Share to: share facebook share twitter share wa share telegram print page

Nguyễn Đỗ Mục

Nguyễn Đỗ Mục
Chân dung Nguyễn Đỗ Mục
Chân dung Nguyễn Đỗ Mục
Nghề nghiệpNhà văn, dịch giả
Dân tộcKinh
Tư cách công dânViệt Nam

Nguyễn Đỗ Mục (1882-1951), tự Trọng Hữu, bút hiệu Hì Đình Nguyễn Văn Tôi (khi viết bài cho mục Hài đàm); là nhà văn và là dịch giả Việt Nam.

Thân thế và sự nghiệp

Nguyễn Đỗ Mục sinh trưởng trong một gia đình Nho học truyền thống. Quê gốc của ông là làng Thư Trai, huyện Thạch Thất, tỉnh Sơn Tây (sau đổi là huyện Phúc Thọ, tỉnh Hà Tây; nay là huyện Phúc Thọ, thành phố Hà Nội). Cha ông là Hoàng giáp Nguyễn Đình Dương, từng làm Án sát Hưng Yên, Bố chính Quảng Bình, Biện lý Bộ Lại.

Khoa Kỷ Dậu (1909) đời vua Duy Tân, Nguyễn Đỗ Mục đỗ tú tài, nhưng thi Hội thì không đỗ. Ngày 15 tháng 5 năm 1913, Đông Dương tạp chí do Nguyễn Văn Vĩnh làm Chủ bút ra đời tại Hà Nội. Ông đến cộng tác và viết đều đặn ở mục Gõ đầu trẻ, chuyên về giáo dục.

Sau khi tạp chí này đình bản (ngày 15 tháng 9 năm 1919), ông viết cho tờ Trung Bắc tân văn (cũng do Nguyễn Văn Vĩnh đảm nhiệm, và tồn tại cho đến năm 1939) và cho nhiều báo khác tại Hà Nội.

Sau Cách mạng tháng Tám (1945) cho đến khi qua đời, ông công tác ở Bộ Quốc phòng, chuyên lo việc phiên dịch các tài liệu quân sự và chính trị.

Theo nhà nghiên cứu Nguyễn Vinh Phúc, Nguyễn Đỗ Mục mất ở Định Hóa (Thái Nguyên) ngày 16 tháng 12 năm 1951.

Tác phẩm

Sáng tác

Nguyễn Đỗ Mục thường xuyên viết các bài bàn về giáo dục đăng trong mục Gõ đầu trẻ (Đông Dương tạp chí, 1913-1919), và thỉnh thoảng có viết những tiểu phẩm hài đăng ở mục Hài đàm trên báo Trung Bắc tân văn, nhằm phê phán xã hội.

Biên khảo

  • Chinh phụ ngâm khúc dẫn giải (Tân Dân xuất bản, Hà Nội, 1929)[1]
  • Khổng Tử gia ngữ (chép những lời Khổng Tử dạy về phong tục liên quan đến quan, hôn, tang, tế).
  • Khổng Tử tập ngữ (chép những lời danh ngôn của Khổng Tử).
  • Bách tử kim đan (trích những áng văn hay của văn gia Trung Quốc).

Cả ba quyển này ông đều đăng trên tờ Trung Bắc tân văn.

Dịch thuật

Nguyễn Đỗ Mục chuyên về dịch thuật hơn. Đó là các tiểu thuyết và tạp kịch của Trung Quốc. Theo thống kê chưa đầy đủ, đó là các cuốn:

  • Tây sương ký, tạp kịch của Vương Thực Phủ (đăng Đông Dương tạp chí, từ số 28 đến số 41). Tuy nhiên, ông phỏng dịch hơn là dịch, thỉnh thoảng xen vào những câu tập Kiều.
  • Song phượng kì duyên (chuyện nàng Chiêu Quân, 1922).
  • Tái sinh duyên (1923) và Tục tái sinh duyên (chuyện nàng Mạnh Lệ Quân).
  • Thuyền tình bể ái (1926).
  • Bình sơn lãnh yến (1927).
  • Hồng nhan đa truân (1928).
  • Hiệp nghĩa anh hùng
  • Thủy Hử diễn nghĩa (1933).
  • Đông Chu liệt quốc (trước đăng trong Đông Dương tạp chí, sau Tân Việt thư xã xuất bản 1933).
  • Nhi nữ tạo anh hùng (1935)

Và cùng với Đào Hùng dịch quyển tiểu thuyết Sans famille (đặt tên là Vô gia Đình) của nhà văn Pháp Hector Malot từ bản chữ Hán (nhà xuất bản Tân Việt Nam, 1931).

Nhận xét

Khác với Nguyễn Văn Vĩnh, trong khi nhà văn này giới thiệu với quốc dân các nhà văn nghệ sĩ phương Tây, thì Nguyễn Đỗ Mục trình bày cho quốc dân những công trình dịch thuật của ông về phía các sách Trung Hoa, tức là tự lãnh trách nhiệm giới thiệu cái Đông phương mầu nhiệm...cho những người tân học.
Ông đã gây được một phong trào viết truyện bằng xăn xuôi (nhờ người ta ham đọc những tác phẩm dịch của ông), và cũng đã gây một phong trào lãng mạn (vì ông thường dịch các truyện có tính lãng mạn).
Ngoài ra, ông còn có công khi khảo cứu và chú giải cuốn "Chinh phụ ngâm khúc". Nhưng công to tát nhất của ông, đó là một người của trường Nho trăm phần trăm, mà lại sốt sắng cổ võ cho chữ quốc ngữ. Ông dùng chữ quốc ngữ để viết và dịch tất cả các sách, làm cho mọi người công nhận sự cần ích của lối chữ mới. Những bản dịch lưu loát của ông là một bằng chứng cho những ai còn nghi ngờ tiềm lực và tương lai của chữ quốc ngữ [2].
  • Nhà nghiên cứu Nguyễn Vinh Phúc:
Nguyễn Đỗ Mục viết nhiều, dịch nhiều, song chỉ với bản dịch "Đông Chu liệt quốc" và cuốn "Chinh phụ ngâm khúc dẫn giải" cũng đủ cho thấy ông là người có công trong việc dịch thuật và biên khảo và thời kỳ quốc văn còn non nớt[3].

Thông tin thêm

Chú thích

  1. ^ Nguyễn Đỗ Mục không phải là nhà nghiên cứu, nên ông nhầm Đoàn Thị Điểm (em Đoàn Doãn Luân) với Nguyễn Thị Điểm (em Nguyễn Trác Luân), và cũng không đối chiếu các bản "Chinh phụ ngâm" khác nhau, mặc dù thời ấy Nguyễn Hữu Tiến đã nói bản lưu hành là của Phan Huy Ích. [1][liên kết hỏng].
  2. ^ Lược theo Thanh Lãng, sách đã dẫn, tr. 211, 213 và 215.
  3. ^ Từ điển văn học (bộ mới, tr. 1134).

Tham khảo

Wikisource có các tác phẩm của hoặc nói về:
Nguyễn Đỗ Mục
  • Vũ Ngọc Phan, Nhà văn hiện đại (trọn bộ), Nhà xuất bản Sống Mới, Sài Gòn, 1959.
  • Nguyễn Vinh Phúc, mục từ Nguyễn Đỗ Mục in trong Từ điển văn học (bộ mới). Nhà xuất bản Thế giới, 2004.
  • Thanh Lãng, Bảng lược đồ văn học Việt Nam (Quyển Hạ). Nhà xuất bản Trình bày (Sài Gòn), không ghi năm xuất bản.
  • Nguyễn Q. Thắng-Nguyễn Bá Thế. Từ điển nhân vật lịch sử Việt Nam Nhà xuất bản Khoa học xã hội, Hà Nội, 1992.

Read other articles:

Alexander II Magnet School (Macon, Georgia)

Elementary magnet school in Macon, Bibb, Georgia, United StatesAlexander II Magnet SchoolAddress1156 College StreetMacon, Bibb, Georgia 31216United StatesCoordinates32°49′58″N 83°38′42″W / 32.8328°N 83.6449°W / 32.8328; -83.6449InformationOther namesAlexander II, Alex IISchool typeState elementary magnet schoolMottoOur challenge is for every student to exceed expectations.Opened1902 (1902)FounderElam AlexanderSchool districtBibb County Public School Di...

 

Agriculture in the Republic of the Congo

Tobacco plant Agriculture in the Republic of the Congo is mostly at the subsistence level. Self-sufficiency in food production is yet to be achieved. Cassava (manioc) is the basic food crop everywhere in the country except in the southern region, where bananas and plantains are prevalent. Among the cash crops, the most important are sugarcane and tobacco, though palm kernels, cacao, and coffee are also cultivated to some extent.[1] The main consumption crops are bananas, manioc, peanu...

 

Человек-паук: За пределами вселенных

Для термина «Человек-паук» см. также другие значения. Этот раздел содержит информацию о запланированном или ожидаемом мультфильме. Содержание может меняться коренным образом по мере приближения даты выхода мультфильма и появления новой информации. Человек-паук: За пре�...

Guiraut Riquier

Canción de Riquier en un cancionero del siglo XIII. Guiraut Riquier de Narbona (ca. 1230 en Narbona - 1292 en Narbona o en Rodez) fue uno de los últimos trovadores occitanos.[1]​ Es bien conocido por su gran cuidado al escribir sus obras y mantenerlas juntas: la Enciclopedia Grove lo considera un antólogo de sus propias obras. Sirvió bajo Aimery IV, Vizconde de Narbona,[2]​ así como Alfonso X el Sabio, Rey de Castilla. También se cree que trabajó con Enrique II, conde ...

 

Roman–Parthian War of 58–63

Roman / Parthian war over control of Armenia (AD 58-63) Roman–Parthian War of 58–63Part of the Roman–Parthian WarsDate58–63 ADLocationArmeniaResult Stalemate[1][2] Treaty of Rhandeia Arsacids established on Armenian throneTerritorialchanges Minor gains for the Roman client states[citation needed]Belligerents Roman EmpireRoman clients• Sophene• Lesser Armenia• Iberia• Commagene• Pontus Kingdom of ArmeniaParthian EmpireCommanders and leaders Gnaeus Domi...

 

السودا (طرطوس)

34°58′56″N 35°56′37″E / 34.98222222°N 35.94361111°E / 34.98222222; 35.94361111   ميّز عن السودة. السودا الإحداثيات 34°58′56″N 35°56′37″E / 34.98222222°N 35.94361111°E / 34.98222222; 35.94361111  تقسيم إداري  البلد سوريا  التقسيم الأعلى محافظة طرطوس  تعديل مصدري - تعديل   السودا بلدة ومركز

Colt M1902

This article is about the semi-automatic pistol. For the Colt Model 1902 Philippinerevolver, see Colt M1878. This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Colt M1902 – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (January 2016) (Learn how and when to remove this template message) Semi-automatic pistol Colt ...

 

متحف الحبيلين (ردفان)

هذه المقالة بحاجة لصندوق معلومات. فضلًا ساعد في تحسين هذه المقالة بإضافة صندوق معلومات مخصص إليها. يفتقر محتوى هذه المقالة إلى الاستشهاد بمصادر. فضلاً، ساهم في تطوير هذه المقالة من خلال إضافة مصادر موثوق بها. أي معلومات غير موثقة يمكن التشكيك بها وإزالتها. (ديسمبر 2018) متحف ال

 

Lotus Software

American technology company, 1982–2018 Lotus SoftwareTypeSubsidiaryIndustryComputer softwareFounded1982; 41 years ago (1982) (as Lotus Development Corporation)HeadquartersCambridge, Massachusetts, U.S.ProductsLotus 1-2-3 Lotus AgendaLotus ConnectionsLotus DominoLotus Domino Web AccessLotus ExpeditorLotus Forms Lotus Freelance Graphics Lotus MagellanLotus ManuscriptLotus NotesLotus Notes TravelerLotus QuickrLotus Sametime Lotus SmartSuite Lotus SymphonyLotusWorks[1]...

Josie Gibson

English television personality Josie GibsonGibson in 2015BornJosephine Diane Shirley Gibson (1985-01-24) 24 January 1985 (age 38)Bristol, EnglandEducationBrimsham Green SchoolOccupationTelevision personalityYears active2010–presentEmployerITVChildren1Websitejosiegibsonofficial.com Josephine Diane Shirley Gibson[1] (born 24 January 1985)[2] is an English television personality. In 2010, she won the eleventh series of the Channel 4 reality show Big Brother, and later...

 

Coat of arms of Saint Vincent and the Grenadines

Coat of arms of Saint Vincent and the GrenadinesVersionsGreater coat of armsVersion used by the Government ArmigerCharles III in Right of Saint Vincent and the GrenadinesAdopted1979CrestCotton plantTorseBlue, Gold and GreenBlazonArgent a base vert features two women in classical Roman dress:the one on the heraldic right stands holding an olive branch, and the one on the left holds scales of justice and kneels before a gold altar situated between themMottoPax et Justitia Peace and JusticeEarli...

 

Monterey County, California

County in California, United States For the California wine region, see Monterey AVA. County in California, United StatesMonterey County, CaliforniaCountyCounty of Monterey Images, from top down, left to right: Monterey Bay Aquarium, Main Street in Salinas, the seventh hole at Pebble Beach Golf Links, Mission Soledad, Big Sur Coastline FlagSealInteractive map of Monterey CountyLocation in the state of CaliforniaCountryUnited StatesStateCaliforniaIncorporatedFebruary 18, 1850[1]Named f...

Newport City footbridge

Bridge over the River Usk in South Wales This article is about the footbridge. For the bridge that forms part of the A48, see City Bridge. Newport City footbridgeNewport City footbridge from the east bankCoordinates51°35′13″N 2°59′25″W / 51.5869°N 2.9902°W / 51.5869; -2.9902Carriescyclists and pedestriansCrossesRiver UskLocaleNewportOfficial nameNewport City footbridgeMaintained byNewport City CouncilCharacteristicsDesignCable-stayed bridgeWidthDeck 16 feet...

 

Spa, County Down

Spa Presbyterian Church, November 2010 Spa is a small village in County Down, Northern Ireland, close to Ballynahinch. It is situated in the Down District Council area. Spa also has a small primary school which, in recent years, has had to expand to accommodate the increasing number of pupils resulting from the development of the new housing estates. It also has an Orange Hall. There is a lake just outside the village. History Spa was found to have a mineral spring sometime in the late 17th c...

 

Barilla Group

Ця стаття має кілька недоліків. Будь ласка, допоможіть удосконалити її або обговоріть ці проблеми на сторінці обговорення. Ця стаття не містить посилань на джерела. Ви можете допомогти поліпшити цю статтю, додавши посилання на надійні (авторитетні) джерела. Матеріал без �...

10th Royal Tank Regiment

10th Royal Tank RegimentCountry United KingdomBranch British ArmyTypeArmouredSizeRegimentEngagementsWorld War IIMilitary unit The 10th Royal Tank Regiment (10 RTR) was an armoured regiment of the British Army during World War II. It was part of the Royal Tank Regiment, itself part of the Royal Armoured Corps. In February 1943, it was redesignated as 7th Royal Tank Regiment, replacing the previous 7th, which had been lost at Tobruk.[1] References ^ 10th Battalion, Royal Tank ...

 

Siklus Rankine

Beberapa atau seluruh referensi dari artikel ini mungkin tidak dapat dipercaya kebenarannya. Bantulah dengan memberikan referensi yang lebih baik atau dengan memeriksa apakah referensi telah memenuhi syarat sebagai referensi tepercaya. Referensi yang tidak benar dapat dihapus sewaktu-waktu. Siklus Rankine adalah salah satu jenis siklus termodinamika ideal yang digunakan untuk mendeskripsikan mesin kalor (memanfaatkan perubahan panas menjadi kerja). Energi panas disuplai secara eksternal pada ...

 

قصر الحمرا

قصر الحمرامعلومات عامةنوع المبنى قصر تاريخيالمكان محافظة تيماء، منطقة تبوكالبلد  السعوديةأبرز الأحداثبداية التشييد الألف 6 قبل الميلادتعديل - تعديل مصدري - تعديل ويكي بيانات قصر الحمرا، هو قصر أثري يقع شمال غرب محافظة تيماء التابعة لمنطقة تبوك بالمملكة العربية السعود�...

Arturo León Lerma

For the Mexican-American former boxer, see Arturo Leon. Mexican politician Arturo León LermaBorn (1937-03-01) 1 March 1937 (age 86)Álamos, Sonora, MexicoNationalityMexicanOccupationPoliticianPolitical party PRI Arturo León Lerma (born 1 March 1937) is a Mexican politician from the Institutional Revolutionary Party. From 2000 to 2003 he served as Deputy of the LVIII Legislature of the Mexican Congress representing Sonora.[1] After starting in the front office of the Mayos ...

 

Sleuth (1972 film)

1972 film by Joseph L. Mankiewicz SleuthTheatrical release posterDirected byJoseph L. MankiewiczScreenplay byAnthony ShafferBased onSleuthby Anthony ShafferProduced byMorton GottliebEdgar J. Scherick (Executive)StarringLaurence OlivierMichael CaineCinematographyOswald MorrisEdited byRichard MardenMusic byJohn AddisonProductioncompanyPalomar Pictures InternationalDistributed by20th Century FoxRelease date 10 December 1972 (1972-12-10) (US) Running time138 minutesCountriesUni...

 
Kembali kehalaman sebelumnya