Anne của Pháp (tiếng Pháp: Anne de France; tiếng Ý: Anna di Francia; tiếng Tây Ban Nha: Ana de Francia; 3 tháng 4, năm 1461 - 14 tháng 11, năm 1522), hoặc Anne xứ Beaujeu (Anne de Beaujeu), là một nhiếp chính của nước Pháp trong thời gian em trai bà, Charles VIII của Pháp còn nhỏ. Trong suốt thời kì nhiếp chính, bà nổi tiếng là một người phụ nữ cứng rắn và được nhìn nhận là một trong những phụ nữ quyền lực nhất Châu Âu thời kì ấy. Tại Pháp, bà được gọi là Madame la Grande[1].
Tiểu sử
Anne sinh ra trong Lâu đài Genappe thuộc Công quốc Brabant vào ngày 3 tháng 4 năm 1461, là người con gái lớn nhất sống qua tuổi ấu thơ của Louis XI của Pháp; mẹ của Anne là người vợ thứ hai của Louis XI, bà Carlotta của Savoia. Bà là chị cả của hai người em khác, lần lượt là Quốc vương Pháp Charles VIII và Vương hậu Pháp tương lai Jeanne của Pháp - với tư cách là vợ đầu của Louis XII của Pháp, người em họ thuộc nhánh Orléans của Vương tộc Valois. Bà được đánh giá là rất thông minh và sắc sảo, cha bà Louis XI gọi bà là "người phụ nữ thông minh của nước Pháp"[2].
Anne đã từng hứa hôn với Nicholas, Công tước xứ Lorraine và được phong tước vị "Nữ Tử tước xứ Thouars" vào năm 1468 trước khi tiến đến hôn nhân. Tuy nhiên, Nicholas đã hủy bỏ hôn ước để theo đuổi Marie I xứ Bourgogne, và ông đã qua đời đột ngột vào năm 1473. Điều này thúc đẩy Quốc vương Louis XI lấy lại đất thái ấp. Cũng trong năm đó, Anne đã kết hôn với Pierre II xứ Bourbon.
Trong thời gian em trai của Anne là Charles VIII của Pháp còn niên thiếu, Peter và Anne đã nắm quyền nhiếp chính của nước Pháp. Thời kỳ này kéo dài từ năm 1483 đến năm 1491, kế đó Peter và Anne đã cùng nhau bảo vệ ngai vàng Pháp và sự thống nhất lãnh thổ chống lại đảng Orléans, nhánh phe phái đã gây nên cuộc chiến tranh vào những năm 1480.
Việc nhiếp chính của Anne gặp rất nhiều sự chống đối bởi các thế lực tư bản, những người đã bị đàn áp và bức bách từ thời cha bà Louis XI. Để giải quyết, bà phải nhượng bộ chủ quyền đất đai cho các thế lực ấy, trong đó có Louis, Công tước Orleans, người đứng đầu phe chống đối. Khi ấy, Louis luôn muốn đoạt quyền nhiếp chính từ tay bà, nhưng bà luôn được Hội đồng nước Pháp bảo vệ và ủng hộ[3].
Khi ấy, Richard III của Anh bị xem là kẻ cướp ngôi, và Anne với vai trò nhiếp chính đã đứng về phe của Henry Tudor. Bà đã giúp Henry chiến thắng bằng sự hỗ trợ của quân Pháp trong Trận Bosworth. Do đó, Anne đã ký hiệp ước cuối cùng chấm dứt cuộc Chiến tranh Trăm Năm, Hiệp ước Étaples, và vào năm 1491 (bất kể sự phản đối của Áo và Anh), đã sắp đặt cuộc hôn nhân giữa em trai Charles và Anne, Nữ Công tước xứ Bretagne nhằm trói buộc Công quốc Bretagne với triều đình Pháp. Điều này đã khiến hai vợ chồng trở nên đối địch với vị Vương hậu mới, Anne xứ Bretagne, khi âm mưu khiến Bretagne chịu sự đô hộ của triều đình Pháp.
Khi Công tước Peter mất vào năm 1503, và người con gái duy nhất của hai người là Suzanne, Nữ Công tước Bourbon, sinh vào ngày 10 tháng 5 năm 1491, đã nối ngôi ông[4]. Tuy nhiên, Anne luôn là người có ưu thế hơn trong hôn nhân và bà vẫn là người quản lý đất đai của dòng họ Bourbon sau khi chồng bà qua đời, bảo vệ dòng họ thoát khỏi sự xâm lấn trong triều đình. Suzanne kết hôn với một người trong họ Bourbon là Charles Montpensier, khi ấy là Nguyên soái nước Pháp (connétable de France), người mà sau đó trở thành Charles III, Công tước Bourbon. Hai người không có con và không may, Suzanne đã qua đời trước mẹ.
Là người phụ nữ quyền lực, trong thời kì của mình bà đã chịu trách nhiệm dạy dỗ các phụ nữ rất quan trọng đương thời, trong đó có Diane de Poitiers và Luisa của Savoia, mẹ của vị vua Pháp tương lai François I của Pháp[5]. Ngoài ra, bà còn dạy dỗ Margarete của Áo[6], người sẽ định kết hôn với em trai bà Charles nhưng không thành. Về sau Margaret trở thành một nữ chính trị gia lỗi lạc khi cai quản lãnh thổ Habsburg Netherlands.
Khi Anne mất vào năm 1522, dòng dõi của bà và cha bà không có người kế tục. Một người nối dõi của người cô của Anne là Anne xứ Laval được thừa nhận như người thừa kế của bà.
_22x17_Inv.1013.jpg)
