Smetovi su planina u općini Zenica.[1] Najviši vrh iznosi 1025 m. Udaljen je oko 8 km od centra Zenice.[2] Relativno je uređen za rekreativce i postoje uređene staze za šetnju, vožnju biciklom, mjesta za roštiljanje i odmor. Nalaze se sportski tereni za košarku, fudbal i odbojku na pijesku, staze za brdski biciklizam i planinarenje. Na planini se nalazi sportsko-rekreativni centar. Na platou se nalazi restoran i prenoćište. Uređen je i za zimske uslove: staza za skijaše i ski lift.[2]
Prema narodnom predanju, ime je dobila po tome gdje su se gorostaši "smijali", pa je planina i dobila ime Smetovi.[3] Gorostas se iz narodnog predanja zvao Vran i sukobio se sa hrabrim ratnikom po imenu Duk. Mjesto gdje su se sukobili kiklop Vran i čovjek Duk zove se Vranduk (planina). Gorostas se takmičio i odvažio na Smetovima.[4]
Sadržaj
Planinarski dom Smetovi (Željezara)
Na vrhu Smetova podignut je spomenik borcima Zeničkog partizanskog odreda. Na njemu su imena poginulih boraca i stihovi Izeta Sarajlića : "I ne pitaj jesu li se mogli vratiti, i ne pitaj je li se moglo natrag, dok je posljednji put, crven kao komunizam gorio horizont njihovih želja." Spomenik je podignut 1968, a postavljene su aluminijumske ploče na metalnu konstrukciju koje su nestale tokom rata u BiH, zbog čega sada rđa.[5][6]
Sa Smetova je vidljivost po vedrom vremenu i do 100 kilometara, pa se mogu vidjeti i obližnje planine Zvijezda, Vranica, Vlašić, Busovačka staja i Lisac[7]
Na Smetovima djeluje Planinarsko društvo "Željezara". Planinarski dom se nalazi na 940 metara nadmorske visine, 10 km od Zenice. Na Smetovima se nalaze planinarske staze Pepelari—Smetovi (3 smjera), Nemila—Smetovi i Vranduk—Smetovi.[8] Planinarski dom je uz potok Mračaja, koji se nešto dalje uliva u Gračaničku rijeku. U odnosu na planinarski dom 800 metara zapadnije nalazi se spomenik Zeničkom partizanskom odredu.
Reference
^ZEDA Lokalni ekološki Akcioni plan opštine Zenica Dvokut pro i ZEDA Zenica: Lokalni ekološki akcioni plan općine Zenica 2008/2009
^Aura.baArhivirano 2. 5. 2019. na Wayback Machine Aura redakcija: LEGENDA O VRANDUKU, LISCU, VEPRU I ZENICI: AKO SE POMIRE BRAĆA BLIZANCI SREDNJA BOSNA ĆE BITI POD VODOM!
