Roald Dahl

Roald Dahl (Llandaff, Zuid-Wales, 13 september 1916 – Buckinghamshire, 23 november 1990) was een Britsn schryver gebôorn van Nôorse immigrantn.

Je schreef boekn vô zôwel kienders as volwassnn, moa 't is voarol zyn kienderboekn die 't beste bekend zyn. Zyn schryftrant was specioal: de verhoaln vô volwassnn zyn dikwils bizar en de dee vô kienders humoristisch moar ook rare ounvôorspelboar, griezelig en van tydn een bitje sadistisch. Quentin Blake maktige de têeniengn vô zyn kienderboekn. Zijn verhoaln voor volwassenn zyn mêestol kort en hèn dikwils een verrassend ende. De boekn Boy en Solo zyn ottobiografisch.

Biografie

1916 - 1934

Roald Dahl wierd in 1916 in Llandaff, Cardiff (Wales) geboorn as 't kiend van Nôorse ouders, Harald Dahl en Sofie Magdalene Dahl-Hesselberg. Je wier genoemd achter de poolreiziger Roald Amundsen, een nationoaln held in Nôorweegn. Je spraak thuus Nôors mè zyn ouders en zusters. In 1920, ot Roald Dahl vier joarn oud was, stierf zyn zeevn joar oude zuster Astri an een blindedermountstekienge. Een moand loater stierf zyn voader, die ton 57 joar oud was, van een loungountstekienge. Zyn moeder beslôot van nie noa Nôorweegn were te kêern, angezien dat hur vint zyn wense was dan under kienders in Iengeland noa schole zoun goan. Azô bleef tjie van dat je acht joar oud was up pensionaot, êest in Weston-super-Mare, en loater in Repton in Derbyshire. In dien twidde schole zound de chokolafabrikant Cadbury vantydn nieuwe doozn chokola die deur de lêeliengn kostn getest wordn. Da was d' inspiroasje vô zyn derde kienderboek Charlie and the chocolate factory. Gedeurende zyn kiender- en adolescentnjoarn brocht Roald Dahl zyn zomervakansjes in Nôorweegn deure.

1934 - 1941

In juli 1934 kwaamt Roald Dahl in dienst by Shell, woardat je achter twê joarn upleidienge noa Dar es Salaam in Tanganyika wierd overgeplats. Ot den Twidden Weirelôorloge uutbraak nam tje dienst by den RAF, en kreegt je zyn êeste vlieglessn in Nariobi. Je crashte in Libië in 1940, en deur een zwoar hoofdletsel wierd je van den dienst ofgekeurd in 1941.

1941 - 1990

Zyn schryverslôopboane begost ot je overgeplatst wierd noa Washington D.C., woarda zyn êeste verhoaln in de Saturday Evening Post verscheenn.

Roald Dahl stierf up 23 november 1990 an leukemie. Je lig begraavn up een heuvel tegenover Gipsy House, in Great Missenden, teegn Londen, woarda tje lange geweund haat. Der is een pling (Plas Roald Dahl) in Cardiff Bay achter hem genoemd.

Bibliografie

Kienderboekn

Veel van de verhoaln vô kienders zyn geschreevn vanuut 't standpunt van 't kiend, woar dan de volwassnn de slichterikkn zyn, moa met minstens êen goeie volwassne as een tegenhanger.

Fictie

The Gremlins (1943),
James and the Giant Peach (1961), verfilmd in 1996
Charlie and the Chocolate Factory (1964), verfilmd in 1971 en in 2005
The Magic Finger (1966)
Fantastic Mr Fox (1970), verfilmd in 2009
Charlie and the Great Glass Elevator (1973)
Danny the Champion of the World (1975), verfilmd in 1989
The Enormous Crocodile (1978)
The Wonderful Story of Henry Sugar and Six More (1977)
The Twits (1980)
George's Marvellous Medicine (1981)
The BFG (1982)
The Witches (1983), verfilmd in 1990
The Giraffe and the Pelly and Me (1985)
Matilda (1988), verfilmd in 1996
ESIO TROT (1989)
The Vicar of Nibbleswicke (1991)
The Minpins (1991)

Non-fictie

Memories with Food at Gipsy House (1991)
Roald Dahl's Guide to Railway Safety (1991)
My Year (1993)
The Mildenhall Treasure (2000)

Gedichtn

Revolting Rhymes (1982)
Dirty Beasts (1983)
Rhyme Stew (1990)

Verzamelboekn

The Roald Dahl Treasury (1997)

Boekn vô volwassnn en teenagers

Romans

Sometime Never: A Fable for Supermen (1948)
My Uncle Oswald (1979)

Verhoalnbundels

Over to You (1946)
Someone like You (1953)
Kiss Kiss (1960)
Switch Bitch (1974)

Ottobiografisch

Boy (1984), ottobiografische schetsn van zyn jeugd.
Going Solo (1986), vervolg van zyn ottobiografie, over zyn joarn in Tanganyika en van de Twidden Weireldôorloge.