borsa va oʻyinni durang bilan tugatib, umumiy toʻplar nisbati teng boʻlib qolsa, mazkur ikki jamoaning oʻrni penaltilar seriyasiga koʻra aniqlanadi. (Agar ikkitadan ortiq jamoa bir xil miqdordagi ochkoga ega boʻlsa, ushbu mezon qoʻllanilmaydi.);
Guruhdagi barcha oʻyinlarda jami eng past jarima ballari toʻplagan jamoa (bitta sariq kartochka uchun 1 ball, ikkita sariq kartochka natijasida olingan qizil kartochka uchun 3 ball, toʻgʻridan toʻgʻri qizil kartochka uchun 3 ball, bitta sariq kartochkadan keyingi toʻgʻridan toʻgʻri qizil kartochka uchun uchun 4 ball);
Manba: UEFA Klassifikatsiya qoidasi: 1) Eng koʻp ochko toʻplagan jamoa; 2) Toʻplar nisbatidagi ustunlik; 3) Kiritilgan gollar sonidagi ustunlik; 4) Kartochkalar soni; 5) Jamoalarning UEFA koeffitsiyentlar jadvalidagi egallab turgan oʻrni.
UEFA Texnik jamoasi musobaqa yakunida eng yaxshi 11 futbolchidan iborat ramziy terma jamoani eʼlon qildi[58]. Tahlilchilar guruhi qaror qabul qilishdan oldin har bir oʻyinni qayta koʻrib chiqishdi[58]. Turnirda gʻolib boʻlgan Portugaliya terma jamoasidan toʻrt nafar oʻyinchi ramziy terma jamoaga kiritildi[58].
Turnirning eng yaxshi futbolchisi
Turnirning eng yaxshi futbolchisi sovrini fransiyalik futbolchi – Antuan Grizmannga topshirildi. Mazkur sovrin sohibini aniqlash jarayonida UEFA texnik direktori – Ioan Lupescu, Alex Ferguson va Alen Giresselar ishtirok etishgan.
Mazkur sovrin 1994-yil 1-yanvardan keyin tugʻilgan futbolchilardan biriga topshirilishi kerak edi. Angliyalik futbolchi – Kingsley Coman va Portugaliyalik jamoadoshi Raphaël Guerreironi raqobatda ortda qoldirgan holda Renato Sanches „Turnirning eng yaxshi yosh futbolchisi“ nomiga sazovor boʻlgan. Bu mukofot egasini ham UEFA texnik jamoasi aniqlab bergan.
Kumush butsa guruh bosqichida ikkita va pley-off bosqichida bitta gol urgan, hamda uchta golli uzatmani amalga oshirgan Cristiano Ronaldoga topshirilgan.
Bronza butsa Olivier Giroudga topshirilgan. Giroud guruh bosqichida bitta va pley-offda ikkita gol urgan hamda ikkita golli uzatmani amalga oshirgan. Dimitri Payet ham xuddi shunday koʻrsatkich qayd etgan, biroq maydonda Girouddan 50 daqiqa koʻproq harakat qilgan.
Turnirning eng chiroyli goli onlayn ovoz berish orqali aniqlandi. Roʻyxatdan jami 5 ta gol oʻrin oldi. 2016-yilning 13-iyulida 150 000 dan ortiq muxlis ishtirok etgan ochiq ovoz berish jarayonidan soʻng UEFA vengriyalik yarim himoyachi Zoltán Geraning Portugaliya darvozasiga kiritgan golini muxlislar tomonidan „eng chiroyli gol“ deb topilganini eʼlon qildi[59]. Alohida soʻrovnomada UEFA texnik jamoasi tomonidan Shveysariyalik hujumchi – Xherdan Shaqirining Polsha darvozasiga urgan goli turnirdagi eng chiroyli gol deb topildi[60].
Rasmiy logotip 2013-yil 26-iyun kuni Parijdagi Pavillon Cambon Capucinesda boʻlib oʻtgan marosimda taqdim etilgan. Logotip Portugaliyaning Brandia Central agentligi tomonidan ishlab chiqilgan. Logotipda Fransiya bayrogʻida mavjud boʻlgan koʻk, oq va qizil rangladagi Yevropa chempionati kubogi tasvirlangan. Kubok atrofida futbolga oid elementlarni ifodalovchi shakl va chiziqlar mavjud[65].
2013-yil 17-oktyabrda UEFA turnirning rasmiy shiorini eʼlon qilgan: Le Rendez-Vous. Shior haqida soʻralganda, Yevro-2016 tashkiliy qoʻmitasi raisi Jacques Lambert: „UEFA butun dunyodagi futbol ishqibozlariga va katta tadbirlarni sevuvchilarga yirik musobaqada ular bilan uchrashish va his-tuygʻularini baham koʻrish uchun taklifnoma yuboryapti“, – deya izoh bergan[66].
Oʻyin toʻplari
Turnir tarixida birinchi marta ikkita oʻyin toʻplaridan foydalanilgan[67]. Guruh bosqichida „Adidas Beau Jeu“ nomli toʻpdan[68], pley-off bosqichida esa „Adidas Fracas“ nomli oʻyin toʻpidan foydalanilgan[67].
Rasmiy qoʻshiqlar
David Guetta va Zara Larsson tomonidan ijro etilgan „This Oneʼs for You“ nomli qoʻshiq musobaqaning madhiyasi hisoblanadi. Yopilish marosimidagi qoʻshiq („Free Your Mind“) esa Maya Lavelle tomonidan ijro etilgan[69]. Maʼlum boʻlishicha, ochilish marosimidagi ijrosidan soʻng Devid Guettaning veb-saytidagi obunachilari soni 1 millionga ortgan[70].
↑„Ingen gemensam EM-ansökan“ (sv). Swedish Football Association (2009-yil 9-dekabr). 2018-yil 13-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 29-avgust 2024-yil.
.jpg)
_-_2024-02-25_-_6.jpg)
.jpg)
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.jpg)
