Ái Vân

Nghệ sĩ Ưu tú

Ái Vân
Ái Vân vào năm 2013
Thông tin cá nhân
Sinh
Ngày sinh	String Module Error: String subset indices out of order tháng String Module Error: String subset indices out of order, 1954
Nơi sinh	Hà Nội
Giới tính	nữ
Quốc tịch	Việt Nam
Nghề nghiệp	ca sĩ, nghệ sĩ thu âm
Gia đình
Mẹ	Ái Liên
Sự nghiệp nghệ thuật
Nhạc cụ	giọng hát
[sửa trên Wikidata]x • t • s

NSƯT Ái Vân (sinh ngày 30 tháng 10 năm 1954 tại Hà Nội, Việt Nam) là một ca sĩ thuộc dòng nhạc nhẹ và dân ca được nhiều người biết đến trong thập niên 1970 và 1980 tại Việt Nam qua các bài hát như Triệu bông hồng, Trăng chiều hay Bài ca xây dựng. Từ năm 1990 Ái Vân bắt đầu ở lại Đức và sau đó sang Hoa Kỳ sinh sống và biểu diễn.

Ái Vân sinh ngày 30 tháng 10 năm 1954^[1] trong một gia đình có truyền thống nghệ thuật ở phố Huế, Hà Nội.^[2] Mẹ là nghệ sĩ Ái Liên, bố là Hà Quang Định, chủ hãng Việt Film (Hãng phim tư nhân đầu tiên tại Việt Nam). Cô là người con thứ 12 trong số 14 người con.

Từ năm 1969 đến năm 1978 Ái Vân học nhạc tại Nhạc viện Hà Nội rồi tham gia công tác tại Đoàn Ca múa nhạc nhẹ Trung ương.^[3] Năm 1990 Ái Vân được Đoàn cử sang Cộng hòa Dân chủ Đức học nhằm bồi dưỡng cô trở thành cán bộ văn hóa nòng cốt. Tuy nhiên Ái Vân đã quyết định ở lại. Theo nghệ sĩ Mạnh Hà, nguyên giám đốc Đoàn Ca múa thì Ái Vân xin ở lại vì hoàn cảnh riêng chứ không phải vì rời bỏ quê hương. Cũng theo nghệ sĩ Mạnh Hà thì Ái Vân chỉ ly dị sau khi đã sang Đông Đức và cô ở lại cũng theo xu hướng thời đó khi Bức tường Berlin sụp đổ chứ không phải vì có chuẩn bị từ trước.^[2] Tới năm 1994, Ái Vân chuyển từ Đức sang Hoa Kỳ sinh sống và biểu diễn, tại đây cô được khán giả yêu thích qua các bài dân ca, tình ca hay hoạt cảnh mang màu sắc dân tộc.^[4] Đến năm 2002 cô mới quay trở lại Việt Nam biểu diễn ở quê nhà tại Cung Văn hóa Hữu nghị Hà Nội.^[2]

Được xem như một trong những ca sĩ nhạc nhẹ đầu tiên của Hà Nội,^[5] tên tuổi của Ái Vân gắn liền với nhiều ca khúc nhạc nhẹ như Triệu bông hồng hay Bài ca xây dựng, ca khúc đã đem lại cho Ái Vân Giải thưởng lớn tại Liên hoan Âm nhạc quốc tế Dresden, giải thưởng nhạc nhẹ đầu tiên trên trường quốc tế của Việt Nam.^[1][2]

Ngoài sự nghiệp ca hát, Ái Vân còn tham gia một số bộ phim của Điện ảnh Việt Nam là vai chính trong Chị Nhung và hai vai phụ trong Chú rể đi đâu, Bản danh sách mật. Tuy nhiên, theo cô thì do không tìm được vai diễn phù hợp và lại được đào tạo bài bản về âm nhạc nên Ái Vân quyết định đi theo con đường này.^[6]

Năm 1988, Ái Vân được phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ ưu tú khi chỉ mới 36 tuổi, là một trong hai nghệ sĩ trẻ nhất được phong tặng danh hiệu ở đợt này (cùng Như Quỳnh), danh hiệu này ít được nhắc tới trong sự nghiệp của Ái Vân.

Đầu những năm 2000, Ái Vân phát hiện mình bị ung thư ngực và phải hóa trị, nên thời gian này cô dần ít xuất hiện trên sân khấu.

Khi ra nước ngoài, Ái Vân đã cộng tác nhiều năm với các chương trình Paris by Night của Trung tâm Thúy Nga và Trung tâm Asia, trước khi trở về Việt Nam năm 2002.

Năm 2016, Ái Vân cho phát hành cuốn tự truyện mang tên "Để Gió Cuốn Đi"

Trong thời gian ở Việt Nam, Ái Vân đã hai lần lập gia đình với nghệ sĩ kịch câm Đặng Dũng và sau đó là biên đạo múa Trần Bình vào năm 1982,^[7] cô chỉ ly hôn Trần Bình sau khi đã sang Đức năm 1990.^[2][6] Sau khi sang Hoa Kỳ, Ái Vân lập gia đình lần thứ ba với một kỹ sư tin học.^[6] Cô có với Trần Bình một con trai và có với người chồng hiện tại một con gái.^[8]

Ái Vân có hai em gái là Ái Thanh và Ái Xuân cũng hoạt động trong lĩnh vực sân khấu, và hai người anh, một người theo nghiệp cải lương và đạo diễn sân khấu, một người là họa sĩ trang trí sân khấu.

Hiện tại Ái Vân cùng chồng vẫn đang cư ngụ tại California, Hoa Kỳ.

Ái Vân đã hát thành công những bài hát sau:

• Triệu bông hồng (Nhạc Latvia)
• Ru con mùa đông
• Trăng chiều
• Em đứng giữa giảng đường hôm nay
• Người ơi người ở đừng về
• Bài ca xây dựng
• Và con tim đã vui trở lại
• Tango Say

Ngoài ra cô cũng trình bày rất xuất sắc những nhạc phẩm mang âm hưởng dân ca.

• TNCD019: Bài Tango Cho Em, với Elvis Phương (1991)
• TNCD026: Chỉ Là Giấc Mơ Qua, với Họa Mi (1992)
• TNCD030: Ngày Ấy Xa Nhau (1992)
• TNCD037: Nuối Tiếc (1993)
• TNCD049: Mưa Sài Gòn Mưa Hà Nội, với Hương Lan (1993)
• TNCD054: Yêu Anh Như Ngày Xưa, với Dalena (1993)
• TNCD061: Tình Trong Dĩ Vãng, với Phi Khanh (1994)
• TNCD065: Trăng Sáng Vườn Chè (1994)
• TNCD094: Một Ông Hai Bà, với Ái Thanh, Chí Tài (1995)
• TNCD095: Lời Ru Mùa Đông (1995)
• TNCD105: Thuyền Hoa (1995)
• TNCD115: Một Đời Yêu Anh, với Nguyễn Hưng (1996)
• TNCD125: Tơ Duyên (1996)
• TNCD140: Tình, với Thái Châu (1997)
• TNCD164: Ước Hẹn Ngày Mùa (1998)
• Thúy Nga đại diện: Tóc Em Đuôi Gà (1999)
• Tình Đặc Biệt 24: Cô Tấm Ngày Nay (2002)
• Saigon Vafaco: Tình Cầm (2007)
• Thăng Long VA: Đêm Ả Đào (2008)
• Thăng Long VA: Hoa Hồng Ký Ức (2009)

• “Ái Vân - nhan sắc không có tuổi”. Vnepxress.net. 2009.