El Triángulu de Les Bermudes ye una área xeográfica con forma de triángulu equilláteru, asitiada nel océanu Atlánticu, ente les islles de Les Bermudes, Puertu Ricu y la ciudá d'Estaos Xuníos de Miami (nel estáu de Florida). Al xunir estos trés puntos con una llinia imaxinaria fórmase un triángulu d'unos 1600 a 1800 km de llau, y una superficie de 1,1 millones de km² aproximao.
El términu foi creáu en 1953 por dellos escritores que publicaron artículos en revistes alrodiu de la presunta peligrosidá de la zona.
Contestu
Les embarcaciones que viaxaben a Europa pasaben de cutio per esta zona p'aprovechar los vientos dominantes y la corriente del Golfu. Depués, col desenvolvimientu de les máquines de vapor y los barcos con motores de combustión interna, gran parte del tráficu del Atlánticu Norte siguió cruciando (ya inda lo fai) al traviés del área del llamáu «Triángulu de Les Bermudes».
La corriente del Golfu, un movimientu superficial de les agües del océanu que trai apareyáu un tiempu bien inestable (colos sos carauterísticos furacanes), tamién pasa pol triángulu al abandonar el mar Caribe. La combinación d'un trupu tráficu marítimu y el tiempu tempestuoso pueden esplicar la mayor parte de les desapaiciones alegaes.[1]
Otres árees que de cutiu se suxer que tienen carauterístiques inusuales son:
El Triángulu del Dragón, Triángulu de Davisi, o Triángulu de Formosa, conocíu por esos tres nomes allugáu nel mar del Diañu, cerca de Xapón. Solo ye conocíu na lliteratura avera del Triángulu de Les Bermudes. En Xapón nun ye conocíu por cuenta de que la mayoría de los botes perdíos son pequeñes embarcaciones pesqueres ensin radio.
La primer mención documentada avera del Triángulu de Les Bermudes facer en 1950: Edward Van Winkle Jones —periodista d'Associated Press— escribió al respective de dellos barcos perdíos na zona de Les Bahames.[2][3] Jones dixo que les desapaiciones de barcos, aviones y pequeños botes yeren «misterioses». Y dio-y a esta zona'l llamatu de «Triángulu del Diañu».
Dos años dempués, en 1952, George X. Sand afirmó nun artículu de revista Fate que nesa zona asocedíen «estrañes desapaiciones marines».[4]
En 1964, l'escritor sensacionalista Vincent Gadis(a confianza) (1913-1997) acuñó'l términu «Triángulu de Les Bermudes» nun artículu de la revista pulp d'Estaos Xuníos Argosy.[5] Al añu siguiente publicó'l llibru Invisible horizons: true mysteries of the sea (‘Horizontes invisibles: los verdaderos misterios del mar'), onde incluyía un capítulu llamáu «El mortal triángulu de Les Bermudes».[6] Xeneralmente, Gaddis ye consideráu l'inventor del términu.
Popularización del Triángulu de Les Bermudes
En 1974 —10 años dempués de la invención del Triángulu—, el pretendíu misteriu convertir nun verdaderu mitu gracies a Charles Berlitz (1914-2003), escritor neoyorquín de ciencia ficción, que publicó'l superventesEl Triángulu de Les Bermudes, onde copió abondo testu de Gaddis y arrexuntó casos de desapaiciones (bien manipoliaos y mal presentaos), entemecíos con falsedaes y flagrantes invenciones esaxeraes.
El Triángulu de Les Bermudes recibió'l creitu de munches desapaiciones qu'asocedieron bien lloñe de les sos llendes oficiales».
A la fecha, unes 50 naves y 20 aviones perdiéronse nesa área particular del océanu Atlánticu.
Anque la mayoría d'estes desapaiciones pueden esplicase, otres nun pueden selo, y la tema sigue siendo un bancia ente creyentes y escépticos.
1909, payares: The Esprái, un pequeñu yate del aventureru canadiense Joshua Slocum (20 de febreru de 1844 - 14 de payares de 1909, o díes dempués).
1917: fúndese'l SS Timandra, que se dirixía a Buenos Aires dende Norfolk (Virxinia) con una carga de carbón y una tripulación de 21 persones. Nun emitió nenguna señal de radio, a pesar de que tenía la capacidá pa ello.
1919: fúndese la nave carguera USS Cyclops (AC-4) con 308 homes a bordu, por cuenta de un furacán.
1921: fúndese la nave carguera Carroll A. Deering nel cabu Hatteras (a 1050 km al oeste de les islles de Les Bermudes y unos 800 km al noroeste del triángulu).
Llista cronolóxica d'incidentes informaos por Charles Berlitz
Los incidentes más populares se listan de siguío:
1840: el HMS Rosalie, barcu que se dirixía a L'Habana (Cuba), foi topáu ensin tripulación.
1902 (4 o 21 d'ochobre): el Freya, buque alemán atopáu al debalu «pocu dempués» de zarpar de Manzanillo (Cuba), escontra Chile. En realidá diera la vuelta a Suramérica por Punta Arenas (sur de Chile) y foi atopáu frente a la mariña occidental de Méxicu (dellos meses dempués de zarpar de Cuba), abasnáu poles corrientes del océanu Pacíficu.
1925 (21 d'abril): el Raifuku Maru fundir con testigos metanes una nube a 1063 km al norte de les islles de Les Bermudes totalmente fuera del Triángulu.
1925, ochobre: piérdese'l cargueru d'Estaos Xuníos SS Cotopaxi, «que dende la mariña de Florida tresmitió que'l clima atopar n'aselu, y nun unvió nenguna señal d'auxiliu». En realidá, Meyers (capitán del barcu) informó per radio que'l barcu taba escorando y que teníen la bodega enllena d'agua.
1926: fúndese'l SS Suduffco, por cuenta de un furacán (un capitán que salió n'el so busca llamar «el peor clima que vi na mio vida»).
1938: fúndese'l HMS Angloaustralian nes islles Azores (a más de 4000 km al este del Triángulu), dempués d'emitir «na tarde pasemos Faial. Tou bien».
1942: el submarín francés Surcouf ye truñáu pol cargueru d'Estaos Xuníos Thompson Lykes cerca de la Canal de Panamá (a unos 1800 km al sur de Miami; bien lloñe del Triángulu).
1945: sumen cinco aviones TBM Avenger (el famosu Vuelu 19) de la Marina d'Estaos Xuníos.
1947: fúndese'l Army C-45 Superfort a 160 km de Les Bermudes (fuera del Triángulu).
1948: fúndese'l SS Samkey (Berlitz diz que se fundió en 1943, pero esi foi l'añu d'inauguración). Dio la so posición: 41° 48' N 24° O (200 km al nordeste d'Azores, y a 4200 km fuera del Triángulu). Solo tresmite: «Tou va bien».
1948: sume l'aeronave Tudor IV Star Tiger, con 31 pasaxeros.
1948: sume un avión DC-3 NC16002, con 28 pasaxeros y la tripulación.
1949: sume'l segundu Tudor IV, Star Ariel.
1950: sume un avión Globemaster, de la Fuercia Aérea d'Estaos Xuníos.
1952: sume un avión de tresporte British York con 33 persones a bordu.
1954: sume un avión Lockheed Constellation, de l'armada d'Estaos Xuníos, con 42 pasaxeros a bordu.
1956: sume una avioneta de la marina d'Estaos Xuníos, el Martin P5M, con 10 tripulantes.
1962: sume un avión KB-50 Tanker, de la fuercia aérea d'Estaos Xuníos.
1963: fúndese'l Marine Sulphur Queen, probablemente al desembarcar de Dry Tortúes; cargaba azufre fundíu (posiblemente ensin midíes de seguridá).
1967: sume un avión militar YC-122 convertíu n'avión de carga.
1967: fúndese'l cruceru Witchcraft a una milla de Miami; realizó una llamada a guardar costera, pero a los 19 minutos yá se fundiera dafechu.
1970: fúndese'l cargueru francés Milton Latrides cuando saleaba dende Nueva Orleans escontra Ciudá del Cabu; llevaba una carga d'aceite vexetal y sosa cáustica.
1972 (anque Berlitz diz 1973): fundir nuna nube dos cargueros alemanes: el Anita (de 20 000 tonelaes, con una tripulación de 32) y el so barcu ximielgu, el Norse Variant (dambos con carga de carbón). Un sobreviviente d'esti postreru foi atopáu llexando nuna balsa; describió la perda del barcu metanes un furacán. Les foles rompieron la tapa de la compuerta y fundieron rápido la nave.
1976: fúndese'l SS Sylvia L. Ossa nun furacán al oeste de Les Bermudes (fuera del triángulu).
1978: atópase abandonáu al SS Hawarden Bridge nes Indies Occidentales. Presumir que se debió a un crime cometíu. Meses antes, en febreru, guardar Costera de los Estaos Xuníos lo detuviera en Cape Knox y había atopáu mariguana.
1980: fúndese'l SS Poet nun furacán, cuando tresportaba granos escontra Exiptu.
1995: fúndese'l cargueru Jamanic K (construyíu en 1943), en zarpando de Cap-Haïtien.
1997: fúndese un yate alemán.
1999: fúndese'l cargueru Xénesis dempués de zarpar del puertu de San Vicente; la so carga incluyía 465 tonelaes de tanques d'agua, tables, formigón y lladriyos; informó de problemes con una bomba d'achique un poco primero de perder el contautu. Realizóse una infructuosa busca nun área de 85 000 km² (33 000 milles cuadraes).
2017: sume l'aeronave bimotor MU-2B, que tresportaba a cuatro d'Estaos Xuníos, partiera'l llunes dende Puertu Ricu con destín a Florida, pero perdió'l contautu pocu dempués del despegue.
Otros barcos
Atalanta.
Connemara IV.
Gloria Colite.
John and Mary.
Rubicon (sumíu metanes una nube tropical; anque Berlitz afirma que sumió en clima normal).
Stavenger (barcu inesistente inventáu por Berlitz).
Tien De notase que dalgunos de los casos llistaos enantes, que popularmente tán acomuñaos col Triángulu de Les Bermudes, realmente nun tuvieron nel área del Triángulu nel momentu de la so desapaición.
Unu de los incidentes más conocíos y probablemente el más famosu sobre'l Triángulu de Les Bermudes ye alrodiu de la perda d'un escuadrón de cinco bombarderosTBM Avenger de la marina d'Estaos Xuníos mientres un vuelu d'entrenamientu que salió de Fort Lauderdale (Florida) el 5 d'avientu de 1945.
Acordies con l'escritor fantásticu Charles Berlitz (1914-2003), el casu consistía en que dellos aviadores navales a cencielles sumieron dempués de qu'informaren de dellos efeutos visuales estraños, una afirmación que nun ye dafechu acertada. Amás, Berlitz afirmó que por cuenta de que los restos de los TBM Avenger llexaríen por llargos periodos de tiempu, estos tuvieron de ser atopaos a otru día considerando qu'esos díes rexistrar con marea sele y cielu estenu.
Sicasí, non solo nun pudieron ser atopaos, sinón qu'un avión de busca y rescate de la Marina que mandaron tamién se perdió. Adicionalmente, la intriga amontar al conocer que l'informe del accidente de la Marina atribuyir a «causes o razones desconocíes».
Ente que dellos fechos de la versión de Berlitz son esencialmente exactos, nun describe dellos detalles importantes. La visión d'un esperimentáu escuadrón d'aviadores de combate perdiéndose nuna tarde soleyera ye inexacta. Pa cuando recibióse la última tresmisión de radio del Vuelu 19, empezara un tiempu tormentosu.
Tan solo'l líder de vuelu, el Teniente Charles Carroll Taylor, tenía esperiencia de combate y un tiempu de vuelu significativu, pero coles mesmes tenía bien poca esperiencia nesa área en particular, menor que la de los aprendices sol so mandu. Taylor foi descritu como un líder calmu y confiáu. Sicasí, les tresmisiones de radio del Vuelu 19 revelaron a un Taylor desnortiáu, con una falta d'enfotu nes sos decisiones, y dafechu perdíu.
Amás, les afirmaciones esaxeraes establecíen que tolos aviones tuvieron problemes coles sos brúxules. Sicasí, los informes navales y rexistros escritos de les conversaciones ente'l Teniente Taylor y otros pilotos del Vuelu 19 nun indicaben esto. En cuanto al informe de la Marina, afirmóse que l'informe orixinal atribuyó l'accidente al tracamundiu del comandante de vuelu. El Teniente Taylor primeramente abandonara la so nave en dos causes en mediu del Pacíficu dempués d'habese perdíu, pa tornar al portaviones. Sicasí, l'informe alteriar pa retratar otra situación por cuenta de los deseos de la so familia.
Otru factor a considerar ye que les naves TBM Avenger nunca fueron diseñaes pal amerizaje, contrariu a les afirmaciones de Berlitz.
La esperiencia de combate nel Pacíficu demostró qu'un avión Avenger fundíase bien rápido si esti amaraba. Pa un Avenger sería bien difícil amarar, especialmente con pilotos novatos al mandu, y al dexalo nos mares peligrosos del Triángulu de Les Bermudes.
Sicasí, el fechu de qu'hasta la fecha nun s'afayó rastros o dalgún restu de les naves llevó al misteriu, y, en sí mesmu, ye un casu raru. Nun documental sobre esti eventu de The History Channel, fíxose notar qu'un pilotu puede confundir fácilmente'l so allugamientu si dexa que la so imaxinación controle la so razón.
Nesti documental l'escenariu más probable foi que'l líder de vuelu, el teniente Charles Taylor confundiérase y se desorientara. Siendo indecisu n'última analoxía de la situación del vuelu, creería incorreutamente que taben lloñe del sureste de Florida Keys, y xiráu sópito escontra la derecha, creyendo qu'atoparíen tierra. Sicasí, ellos allugábense esautamente onde teníen de tar, fora de Les Bahames, y al xirar a la derecha llevar más adientro del océanu escontra l'Atlánticu. Esto tamién podría esplicar por qué los aviones inda nun fueron atopaos, yá que bien poques busques concentráronse nes inmenses árees abiertes del océanu.
Poro, la esplicación xeneralmente más aceptada por entusiastes navales y civiles qu'investigaron minuciosamente esti incidente coincide en que'l Teniente Charles Taylor confundióse y se desorientó, llevando a la so tripulación al mar abiertu onde se-yos acabó'l combustible y aterrizaron n'agües tormentoses mientres la nueche. Y anque los pilotos estudiantes sabíen qu'él taba equivocáu sobre'l so allugamientu; él yera'l líder de vuelu y taba al mandu.
Pa cuando él tomó'l conseyu d'unu de los sos aprendices pilotos sobre volar escontra l'oeste, yá s'atopaben bien lloñe como p'aterrizar sobre tierra firme. La posición oficial de la Marina d'Estaos Xuníos sobre l'incidente nun reflexa nengún misteriu rellacionáu colo que lu pasó al Vuelu 19, describiendo'l fechu de que la culpa moró dafechu nel Teniente Charles Taylor. L'únicu misteriu pa la Marina d'Estaos Xuníos ye onde s'estrellaron los aviones del Vuelu 19.
Otra hipótesis nesi mesmu documental declara que los aviones realmente pudieron tar onde Taylor creyó qu'ellos taben, y que s'estrellaron nos banzaos de Georgia. Sicasí, esa hipótesis tomóse con escepticismu.
En 1991, los restos de cinco Avengers fueron descubiertos frente a les mariñes de la Florida, pero los númberos de serie del motor revelaron que nun yeren del Vuelu 19.[7] Los rexistros revelaron amás qu'estes aeronaves descubiertes, fueren declaraes obsoletas —non aptes pal caltenimientu/arreglu— y fueron a cencielles esaniciaes nel mar.
Los rexistros tamién amosaron accidentes d'entrenamientu ente 1942 y 1945 que representaron la perda de 95 elementos de personal de l'aviación de NAS Fort Lauderdale[8] Los investigadores fueron ampliando'l so ámbitu pa incluyir más al este, nel Océanu Atlánticu, pero los restos del Vuelu 19 inda nun fueron confirmaos como atopaos.[9]
Un hidroavión de rescate PBM Mariner tamién sumió ensin dexar rastru mientres la busca del Vuelu 19, tal como Berlitz declaró nel so llibru.
Esto amontó la especulación sobre fenómenos sobrenaturales y el Triángulu de Les Bermudes, y anque Berlitz aludió nel so llibru a la casualidá sobre'l Triángulu de Les Bermudes, formúlase en ciertu mou que dellos puntos tamién son misteriosos y desconocíos, cuando de fechu nun lo fueron.
El SS Gaines Mill informó d'una esplosión percima de l'agua poco dempués de que desapegó'l PBM Mariner, nel llugar onde debía de tar este.
Pudo acolumbrase una mancha d'aceite nesi puntu, pero'l mal tiempu torgó que se repunxera cualquier restu, y pa cuando'l tiempu tormentosu terminó, tolos rastros del accidente yá nun taben ende. L'escenariu más probable foi qu'una fuga de combustible causó la esplosión que desintegró l'avión.
Refutaciones del Triángulu de Les Bermudes
Les esplicaciones que dieron munchos investigadores pa estes desapaiciones van dende secuestros per parte de pirates modernos a un simple error humanu.
Volviendo a les posibles esplicaciones, los analises menos falambaldres apunten a que les fuertes corrientes y la fondura de les agües podríen esplicar l'ausencia de restos, sorrayando que delles de les desapaiciones atribuyíes a esta zona, asocedieron en verdá a más de 600 quilómetros. Amás, acaldía dellos cientos de naves civiles y militares traviesen la rexón ensin contratiempos.
Envalórase que nos postreros 100 años per esa zona pasaron unes 10 millones de naves (100 000 per añu). Créese que dende mediaos del sieglu XIX sumieron un total de 50 barcos y 20 aviones.
Les desapaiciones dientro de la zona, yá que magar la zona ye una de les que más tráficu aereu y marítimu rexistren, la frecuencia de los accidentes ye proporcionalmente bien baxa, en comparanza con otros puntos del globu. L'aseguradora marina Lloyd de Londres determinó que'l triángulu nun ye más peligrosu que cualesquier otra área del océanu, y nun cobra tarifes adicionales pol pasu al traviés d'esta rexón.
Los archivos de la Guardia Costera confirmen esta conclusión. Ello ye que el númberu de supuestes desapaiciones ye relativamente insignificante consideráu'l númberu de naves y aviones que pasen regularmente al traviés del triángulu.
Anque yá esistía'l precedente de Gaddis, tal como s'esplicó, la tasa de accidentalidad de la zona nun ufiertaba casos abondos de desapaiciones que pudiera incluyir nel so llibru y que tuvieren dalgún puntu ensin resolver na aclaración del accidente. Por esti motivu, Berlitz recurrió a diverses estrataxemes pa encher la so obra.
Dellos de los barcos que Berlitz mentó nun s'atopaben nesi enclave xeográficu. Ye'l casu del Mary Celeste, que se fundió ente les islles Azores y la península ibérica. El Freya tamién lo asitia en Les Bermudes, pero sumió nel Pacíficu, según el Raifuku Maru, que sumió nel Atlánticu Norte. A otros nomar equivocadamente, como'l Atlanta, llamáu realmente Atalanta.
Tamién hai desapaiciones que nun son tales, como les del casu de los buques de guerra Proteus y el Nereus (1941) que ta constatáu que se fundieron n'aiciones béliques. Pal fundimientu del Rubicon, Berlitz mintió afirmando que sumió en circunstancies de clima normal cuando ta comprobáu qu'hubo una fuerte nube na zona. N'otres ocasiones, recurrió a escribir sobre barco ficticios, como'l Stavenger.
Amás el Triángulu de Les Bermudes ye una de les zones con más tráficu aereu y naval de tol mundu y con incidencies climátiques como nubes y furacanes que faen bien facederu y esplicable la cantidá de naves fundíes, sobremanera antes de la invención de los sistemes de navegación actuales. Estos esbarataron la invención de Berlitz, yá que nun se volvió rexistrar nin un solu casu d'aeronave sumida nuna de les zones con más tráficu aereu del mundu, anque supuestos "testigos" falen de los "incidentes" que sufrieron coles sos avionetes particulares y qu'acabaron felizmente.
En cuanto perfeccionar les téuniques d'inmersión n'agües fondes ye probable que se recuperen la mayoría de los barcos perdíos.
Kusche refuta a Berlitz
Lawrence Kusche, un bibliotecariu de la Universidá Estatal d'Arizona na dómina del incidente del Vuelu 19, a empiezos del añu 1975, sintióse intrigado pol númberu d'estudiantes que llegaben preguntando avera del Triángulu de Les Bermudes. Empezó entós una refecha investigación de siguimientu de los informes orixinales. Finalmente publicó los sos afayos en 1975 en The Bermuda triangle mystery: solved (El misteriu del Triángulu de Les Bermudes solucionáu).[10]
La investigación de Kusche reveló una gran cantidá d'incoherencies y falta d'exactitú ente los informes de Berlitz y les declaraciones orixinales de los testigos, participantes y otros arreyaos nos incidentes iniciales.
Demostró que munchos de los casos citaos polos difusores del supuestu misteriu nin siquier esistieron (presentaben númberos de vuelu falsos o de barcos inventaos), y que la mayoría de les traxedies que sí asocedieron asitiáronse fora de les llendes del Triángulu (ver enllaz esternu más embaxo). Notó qu'había casos en que nun s'informaron datos pertinentes, por casu nel casu del navegante circunnavegador Donald Crowhurst, que Berlitz presentó como un misteriu, a pesar de qu'hubo evidencia clara de que Crowhurst cuayara'l proyeutu del so viaxe y probablemente suicidóse.
Según Kusche, la credibilidá de Berlitz «ye tan baxa que virtualmente ye inesistente. Si Berlitz informara de qu'un barcu ye coloráu, les posibilidaes de que fuera d'otru color constituyiríen casi una certidume. Diz coses qu'a cencielles nun son ciertes. Dexa de llau tou material que contradiga'l so “misteriu”».[11]
Otru exemplu foi'l barcu-tresporte que Berlitz describió como perdíu ensin rastru per trés díes nel Atlánticu cuando tuvo perdíu por trés díes nun puertu del mesmu nome (Manzanillo) nel océanu Pacíficu.
Kusche tamién argumentaba qu'un gran porcentaxe de los incidentes que Berlitz atribúi a la misteriosa influencia del Triángulu de Les Bermudes realmente asocedieron bien lloñe d'ellí. Kusche estrayxo delles conclusiones:
La proporción ente buques y aviones que s'informaron como perdíos, y los que traviesen ensin problemes el Triángulu de Les Bermudes nun foi significativamente mayor qu'en cualesquier otra área del océanu.
Nuna zona onde son frecuentes les nubes tropicales repentines, la desapaición total de dellos barcos nun tendría de considerar se rara, desproporcionada, improbable, nin misteriosa.
Les estadístiques de los casos fueron esaxeraes por cuenta de una probe investigación. Por casu, dellos botes informaos como perdíos y que finalmente tornaron al so puertu con retrasu, permanecieron rexistraos como «perdíos».
Nos informes de Berlitz, nes circunstancies de les desapaiciones confirmaes miéntese o esaxera. Por casu, cuando Berlitz informaba qu'un barcu sumiera nun día de sol, los informes del tiempu d'esa fecha indiquen una nube tropical.
«La Lleenda del Triángulu de Les Bermudes ye un misteriu fabricáu... perpetuáu por escritores que, intencional o ignorantemente, fixeron usu de conceutos erróneos, razonamientu defectuosu y sensacionalismu».[10]
Crítiques escéptiques a la creencia nel Triángulu de Les Bermudes
Los críticos alieguen que Berlitz y otros esaxeraron los aspeutos misteriosos» de dellos casos (Berlitz mesmu nun abogaba por nenguna esplicación paranormal), y acoten que nel Triángulu de Les Bermudes nun hai más «desapaiciones» qu'en nenguna otra área comparable del océanu.
Ye de notar que la empresa de segurosLloyd's de Londres determinó que'l triángulu nun ye más peligrosu que nenguna otra zona del océanu, y nun cobra nenguna tasa inusual d'aseguramientu por pasar al traviés d'esa área. Tamién la Guardia Costera confirma esto.[10]
Nun estudiu de 2013, el World Wide Fund for Nature identificó les 10 zones marines más peligroses pa la navegación, y el Triángulu de Les Bermudes» nun s'atopaba ente elles.[12][13]
Respuestes racionales
A pesar de les creencies populares, los Guardacostes de los Estaos Xuníos y otres fontes citen estadístiques qu'indiquen que'l númberu d'incidentes qu'arreyen aviones y buques perdíos nun ye mayor que n'otra parte del mundu igual de transitada.
Ente que se demostró que munchos de los supuestos misterios nun yeren tales al analizalos con detalle, teniendo inexactitudes que circulen mientres décades, dalgunos pocos inda nun tienen una esplicación.
El restu de los casos pueden ser esplicaos en términos banales.
Les erupciones periódiques de metanu podríen producir rexones d'agua esplumoso que podría nun dar sustentación abondu a los barcos. Si formara un área d'esti tipu alredor d'un buque, ésti fundiríase bien rápido ensin avisu.
Los esperimentos nel llaboratoriu probaron que les burbuyes pueden realmente fundir a un barcu a escala, por cuenta de que menguar la densidá de l'agua[16][17][18]
Dellos escritores suxirieron qu'esti hidratu de metanu lliberáu de secute na forma de burbuyes xigantes de gas, con diámetros comparables al tamañu d'un barcu, podríen fundilo.[19]
Ente que al realizar l'esperimentu con un avión se denota que podría habese alteriáu los indicadores de velocidá, altímetros, mididores de OAT (temperatura esterior del aire), indicadores de viraje y enclín llateral (giroclinómetro), brúxules, indicadores de velocidá vertical y xiroscopios, lo cual fadría que se notara que l'avión ta xubiendo a un altor peligrosu y eventualmente fadría qu'esti baxara, al baxar podría llegar inclusive a topetar cola agua, o si non, como s'escribió enantes, podría llograr alteriar la so brúxula y enfusase al mediu del triángulu hasta qu'esti quedar ensin combustible y eventualmente va esbarrumbar na agua.[19]
↑"Dive to Bermuda Triangle" (2004); telecast en The Science Channel, 17 de febreru de 2006.
↑«95 young americans lost their lives at the NAS Fort Lauderdale base during 1942-1945». Air Station Fort Lauderdale Historical Association. Consultáu'l 13 d'avientu de 2010.
↑«Decoding the Past, Mysteries of the Bermuda Triangle», na canal History Channel, temporada 01, episodiu 16, 2005.
↑{{cita web . y la del aire camude. Esti gas (emanaciones de metanu) en concentraciones bien altes, nel aire, podría faer que los motores de combustión y reacción funcionaren mal al modificar la tasa d'osíxenu y tamién podría alteriar los datos de los aparatos de midida. D'esta forma, los altímetros podíen indicar altores escesivos lo que fadría a los pilotos baxar, pudiendo provocar que s'estrellaren contra'l mar. https:www.islasbermudas.es
| url = http://www.msnbc.msn.com/id/3226787/ |títulu=Could methane bubbles sink ships? |publicación=Monash Univ.
}}
Group, David: The evidence for the Bermuda Triangle. 1984. ISBN 0-85030-413-X.
Kusche, Lawrence David: The Bermuda Triangle mystery solved. Estaos Xuníos: 1975. ISBN0-87975-971-2.
Quasar, Gian J.: Into the Bermuda Triangle: pursuing the truth behind the world's greatest mystery (contién la llista d'aviones perdíos, según rexistros oficiales). Estaos Xuníos: International Marine/Ragged Mountain Press, 2003. ISBN 0-07-142640-X; reimpreso en papel, 2005. ISBN0-07-145217-6.