Share to: share facebook share twitter share wa share telegram print page

Ngữ hệ Kartvelia

Ngữ hệ Kartvelia
ქართველური
Phân bố
địa lý
Miền tây Nam Kavkaz, đông bắc Tiểu Á
Tiền ngôn ngữKartvelia nguyên thủy
Ngữ ngành con
ISO 639-5:ccs
Glottolog:kart1248[1]
{{{mapalt}}}

Ngữ hệ Kartvelia (tiếng Gruzia: ქართველური ენები) (cũng được gọi là ngữ hệ Iberia[2] và trước đây là[3] ngữ hệ Nam Kavkaz[4]) là một ngữ hệ bản địa vùng Kavkaz và được nói chủ yếu tại Gruzia, với một lượng người nói đáng kể ở Nga, Iran, Hoa Kỳ, Liên Minh Châu Âu, Israel[5] và đông bắc Thổ Nhĩ Kỳ.[6] Có chừng 5,2 triệu người nói ngôn ngữ Kartvelia trên toàn cầu.

Các nhà nghiên cứu chưa xác định được bất kỳ mối quan hệ nào giữa hệ Kartvelia và các ngữ hệ khác.[7] Một trong những tư liệu cổ nhất của hệ này là những tấm bia khắc Bir el Qutt tiếng Gruzia, được viết bằng bảng chữ cái Asomtavruli cổ tại tu viện Gruzia gần Bethlehem,[8] có niên đại từ năm 430.[9]

Bảng chữ cái tiếng Gruziahệ chữ viết chung cho tất cả ngôn ngữ Kartvelia, dù tiếng LazThổ Nhĩ Kỳ cũng dùng bảng chữ cái Latinh.

Tình trạng xã hội và văn hóa

Tiếng Gruzia là ngôn ngữ chính thức của Gruzia (được nói bởi 90% dân số) và là ngôn ngữ văn học cũng như giao thương chính với tất cả người nói ngôn ngữ Kartvelia tại Gruzia. Nó sử dụng một bảng chữ cái riêng, đây cũng là thứ tiếng duy nhất tại Kavkaz có nền văn học cổ đại, với những văn liệu từ tận thế kỷ V.

Tiếng Mingrelia được viết bằng bảng chữ cái tiếng Gruzia từ năm 1864, đặc biệt trong giai đoạn 1930 tới 1938, khi người Mingrelia có quyền tự quản về văn hóa.

Tiếng Laz được viết bằng hệ thống chữ tiếng Gruzia chủ yếu từ 1927 tới 1937, và giờ bằng chữ Latinh tại Thổ Nhĩ Kỳ. Tuy nhiên, tiếng Laz đang dần biến mất do người Laz đang hòa nhập nhanh chóng vào xã hội Thổ Nhĩ Kỳ.

Phân loại

Ngữ hệ Kartvelia gồm bốn ngôn ngữ:[4][10][11][12][13][14]

  • Tiếng Svan (ლუშნუ ნინ, lušnu nin) có chừng 35.000–40.000 người bản ngữ chủ yếu sống tại vùng núi tây bắc Svaneti, Gruzia, và thung lũng Kodori tại Abkhazia, Gruzia.
  • Gruzia-Zan (còn có tên Karto-Zan)
    • Tiếng Gruzia (ქართული ენა, kartuli ena) có khoảng 4,5 triệu người bản ngữ, chủ yếu tại Gruzia. Có những cộng đồng người nói tiếng Gruzia ở Nga, Thổ Nhĩ Kỳ, Iran, Israel, và các nước EU.
    • Nhóm ngôn ngữ Zan
      • Tiếng Mingrelia (მარგალური ნინა, margaluri nina) có khoảng 500.000 người bản ngữ vào năm 1989, chủ yếu tại vùng tây Gruzia, như SamegreloAbkhazia (chỉ tại Gali). Số người nói tiếng Mingrelia đã giảm sút đáng kể vào thập niên 1990 do kết quả của việc tàn sát người Gruzia tại Abkhazia. Lượng người Mingrelia di tản từ Abkhazia chuyển đến những vùng khác thuộc lãnh thổ Gruzia, với lượng lớn tại TbilisiZugdidi.
      • Tiếng Laz (ლაზური ნენა, lazuri nena) với 220.000 người nói năm 1980, chủ yếu ở vùng ven biển đông bắc Thổ Nhĩ Kỳ, và chừng 30.000 người tại Adjara, Gruzia.

Xem thêm

Chú thích

  1. ^ Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin biên tập (2013). “Kartvelian”. Glottolog. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
  2. ^ Caucasian languages Encyclopædia Britannica
  3. ^ Bernard Laks, Origin and Evolution of Languages: Approaches, Models, Paradigms, Equinox, 2008, p. 46
  4. ^ a b Boeder (2002), p. 3
  5. ^ Languages of Israel
  6. ^ Ethnologue entry about the Kartvelian language family
  7. ^ Dalby (2002), p. 38
  8. ^ Lang (1966), p. 154
  9. ^ Hewitt (1995), p. 4.
  10. ^ Boeder (2005), p. 6
  11. ^ Gamkrelidze (1966), p. 69
  12. ^ Fähnrich & Sardzhveladze (2000)
  13. ^ Kajaia (2001)
  14. ^ Klimov (1998b), p. 14

Read other articles:

Kolkata Municipal Corporation in West Bengal, IndiaWard No. 109Kolkata Municipal CorporationInteractive Map Outlining Ward No. 109Ward No. 109Location in KolkataCoordinates: 22°28′55″N 88°24′02″E / 22.481833°N 88.400694°E / 22.481833; 88.400694Country IndiaStateWest BengalCityKolkataArea CoveredHaltu (Kalikapur), Santoshpur (Borakhola-Nandan Kanan-Purba Diganta-Survey Park), Ajoy Nagar, Hiland Park, Chak Garia, New Garia, Srinagar, Hatibari, Nayabad, B...

 

Artikel ini sebatang kara, artinya tidak ada artikel lain yang memiliki pranala balik ke halaman ini.Bantulah menambah pranala ke artikel ini dari artikel yang berhubungan atau coba peralatan pencari pranala.Tag ini diberikan pada Maret 2016. Tunku Tun Aminah Maimunah IskandariahYang Amat MuliaWangsaIstana Besar Johor BahruNama lengkapTunku Aminah Maimunah Iskandariah binti Sultan Ibrahim IsmailAyahSultan Ibrahim Ismail Ibni Almarhum Sultan Iskandar Al-HajIbuRaja Zarith Sofiah binti Almarhum ...

 

eFootball Pro Evolution Soccer PES 2021 Season Update Información generalDesarrollador KonamiDistribuidor KonamiDirector Yoshikatsu OgiharaProductor KonamiDatos del juegoGénero DeportesIdiomas Japonés, inglés, español, francés, alemán, italiano, portugués, chino, ruso, indoneso, turco y coreano.Modos de juego Un jugador, multijugador multijugador en líneaClasificaciones ESRBPEGIOFLCGRACGSRRDatos del softwareMotor Fox Engine (en consolas de PlayStation 4 y Xbox One)Unreal Engine (en s...

JaparaYapara - Djepara Regentschap in Indonesië Situering Eiland Java Provincie Midden-Java Tijdzone +7 Coördinaten 6° 36′ ZB, 110° 40′ OL Algemeen Oppervlakte 27.263 km² Inwoners (2008) 1.100.000 Hoofdplaats Jepara Overig Taal Indonesisch (officieel)Javaans Motto Trus karyo tataning Bumi Code desa 3320 Code Kemendagri 33.20 Website Officiële website Detailkaart Portaal    Indonesië Japara of Djapara (Indonesisch: Jepara) is een regentschap op het eiland Java, ten...

 

West Carrollton Plaats in de Verenigde Staten Vlag van Verenigde Staten Locatie van West Carrollton in Ohio Locatie van Ohio in de VS Situering County Montgomery County Type plaats City Staat Ohio Coördinaten 39° 40′ NB, 84° 15′ WL Algemeen Oppervlakte 16,3 km² - land 15,8 km² - water 0,5 km² Inwoners (2006) 13.005 Hoogte 214 m Overig ZIP-code(s) 45449 FIPS-code 83111 Foto's Portaal    Verenigde Staten West Carrollton is een plaats (city) in de Amerikaanse staat Oh...

 

This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Durgapur Thermal Power Station – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (January 2019) (Learn how and when to remove this template message) Durgapur Thermal Power StationCountryIndiaLocationDurgapur, Burdwan, West BengalCoordinates23°31′52″N 87°15′01

この記事は検証可能な参考文献や出典が全く示されていないか、不十分です。出典を追加して記事の信頼性向上にご協力ください。(このテンプレートの使い方)出典検索?: アウグスト・ヴィルヘルム・シュレーゲル – ニュース · 書籍 · スカラー · CiNii · J-STAGE · NDL · dlib.jp · ジャパンサーチ · TWL(2012年1月) アウグスト・ヴ

 

この記事は検証可能な参考文献や出典が全く示されていないか、不十分です。出典を追加して記事の信頼性向上にご協力ください。(このテンプレートの使い方)出典検索?: 新潟県道375号平岩停車場蒲原線 – ニュース · 書籍 · スカラー · CiNii · J-STAGE · NDL · dlib.jp · ジャパンサーチ · TWL(2012年9月) 一般県道 新潟県道375号平岩

 

  لمعانٍ أخرى، طالع رفائيل إيتان (توضيح). رافائيل إيتان معلومات شخصية الميلاد 11 يناير 1929(1929-01-11)تل عدشيم الوفاة 23 نوفمبر 2004 (75 سنة)ميناء أشدود تعديل مصدري - تعديل   رفائيل ايتان (بالعبرية: רפאל רפול איתן)‏ (11 يناير 1929 - 23 نوفمبر 2004) هو وزير إسرائيلي سابق ورئيس هيئة الأركان...

Bandar Udara Frans Xavier SedaFrans Xavier Seda AirportIATA: MOFICAO: WATCInformasiJenisPublikPemilikPemerintah IndonesiaPengelolaKementerian PerhubunganMelayaniMaumereLokasiMaumere, Kabupaten Sikka, Nusa Tenggara Timur, IndonesiaKetinggian dpl35 mdplKoordinat08°38′27.08″S 122°14′12.56″E / 8.6408556°S 122.2368222°E / -8.6408556; 122.2368222Koordinat: 08°38′27.08″S 122°14′12.56″E / 8.6408556°S 122.2368222°E / -8....

 

1960 United States Supreme Court caseBoynton v. VirginiaSupreme Court of the United StatesArgued October 12, 1960Decided December 5, 1960Full case nameBoynton v. VirginiaCitations364 U.S. 454 (more)81 S. Ct. 182; 5 L. Ed. 2d 206; 1960 U.S. LEXIS 1889Case historyPriorCert. granted, 361 U.S. 958 (1960).HoldingRacial segregation in public transportation is illegal under the Interstate Commerce Act of 1887.Court membership Chief Justice Earl Warren Associate Justices Hugo Black ·...

 

Частина серії статей на тему:ІндоєвропейціМіграції індоєвропейців Філологія Праіндоєвропейська мова Джерела Авеста Архаїчна латина Бегістунський напис Вірменська і Готська Біблія Глосарій Ендліша Іліада й Одіссея Давньоірландське письмо Лінійне письмо Б Лувійське п

CEO of DNEG Namit MalhotraMalhotra in 2021BornNamit Malhotra (1976-04-02) 2 April 1976 (age 47)NationalityIndianAlma materH.R. College of Commerce and Economics, MumbaiOccupation(s)Chief Executive Officer of DNEG; Founder and Non-Executive Chairman of Prime Focus Namit Malhotra (born 2 April 1976) is the chief executive officer of visual effects, animation and stereo conversion company DNEG.[1] He is also the founder and non-executive director of Prime Focus Limited, world's...

 

Ezequiel MastrolíaDatos personalesNombre completo Ezequiel Gastón MastrolíaNacimiento Buenos Aires, Argentina25 de marzo de 1991 (32 años)Nacionalidad(es) ArgentinaAltura 1,90 m (6′ 3″)Peso 82 kg (180 lb)Carrera deportivaDeporte FútbolClub profesionalDebut deportivo 2011(San Lorenzo de Almagro)Club Cucuta DeportivoLiga Torneo BetPlayPosición ArqueroDorsal(es) 1Trayectoria San Lorenzo de Almagro (2010-2014) Comunicaciones (2014) Platense (2015-2017) Talleres de C�...

 

Japanese entertainment and video game company Not to be confused with Conami. For other uses, see Konami (disambiguation). Konami Group CorporationHeadquarters in Ginza, Chūō, TokyoNative nameコナミグループ株式会社Romanized nameKonami Gurūpu kabushiki-gaishaFormerly Konami Industry Co., Ltd. (1973–1991) Konami Co., Ltd (1991–2000) Konami Corporation (2000–2015) Konami Holdings Corporation (2015–2022) TypePublicTraded as TYO: 9766 LSE: KNM Nikkei 225 Component ISINJP...

Exhibition basketball game 2024 NBA All-Star Game 1234 Total Western Conference 0000 0 Eastern Conference 0000 0 DateFebruary 18, 2024ArenaGainbridge Fieldhouse (All-Star Game)Lucas Oil Stadium (All-Star Saturday Night)CityIndianapolisNetworkTNTTBS (as all-star game)NBA All-Star Game < 2023 2025 > The 2024 NBA All-Star Game will be an exhibition game played on February 18, 2024. It will be the 73rd edition of the NBA All-Star Game. It will be hosted by the Indiana Pacers at Ga...

 

Parliamentary constituency in the United Kingdom, 1885–2005 Not to be confused with Edinburgh Central (Scottish Parliament constituency). Edinburgh CentralFormer Burgh constituencyfor the House of CommonsBoundary of Edinburgh Central in Scotland for the 2001 general electionSubdivisions of ScotlandCity of Edinburgh1885–2005SeatsOneCreated fromEdinburghReplaced byEdinburgh East Edinburgh North & Leith Edinburgh South West Edinburgh West Edinburgh Central was a burgh constituency of...

 

Private university in Metro Manila, Philippines Philippine Christian UniversityPamantasang Kristiyano ng PilipinasFormer namesManila Union University Philippine Christian CollegeMottoFaith, Character and ServiceTypePrivate Protestant Coeducational basic and higher education institutionEstablished1946; 77 years ago (1946)Religious affiliationThe United Methodist Church and the United Church of Christ in the Philippines but maintains its independence in governanceAcademic affi...

AwardGolden FootFrancesco Totti's 2010 Golden Foot imprintLocationHôtel de Paris Monte-CarloCountryMonacoPresented byMonarchy of MonacoFirst awarded2003Currently held by Robert Lewandowski, Kosovare Asllani (2022)Websitegoldenfoot.com The Golden Foot award is an international football award, given to players who stand out for their athletic achievements (both as individuals and team players) and for their personality. The award is only given to active players of at least 28 years of age, and...

 

F-110 スペクターF4HF-4 ファントムII アメリカ空軍のF-4D-28-MC 66-0710号機 用途:戦闘機 分類:艦上戦闘機、戦闘爆撃機(マルチロール機) 設計者:デイヴィッド・S・ルイス(英語版) 製造者:マクドネル・エアクラフト(のちマクドネル・ダグラス) 運用者 韓国(大韓民国空軍) ギリシャ(ギリシャ空軍) トルコ(トルコ空軍) イラン (イラン空軍)  エジプト (エジ...

 
Kembali kehalaman sebelumnya