Spisak tvrđava u Bosni i Hercegovini

Spisak tvrđava u srednjovjekovnoj Bosni

Područje srednjovjekovne Bosne, topografski i kao politički sistem – feudalna država srednjega vijeka, od prvih spomena u 10. vijeku do pada Bosanskog kraljevstva 1463. godine imalo je različit teritorijalni opseg i raznovrsne resurse. Na tom području su iz starijih vremena i od drugih susjednih feudalnih država na koje se srednjovjekovna bosanska država širi, naslijeđena i osvojena brojna utvrđena vojna središta koja su pripadala Bosanskom kraljevstvu. Geostrateški, privredni, politički i vojni rast srednjovjekovne Bosne rezultirao obnovom i revitalizacijom brojnih ranije utvrđenih mjesta ali i dodatnom gradnjom novih. Tvrđave imaju svoju graditeljsku slojevitost. Prilagođene svrsi i vrsti oružja tvrđave se mijenjaju kroz vrijeme. Tako je i sa njihovom pripadnošću koja je u srednjem vijeku specifična jer podrazumijeva feudalnu hijerarhiju sa seniorima i vazalima koja ponekad prevazilazi okvire političkih zajednica kakve pratimo u ranijem i kasnijem razdoblju. U razvijenom srednjem vijeku posjedi vlastele nisu kompaktni, vlastela prelazi na novčanu privredu, ekonomski ne ovisi samo od uroda sa zemlje, posjeduju rudnike, carine i vazale na različitim terenima i na većim udaljenostima. Moćnija vlastela potčinjava i istiskuje slabiju. Neke vlastelinske porodice nestaju. Otuda su tvrđave predmet češćih promjena seniora, za brojne izmjene na relaciji velmože, vlastela, vlasteličići nema adekvatnih izvora, tako da je pravljenje presjeka stanja ponekad teško i po rezultatu relativno. Pisani izvori su malobrojni a arheološka istraživanja nisu dovoljna da bi se mogao napraviti pouzdaniji inventar.^[1] Ovdje navedeni spisak podrazumijeva da su brojne srednjovjekovne bosanske tvrđave rezultat ranijeg naslijeđa (prethistorije i antike), srednjovjekovne dogradnje, izgradnje i vlasništva nad njima, te naslijeđa koje je prešlo u osmansko doba u Bosni i Hercegovini.

Spisak tvrđava

Reference

^ „Misli se da je u Bosni i Hercegovini tokom srednjega vijeka bilo podignuto oko 300 utvrđenih gradova“, Pavao Anđelić, Grad, u: Arheološki leksikon Bosne i Hercegovine, Tom I, Sarajevo 1988, 82.

Literatura

Arheološki leksikon Bosne i Hercegovine, Tom I-III, Zemaljski muzej Bosne i Hercegovine, Sarajevo 1988.
Arheološka karta, Tom I-IV, Zemaljski muzej Bosne i Hercegovine, Sarajevo 1988.
Лексикон градова и тргова средњовековних српских земаља – према писаним изворима, Завод за уџбенике, Београд 2010.
Pavao Anđelić, Grad, u: Arheološki leksikon Bosne i Hercegovine, Tom I, Sarajevo 1988, 81-82.
Mihailo Dinić, Земље херцега Светога Саве, у: „М. Динић, Српске земље у средњем веку”, Београд 1978, 178-269.
Desanka Kovačević-Kojić, Градска насеља средњовјековне босанске државе, Сарајево 1978.
Aleksandar Ratković, Srednjovjekovni gradovi u Bosni i Hercegovini, Mostar 2005.
Husref Redžić, Srednjovjekovni gradovi Bosne i Hercegovine, Sarajevo 2009.
Marko Vego, Naselja srednjevjekovne bosanske države, Sarajevo 1957.

[1] „Misli se da je u Bosni i Hercegovini tokom srednjega vijeka bilo podignuto oko 300 utvrđenih gradova“, Pavao Anđelić, Grad, u: Arheološki leksikon Bosne i Hercegovine, Tom I, Sarajevo 1988, 82.

[1]