El 'Pibe' ye fíu de Carlos Valderrama y Juana Palaciu.[8] El so padre, meyor conocíu nel mundu del fútbol como 'Jaricho', foi xugador profesional y actuó cola seleición departamental del Madalena, según col equipu profesional de dicha rexón, l'Unión Madalena.
De la mesma, Carlos fíu ye hermanu d'otru ex-futbolistes como Alan y Ronald Valderrama, y primu de Didí Alex Valderrama y Miguel González Palaciu. Carlos xugaba dempués de les clases del colexu na cancha de sable de la Castellana del barriu Pescaíto de Santa Marta, futbolistes mientres munchos años.
Magar el samario ye mundialmente conocíu como'l 'El Pibe', nun menor grau llámenlu 039;Monu' (términu col que se designa en Colombia a les persones rubies). Hai otru llamatu, 'Suerbu', que solamente empleguen para con él los sos hermanos y amigos bien íntimos y cercanos, que poner el so amigu Hernando Ariza nuna ocasión en que-y taba ufiertando una cerveza a Valderrama cuando apenes tenía 16 años; el 'Monu' refugar en principiu, a lo que Ariza aportunó diciéndo-y -y que solamente se tomara un suerbu, y el futuru capitán de la seleición Colombia volvió negase.[7]
Trayeutoria
Liceo Celedón
El primer equipu nel que xugó foi'l del Llicéu Celedón, el colexu onde estudiaba y del que'l so padre 'Jaricho' yera l'entrenador; nesos primeros años el 'Pibe' xugaba como delanteru y convertía gran cantidá de goles, pero progresivamente foi dexando de ser atacante pa convertise nel creador, l'organizador de xuegu del so equipu.
Mientres la so mocedá, col sofitu del so pá y d'Eduardo Dávila, dirixente del Unión Madalena, ingresa al fútbol profesional. Dende ende fai tol so percorríu como futbolista, hasta xugar n'Europa, Estaos Xuníos, y ser figura nos sos equipos y na Seleición Colombia hasta la so despidida como futbolista profesional en Barranquilla en 2004.
Unión Madalena
Debutó profesionalmente nel Unión Madalena de la so tierra natal en 1980.
Millonarios F.C.
Dempués foi trespasáu a Millonarios en 1984, equipu nel que nun tuvo mayor figuración una y bones el téunicu d'entós Jorge Luis Pinto poner a xugar bien pocu.
Deportivo Cali
En 1985 llegó al Deportivo Cali y fixo parte del gran equipu empobináu por Vladimir Popovic, xunto a Álvaro "Polacu" Escobar, Sergio'l "Checho" Angulo, y Bernardo Redín. Esti conxuntu destacar por el so estilu suelto y vistoso pa xugar, según la gran dupla que conformó con Redin, llogrando'l subcampeonatu colombianu en 1985 y 1986 detrás del América, colo que'l 'Pibe' llogró una gran reconocencia.
Montpellier
En 1988 pasó al Montpellier Herault SC de Francia onde ganó la Copa de Francia en 1990. Los sos primeros meses nel equipu francés fueron bien difíciles: magar llegar cola distinción de Meyor Xugador d'América en 1987, el téunicu Pierre Mosca dába-y pocos minutos de xuegu, n'ocasiones nun la consideraba siquier como suplente, ya inclusive en delles oportunidaes unviar a entrenar col equipu de tercer categoría;[7] tres la salida de Mosca, el nuevu téunicu Aimé Jacquet dexába-y tar na banca y xugar los últimos minutos de los partíos; Michel Mezzy asume la direición del equipu a principios de 1991 ante'l despidu de Jacquet y con ello Valderrama volvió ser titular y a esplegar tol fútbol que-y diera reconocencia.
Real Valladolid
En 1991 xugó nel Real Valladolid, equipu nel que yá había una importante presencia colombiana empezando pol téunicu Francisco Maturana, tamién taben los xugadores René Higuita y Leonel Álvarez y el preparador físicu Diego Barragán. A pesar d'ello'l conxuntu vallisoletano tuvo una probe campaña. Una anéudota quedó del partíu ante'l Real Madrid nel Santiago Bernabéu: nun tiru d'esquina l'internacional español Miguel González 'Michel' intenta, ensin consiguilo, provocar a Valderrama tocándo-y los xenitales ante la incredulidá del colombianu, aición que foi captada poles cámares de TV y de la que l'español foi comicu de los medios per dellos meses, al puntu que dellos aficionaos d'otros equipos intentaben primi-y y desconcentrarle lluciendo peluques rubies qu'emulaben la melota de Valderrama nos distintos estadios onde xugaba'l Madrid.
Independiente Medellín
En 1992 foi adquiríu pol Independiente Medellín. Xugó pal segundu semestre d'esi añu, so la direición de Julio Comesaña. A pesar que l'equipu nun clasificó a les finales, foi'l xugador más destacáu del semestre.
Atlético Junior
En 1993 el dueñu del Junior de Barranquilla, Fuad Char, adquirió'l pase de Carlos y tamién a otros xugadores d'esperiencia como Miguel 'Niche' Guerrero y Iván René Valencianu, quien xugaba pal Atalanta d'Italia, y como entrenador a Comesaña, y conformó un equipu bien fuerte pa buscar el títulu de la temporada. Col equipu ganó les fases del campeonatu (Apertura, Finalización), clasificando a cuadrangulares, y quedando campeón el día 19 d'avientu. Carlos foi'l capitán del equipu, que tamién formaba una gran zona medular con Víctor Danilo Pacheco y Oswaldo Mackenzie. Foi reconocíu otra vegada como'l futbolista del añu. Ente los sos momentos más especiales, el gol qu'anotó a Atlético Nacional en Medellín, nel xuegu que terminó 3 a 3, y como líder na guerra final contra América, arengando a los sos compañeros, y sirviendo el pase pal gol anotáu por Oswaldo Mackenzie, a lo postrero, el gol del títulu.
En 1994 tuvo na Copa Libertadores. En volviendo de la que probablemente foi la mancadura más grave de la so carrera, xugó les semifinales del tornéu pero'l Junior foi esaniciáu en tanda de penaltis por Vélez Sársfield, qu'a lo postrero sería'l campeón suramericanu ya intercontinental.
En 1995 volvió ser campeón de lliga col Junior de Barranquilla tres un maratónico cabeza a cabeza col América.
Estaos Xuníos
En 1996 emigró a Estaos Xuníos pa xugar en Tampa Bay Mutiny (1996-97 y 2000-01), Miami Fusion (1998-99) y Colorado Rapids (2001-02). Mientres la so etapa n'Estaos Xuníos foi cedíu a préstamu n'ochobre de 1996 al Deportivo Cali onde xugó hasta'l mes de marzu de 1997. Tien el récor d'asistencies de la Major League Soccer, con 114, y fai parte del MLS All-Time Best XI, escoyíu en 2005 pa reconocer a los meyores once xugadores na primer década d'historia de la lliga.
Retiru
Valderrama anunció'l so retiru del fútbol el 12 d'abril de 2003 y el so partíu de despidida foi programáu pal 1 de febreru de 2004 nel Estadiu Metropolitanu Roberto Meléndez. Sicasí, tres conversaciones informales coles direutives d'Unión Madalena, Valderrama aceptó la invitación pa xunise a la pretemporada col club el 5 de xineru de 2004.[9]
La so torna al fútbol con 42 años d'edá nun se concretó al Valderrama ausentase del primer entrenamientu, pese a la movición que causó la noticia'l so natal Santa Marta. "Recibí una invitación pa cumplir el mio suañu de terminar la mio carrera na Unión. Tenía cita a les 6:30 a.m. pa entrenar, pero llevanté a les 8. Cuando esta situación preséntase unu dase cuenta que ye meyor dise", declaró a los medios de comunicación a otru día, efeutivamente poniendo fin a la so carrera como futbolista.[10]
Seleición nacional
La so primer participación internacional col equipu colombianu foi en 1981, integrando'l representativu que xugó un tornéu amistosu en Brasil y otru, la Mocedá d'América n'Ecuador. El téunicu yera Eduardo Retat.
El médicu Gabriel Ochoa Uribe convocar por primer vegada a la seleición mayor de Colombia en 1985 pa enfrentar los partíos de la serie de repechaje válida pa la clasificación a la Copa Mundial de Fútbol de 1986 a celebrase en Méxicu. El rival de vez yera Paraguay: el partíu d'ida nel estadiu Defensores del Chaco terminó 3-0 a favor del conxuntu guaraní, y el de vuelta nel Pascual Guerrero remató con trunfu 2-1 pal repartu cafeteru, colo que finalmente quedó esaniciáu del tornéu orbital. Esti partíu foi la despidida de Willington Ortiz como xugador de la seleición colombiana; por enforma tiempu'l Viejo Willy foi'l referente absolutu del combináu nacional, llugar que d'equí p'arriba empezaría a ocupar el 'Pibe'.
En 1987 y so la direición téunica de Francisco Maturana, participa na Copa América 1987 d'Arxentina. Valderrama marcó un gol nel trunfu 2-0 ante Bolivia na primer ronda y destacóse igualmente na victoria 3-0 ante Paraguay, colo cual l'equipu colombianu avanza a semifinales, cayendo 2-1 con Chile. Nel xuegu pol tercer puestu Colombia enfrenta a la campeona mundial reinante Arxentina, con Diego Maradona a la cabeza, y véncelu 1-2. Rematáu'l certame, Valderrama llogra'l títulu de meyor xugador del tornéu, y n'avientu recibe'l gallardón como Meyor Futbolista d'América, dau pol periódicu uruguayu El País.
Para 1988 Valderrama integra la seleición colombiana que viaxó a Europa a participar na Copa Sir Stanley Rous al pie d'Inglaterra y Escocia. En Glasgow el partíu terminó 0-0 y en Londres, nel emblemáticu estadiu de Wembley, el 'Pibe' lidera al conxuntu cafeteru que fizo una gran presentación y qu'igualó 1-1 colos ingleses gracies a una anotación del defensa Andrés Escobar. Mientres la xira europea Colombia xugó tamién con Finlandia en Ḥélsinki, ganando 1-3 a los escandinavos.
Xuega la Copa América 1989 realizada en Brasil, onde Colombia quedó esaniciada en primer ronda, y nel mesmu añu les eliminatories al Mundial de 1990. La Seleición, dempués de superar a Ecuador y Paraguay nel so grupu eliminatoriu, tuvo de xugar el repechaje con Israel por un cupu al Mundial, que consiguió en ganándolo 1-0 en Barranquilla con un gol d'Albeiro Usuriaga ya igualar 0-0 en Tel Aviv. Con esto Colombia volvía a una Copa del Mundu tres 28 años d'ausencia, pos la so única participación hasta entós fuera en Chile 1962.
Alliniación de Colombia nun xuegu de la Copa Mundial de Fútbol de 1990.
Mientres la Copa Mundial de 1990, nel partíu frente a Emiratos Árabes Valderrama marcó'l segundu gol pa la victoria 2-0; frente a Alemaña y a pocos segundos de terminase l'alcuentru, el 'Pibe' sirvió un sensacional pase-gol a Freddy Rincón pa llograr el marcador final de 1-1 y clasificar a la segunda ronda. Colombia cayó n'octavos de final ante Camerún 2-1, pero siempres tuvo la figura de Valderrama como líder y exa del equipu. Foi la meyor figuración de la tricolor nun Mundial hasta'l campeonatu de Brasil 2014 onde la seleición ocupó'l quintu puestu.
En 1991 la seleición queda a cargu del téunicu Luis Augusto García, participando na Copa América 1991 de Chile y terminando cuarta. La resultancia más sonada del equipu colombianu foi'l trunfu 2-0 ante Brasil, al cual nunca antes ganar pol tornéu continental.
En 1993 y nuevamente so les órdenes del téunicu Maturana, Valderrama compitió na Copa América 1993 d'Ecuador, na que l'equipu nacional queda terceru nuevamente. Nes eliminatories al Mundial de 1994 Colombia clasificó direutamente como primer del so grupu y xugando de manera brillosa, el 'Pibe ' otra vegada foi reconocíu como'l meyor futbolista del continente pol diariu uruguayu El País. En felicidá eliminatoria recuérdase especialmente'l famosu partíu del 0-5 que-y solmenó Colombia a Arxentina en Buenos Aires. Esi gran rendimientu llevó a que munchos analistes agoraren que Colombia yera roble candidata a ganar el títulu mundial de fútbol, pos sumáu al gran rendimientu de Valderrama, otres figures como Faustino Asprilla, Freddy Rincón o Adolfo Valencia taben nel so apoxéu.
En febreru de 1994 y mientres un partíu de preparación a la Copa del Mundu, Colombia enfrentó a Suecia en Miami. Presentóse una aición na que'l xugador Kennet Andersson barrió fuertemente a Valderrama dexándo-y seriamente afeutáu. Sicasí'l 'Pibe' aguantó unos minutos más y, llenu de roxura, cobró vengación de manera violenta contra'l mesmu Andersson polo que'l xuez del alcuentru espulsar, siendo ésta la única vegada que vio la tarxeta colorada mientres integró la seleición tres, hasta esi entós, unos 60 partíos internacionales. Mientres la tresmisión del alcuentru hai una recordada toma de Valderrama na banca colombiana, con una bolsa de xelu na so rodía y con un xestu que evidenciaba la so total roxura. La mancadura de meniscu tener fora de les canches por 53 díes, y algamóse a especular cola so non participación nel Mundial.
Colombia yera ensin dala dulda unu de los equipos que xeneró más mira nel Mundial, al puntu que'l mesmu Pelé dar como favorita pa salir campeona. Sicasí, la seleición tuvo un baxu rendimientu, pa munchos afeutada por amenaces y presiones esternes de too tipu, foi esaniciada en primer ronda, situación que desaguó na tráxica muerte del defensa Andrés Escobar.
Dempués del fracasu atayante na Copa estauxunidense, el 'Pibe' participó na seleición dirixida por Hernán Darío Gómez que xugó la Copa América 1995 d'Uruguái. L'equipu tuvo un rendimientu irregular, al puntu que nel partíu ante Brasil, l'arqueru René Higuita convirtió un autogol.[11] A lo postrero el cuadru cafeteru terminó terceru del tornéu. Ésta foi la última ocasión en que'l iconu del fútbol colombiano xugó'l certame de seleiciones más antiguu del mundu.
La so última etapa col equipu nacional colombianu foi na eliminatoria al Mundial de 1998 y nel mesmu Mundial francés. Dempués d'una campaña brillosa en 1996 onde l'equipu cafeteru yera primeru ya invictu, y de un esbarrumbe en 1997 qu'amenació cola eliminación, la seleición finalmente clasificóse tercera faltando una fecha. Mientres la eliminatoria Valderrama marcó-y un gol a Uruguái y a Bolivia en Barranquilla, y otru a Arxentina en Buenos Aires (el segundu partíu ente gauchos y cafeteros tres el recordáu 0-5). Na Copa Mundial xugada en territoriu galu, y fiel al so estilu, el 'Pibe' punxo'l pase-gol a Léider Preciado nel trunfu ante Túnez 1-0, que foi la única anotación colombiana nel tornéu. Sicasí'l saldu xeneral nun foi bonu pos Colombia quedó esaniciada en primer ronda; nel tercer partíu de la primer ronda ante los ingleses, el xugador inglés David Beckham intercambia la so camiseta col volante colombianu y espresó-y el so almiración a la fin del alcuentru que, al empar, foi la despidida simbólica de Valderrama del fútbol internacional y la culminación d'un ciclu importante pal balompié colombianu.
Foi internacional cola Seleición de fútbol de Colombia en 111 ocasiones (10 en mundiales, 30 n'eliminatories suramericanes mundialistas, 27 en Copa América y 44 amistosos) y marcó 11 goles cola Seleición:[12][13]
3 n'eliminatories suramericanes mundialistas, toos na Eliminatoria al Mundial Francia 1998: El 7 de xunetu de 1996 contra Uruguái en Barranquilla (Col 3 - Uru 1), el 20 d'agostu de 1997 contra Bolivia en Barranquilla (Col 3 - Bol 0) y el 16 de payares de 1997 contra Arxentina en Buenos Aires (Arg 1 - Col 1).
Anque'l so postreru partíu oficial pola lliga d'Estaos Xuníos foi nel equipu Colorado Rapids en setiembre de 2002, malapenes el 1 de febreru de 2004 realizóse'l so partíu d'homenaxe pol so retiru oficial.[15] Al alcuentru de despidida asistieron figures internacionales como José Luis Chilavert, Diego Armando Maradona, Enzo Francescoli, los sos amigos y compañeros de la Seleición, y el cantante y almirador Carlos Vives. Asistieron esa nueche 56.000 espectadores al Estadiu Metropolitanu de Barranquilla, que nun dexaron de ovacionar al emblemáticu 10 del equipu colombianu na so despidida. Antes d'empecipiar el partíu, l'himnu nacional foi interpretáu por Joe Regueru. El partíu apostar ente los equipos "Amigos de Colombia" (uniforme blancu) y "Amigos del Mundu" (uniforme azul) y terminó 3-3, l'últimu gol foi marcáu pol mesmu Valderrama, antes de salir de la cancha y ser reemplazáu pol so fíu Alan.[16]
A partir del segundu semestre de 2007 aceptó la direición deportiva y l'asistencia téunica del club de fútbol colombiano Junior de Barranquilla, faciendo dupla téunica con Luís Grau, dambos ex-xugadores y campeones de la lliga nacional con esti club na década final del sieglu XX. El 31 d'ochobre de 2007, nel duelu pola fecha 15 del Tornéu Finalización en Barranquilla contra América, amosó-y un billete de 50 mil pesos (la denominación más alta nel país) al árbitru Óscar Ruiz, entós que sancionara un penal polémicu en contra del Junior.[17] En declaraciones posteriores, Valderrama ratificó la so denuncia contra'l xuez. La División Mayor del Fútbol Colombiano sancionó al 'Pibe' por 10 partíos, una alta multa y foi denunciáu por llevantu per parte del árbitru llaneru.[18] Coles mesmes, Luis Grau, el so compañeru nel cuerpu téunicu pidió esculpes al país pola conducta de Valderrama.[19]
Valderrama participó en delles películes, y programes de televisión colombiana básicamente, en 'participaciones especiales' actuando como él mesmu. Una de les películes ye El paséu 2 del añu 2012, precisamente como participación especial.
Pola canal Caracol Televisión tresmitióse una serie de televisión llamada "La Seleición", na qu'él foi interpretáu pol actor Édgar Vittorino. En 2013 fixo parte de la película colombo-arxentina Por un puñáu de pelos, dirixida por Néstor Montalbano, na cual Valderrama, fai'l papel de 'Nemesio: L'alcalde'.
Foi entrevistáu por Phineas y Ferb nel so programa 'toma dos', onde estos faen una espedición d'esploración na melota del Pibe.
Referencies
↑Afirmao en: transfermarkt.com. Identificador Transfermarkt d'un futbolista: 88998. Apaez como: Carlos Valderrama. Data de consulta: 9 ochobre 2017. Llingua de la obra o nome: distintes llingües.
