Share to: share facebook share twitter share wa share telegram print page

Erdhülle

Als Erdhülle werden die Lithosphäre (bestehend aus Erdkruste und oberstem Erdmantel) bis in 16 km Tiefe, die Hydrosphäre (fließende und stehende Gewässer), die Atmosphäre (Lufthülle) und die Biosphäre (Fauna und Flora) der Erde zusammengefasst.

Zusammensetzung

Kreisdiagramm zum Massenanteil chemischer Elemente an der Erdhülle
Kreisdiagramm zum Massenanteil chemischer Elemente an der Erdhülle

Die Erdhülle ist aus mehr als 90 chemischen Elementen und/oder deren Verbindungen aufgebaut, von denen acht einen Massenanteil von jeweils mehr als 1 Prozent haben und zusammen rund 98 Massenprozent der Erdhülle ausmachen. Von diesen acht Elementen sind Sauerstoff mit 49 Prozent und Silicium mit 26 Prozent die beiden häufigsten Elemente, gefolgt von Aluminium (7,6 %), Eisen (4,7 %), Calcium (3,4 %), Natrium (2,6 %), Kalium (2,4 %) und Magnesium (1,9 %).

Zu den seltensten Elementen auf der Erde gehören neben den sehr seltenen Zwischenprodukten radioaktiver Zerfallsreihen wie zum Beispiel Astat (3e-21 ppmw), dem seltensten Element in der Erdhülle, die Edelgase Xenon (9e-6 ppmw) und Krypton (1.9e-5 ppmw) sowie Rhodium (0,001 ppmw), das seltenste nicht-radioaktive Metall der Erdhülle.

Veränderung auf geologischen Zeitskalen

Radioaktivität

Elemente aus den Zerfallsreihen der langlebigen natürlichen Radionuklide 238U, 232Th und 235U sind in niedrigen aber (näherungsweise) konstanten Konzentrationen vorhanden. Zum Beispiel enthalten Uranerze etwas mehr als 300 Milligramm Radium pro Tonne Uran. Die gleiche Menge die durch Zerfall der schwereren Elemente der Kette „produziert“ wird, zerfällt auch wieder. Allerdings verringert sich auf geologischen Zeitskalen die Menge verfügbaren Urans bzw. Thoriums. Bei Entstehung der Erde war in Vergleich zu heute doppelt so viel 238U und beinahe zehnmal so viel 235U vorhanden. Der Endpunkt dieser Zerfallsreihen sind verschiedene Bleiisotope, so dass auf geologischen Zeitskalen der Bleianteil entsprechend ansteigt. Da das langlebigste bekannte Protactinium-Isotop 231Pa ausschließlich als Zerfallsprodukt von 235U in Erscheinung tritt, war der Gehalt der Erdhülle an Protactinium, der sich zu jenem von Uran-235 in etwa im Verhältnis 1:21800 befindet, in der geologischen Vergangenheit entsprechend höher. Argon – heute mit über 1 % der Atmosphäre noch vor CO2 das dritthäufigste Gas in trockener Luft – ist im Universum hauptsächlich als 36Ar vorhanden. Auf Erden ist jedoch der bei weitem größte Teil des vorhandenen Argon 40Ar. Dieses entsteht bei etwas mehr als 10 % der Zerfälle des langlebigen Kalium-Isotops 40K, welches heute noch rund 120 ppm des irdischen Kaliums ausmacht, vor viereinhalb Milliarden Jahren aber wohl eine Größenordnung häufiger war. Das häufigere Zerfallsprodukt 40Ca hat hingegen deutlich weniger Einfluss, da Calcium ohnehin ein in der Erdhülle häufiges Element ist.

Da das Hauptprodukt von radioaktiven Zerfall schwerer Elemente neben dem Tochternuklid zumeist ein Alphateilchen ist, wird Helium auf der Erde beständig neu gebildet. Allerdings entweicht Helium aus der Hochatmosphäre in den interplanetaren Raum, da die Gravitation der Erde nicht ausreicht, es dauerhaft festzuhalten. Insgesamt ergibt sich hierbei ein dynamisches Gleichgewicht, welches jedoch vom Menschen gestört wird, da durch den Abbau von diversen Rohstoffen die Menge an in Gestein „gefangenem“ Helium, welche ausgast erhöht wird. Darüber hinaus wird bei der Gewinnung von Erdgas auch teilweise das sich in den Reservoirs ansammelnde Helium kommerziell genutzt.

Interaktion zwischen kosmischer Strahlung / Sonnenwind und Erdatmosphäre

Auch durch die Interaktion von Sonnenwind bzw. kosmischer Strahlung und der Atmosphäre verändert sich die Zusammensetzung der Erdhülle. Die bekannteste dieser Reaktionen dürfte – aufgrund ihrer Bedeutung für die Radiokarbondatierung – die Reaktion 14N(n,p)14C sein. Da jedoch „in Summe“ das Produkt des Betazerfalls von 14C wieder 14N ist, findet hierbei keine dauerhafte Veränderung der elementaren Zusammensetzung der Erdhülle statt. Anders verhält es sich mit Spallationsreaktionen, die zum Beispiel aus 14N oder 16O neben Alphateilchen, Protonen, Neutronen o. ä. auch 10Be erzeugen. 10Be wiederum ist langlebig aber instabil und zerfällt im Verlaufe der Jahrmillionen zu 10B, welches stabil ist. Dadurch nimmt auf lange Zeitskalen betrachtet der Anteil an Bor leicht zu, da es keine irdischen Prozesse gibt, die Bor in größeren Mengen zerstören als es durch die oben beschriebene Reaktion erzeugt wird.

Isotope, welche durch Einwirkung kosmischer Strahlung in der Erdatmosphäre entstehen können
Isotop Form der Entstehung Halbwertszeit Zerfallsprodukt
3H (Tritium) 14N(n,T)12C 12,3 Jahre 3He
7Be Spallation (N und O) 53,2 Tage 7Li
10Be Spallation (N und O) 1.387.000 Jahre 10B
12B Spallation (N und O) 20 Millisekunden 12C
11C Spallation (N und O) 20,3 Minuten 11B
14C 14N(n,p)14C und 208Pb(α,14C)198Pt 5.730 Jahre 14N
18F 18O(p,n)18F und Spallation (Ar) 110 Minuten 18O
22Na Spallation (Ar) 2,6 Jahre 22Ne
24Na Spallation (Ar) 15 Stunden 24Mg
27Mg Spallation (Ar) 9,4 Minuten 27Al
28Mg Spallation (Ar) 20,9 Stunden 28Al*
28Al Zerfall von 28Mg 2,2 Minuten 28Si
26Al Spallation (Ar) 717.000 Jahre 26Mg
31Si Spallation (Ar) 157 Minuten 31P
32Si Spallation (Ar) 153 Jahre 32P*
32P Spallation (Ar) 14,3 Tage 32S
34mCl Spallation (Ar) 34 Minuten 34S
35S Spallation (Ar) 87,5 Tage 35Cl
36Cl 35Cl (n,γ)36Cl und Spallation (Ar) 301.000 Jahre 36Ar
37Ar 37Cl (p,n)37Ar 35 Tage 37Cl
38Cl Spallation (Ar) 37 Minuten 38Ar
39Ar 40Ar (n,2n)39Ar 269 Jahre 39K
39Cl 40Ar (n,np)39Cl 56 Minuten 39Ar*
41Ar 40Ar (n,γ)41Ar 110 Minuten 41K
81Kr 80Kr (n,γ) 81Kr 229.000 Jahre 81Br
99Tc Spallation (Xe) 211.100 Jahre 99Ru
107Pd Spallation (Xe) 6.500.000 Jahre 107Ag
129I Spallation (Xe) 15.700.000 Jahre 129Xe

Mit * markierte Zerfallsprodukte sind selbst radioaktiv. Ihre Zerfallsmodalitäten werden in der Zeile unmittelbar darüber oder darunter angegeben.

Radioaktive Spurenelemente

Technetium und Promethium sind radioaktive Elemente, die nur in geringen Mengen vorhanden sind, da sie nicht durch Alpha- oder Betazerfall aus sehr langlebigen Radionukliden (wie Uran oder Thorium) entstehen, sondern nur durch extrem seltene Spontanspaltung oder Neutroneneinfang (z. B. in 98Mo zur Erzeugung von 99Tc). In früheren Phasen der Erdgeschichte wurden im Naturreaktor Oklo nennenswerte Mengen 99Tc erzeugt, diese sind jedoch seither allesamt zerfallen. Am Verhältnis des Zerfallsproduktes 99Ru zu anderen Ruthenium-Isotopen lassen sich Details über die Vorgänge vor beinahe zwei Milliarden Jahren in Oklo ergründen.

Neptunium und Plutonium galten bei ihrer Entdeckung als „künstliche“ Elemente, jedoch gibt es verschiedentlich Berichte über primordiales („noch von der Entstehung der Erde übrig gebliebenes“) 244Pu. Da dieses Isotop nicht in nennenswertem Ausmaß durch Neutroneneinfang in Uran entsteht, wäre der gesicherte Nachweis dieses Isotops ein Beweis dafür, dass Plutonium der Erde entweder von außen zugeführt wird (z. B. über Asteroiden)[1] oder nach mehr als 50 Halbwertszeiten immer noch ein – wenn auch enorm kleiner – „Rest“ übrig ist.[2] Neptunium entsteht in geringem Ausmaß durch (n,2n) Reaktionen gefolgt von Betazerfall in 238U sowie durch zwei aufeinander folgende Neutroneneinfänge (wieder gefolgt von Betazerfall des kurzlebigen 237U) in 235U. Beide Vorgänge finden zweifelsohne in Uranerzen statt, da die Spontanspaltung von Uran Neutronen freisetzt, jedoch ist die produzierte Menge Neptunium verschwindend gering. Auf ähnlichem Wege wird auch 239Pu aus Uran „erbrütet“.

Da Neutronenflussdichten wie vor beinahe zwei Milliarden Jahren in Oklo auf der Erde erst wieder im 20. Jahrhundert (durch menschliches Handeln) erreicht wurden, dürfte die Menge von Elementen mit Kernladungszahl größer 94, die auf natürliche Weise auf der Erde entstehen, enorm gering sein. Zur Entstehung von Americium-241 bedarf es zum Beispiel dreier aufeinander folgender Neutroneneinfänge in Uran-238, ohne dass die spaltbaren Nuklide 239Pu und 241Pu gespalten werden, bevor 241Pu mit einer Halbwertszeit von ~14 Jahren zum verhältnismäßig langlebigen (Halbwertszeit ~432 Jahre) Americium-241 zerfallen kann. Die durch unsachgemäße Entsorgung Americium-haltiger Rauchmelder in die Umwelt gelangten Mengen an Americium dürften alles überschreiten, was an Americium seit Ende der Kernspaltung in Oklo auf Erden vorhanden war.

Siehe auch

Literatur

Einzelnachweise

  1. Archivierte Kopie (Memento des Originals vom 5. Juli 2021 im Internet Archive)  Info: Der Archivlink wurde automatisch eingesetzt und noch nicht geprüft. Bitte prüfe Original- und Archivlink gemäß Anleitung und entferne dann diesen Hinweis.@1@2Vorlage:Webachiv/IABot/www.opb.org
  2. https://periodic.lanl.gov/94.shtml

Read other articles:

1937 film by Ralph Murphy Partners in CrimeTheatrical release posterDirected byRalph MurphyScreenplay byGladys UngerGarnett WestonProduced byHarold HurleyStarringLynne OvermanRoscoe KarnsMuriel HutchisonAnthony QuinnInez CourtneyLucien LittlefieldCinematographyHenry SharpEdited byEda WarrenProductioncompanyParamount PicturesDistributed byParamount PicturesRelease date October 8, 1937 (1937-10-08) Running time66 minutesCountryUnited StatesLanguageEnglish Partners in Crime is a 1937…

Ця стаття містить перелік посилань, але походження тверджень у ній залишається незрозумілим через практично повну відсутність внутрішньотекстових джерел-виносок. Будь ласка, допоможіть поліпшити цю статтю, перетворивши джерела з переліку посилань на джерела-виноски у с…

لويس فرانسوا، دوق أنجو معلومات شخصية الميلاد 14 يونيو 1672(1672-06-14)سن جرمن آن له الوفاة 4 نوفمبر 1672 (0 سنة)سن جرمن آن له مكان الدفن كاتدرائية سان دوني  مواطنة فرنسا  الأب لويس الرابع عشر ملك فرنسا  الأم ماريا تيريزا من إسبانيا  إخوة وأخوات فيليب شارل دوق أنجو،  ولويس، كو

Pour les articles homonymes, voir Spip. Services pénitentiairesd'insertion et de probationLogo de l'administration pénitentiaire.HistoireFondation 1999Prédécesseur Comités de probation et d'assistance aux libérésCadreSigle SPIPZone d'activité Départements françaisType Services déconcentrés à l'échelle départementale de l'administration pénitentiaireDomaine d'activité Exécution des peinesPays  FranceOrganisationDépend de Ministère de la JusticeSite web www.justice.gouv.fr…

Australian cricketer Kelvin SmithPersonal informationFull nameKelvin Ross SmithBorn (1994-09-05) 5 September 1994 (age 29)BattingLeft-handedBowlingRight-arm off breakRoleBatsmanDomestic team information YearsTeam2013/14–2018/19South Australia (squad no. 20)2014/15–2016/17Adelaide Strikers (squad no. 19)2018/19Melbourne Renegades FC debut30 October 2013 South Australia v QueenslandLA debut22 July 2014 National Performance Squad v South Africa …

Artikel ini adalah bagian dari seriPembagian administratifIndonesia Tingkat I Provinsi Daerah istimewa Daerah khusus Tingkat II Kabupaten Kota Kabupaten administrasi Kota administrasi Tingkat III Kecamatan Distrik Kapanewon Kemantren Tingkat IV Kelurahan Desa Dusun (Bungo) Gampong Kute Kalurahan Kampung Kalimantan Timur Lampung Papua Riau Lembang Nagari Nagori Negeri Maluku Maluku Tengah Negeri administratif Pekon Tiyuh Lain-lain Antara III dan IV Mukim Di bawah IV Banjar Bori Pedukuhan Dusun Jo…

17-й саміт G7 Тип саміт G7dКраїна  Велика БританіяПопередник 16-й саміт G7Наступник 18-й саміт G7  17-й саміт G7 у Вікісховищі 17-й саміт Великої сімки — зустріч на вищому рівні керівників держав Великої сімки, проходив 15-17 липня 1991 року в Лондоні (Велика Британія)[1]. Зміст 1 …

Länder, in denen der Ostermontag ein gesetzlicher Feiertag ist (in Spanien nur einige Provinzen) Der Ostermontag als zweiter Feiertag des Osterfests gehört mit dem Zweiten Weihnachtsfeiertag (Stephanstag) und dem Pfingstmontag zu den zweiten Feiertagen der höchsten christlichen Feste. Inhaltsverzeichnis 1 Gesetzlicher Feiertag 2 Liturgische Bedeutung 3 Regionale Bräuche 4 Siehe auch 5 Weblinks 6 Einzelnachweise Gesetzlicher Feiertag In mehreren Ländern wird er als gesetzlicher Feiertag bega…

Ini adalah nama Korea; marganya adalah Seo. Seo Ji-hyeSeo Ji-hye saat konferensi pers Crash Landing on You, Desember 2019.Lahir24 Agustus 1984 (umur 39)Seoul, Korea SelatanPendidikanUniversitas Sungkyunkwan - Akting[1][2]PekerjaanAktrisTahun aktif2003–sekarangAgenCulture DepotNama KoreaHangul서지혜 Hanja徐智慧 Alih AksaraSeo Ji-hyeMcCune–ReischauerSŏ Chihye Seo Ji-hye (Hangul: 서지혜; lahir 24 Agustus 1984) adalah aktris Korea Selatan. Setelah men…

Maurice Lattke (* 1999) ist ein deutscher Schauspieler. Leben Maurice Lattke wuchs in Potsdam und in Schliersee auf. Er absolvierte seine Schauspielausbildung von 2017 bis 2019 in mehreren Workshops, unter anderem in Sydney.[1] Seit 2018 steht Lattke als Schauspieler in Filmen und Fernsehserien vor der Kamera.[2][3] Seit 2021 spielt er in Rückblenden die Rolle des Juri Hoffmann in der Fernsehreihe Nächste Ausfahrt Glück. Vom 15. Juni 2023 (Folge 4052) bis zum 20. Septe…

Code des professions Données clés Présentation Titre Code des professions Abréviation C.prof. Référence RLRQ, chap. C-26 Pays Canada Province Québec Langue(s) officielle(s) Français et anglais Type Loi publique du Québec Branche Droit disciplinaire Adoption et entrée en vigueur Législature 29e législature Gouvernement Gouvernement Bourassa Sanction 6 juillet 1973 Modifications (nombreuses) Lire en ligne version officielle en vigueur modifier Le Code des professions est une …

1999 studio album by Marcia HinesTime of Our LivesStudio album by Marcia HinesReleasedJuly 28, 1999 (1999-07-28)Recorded1998–1999GenreDance-pop, R&B, pop rockLength56:40LabelWarner Music AustraliaProducerRockmelonsMarcia Hines chronology Right Here and Now(1994) Time of Our Lives(1999) Queen of Pop(2000) Singles from Time of Our Lives What a FeelingReleased: November 1998 Makin' My WayReleased: February 1999 Time of Our LivesReleased: May 1999 Woo MeReleased: 1999 Ti…

3-أليل-6-برومو-1-فنيل-5،4،2،1-رباعي هيدرو-3-بنزازيبين-8،7-ديول 3-أليل-6-برومو-1-فنيل-5،4،2،1-رباعي هيدرو-3-بنزازيبين-8،7-ديول الاسم النظامي 3-allyl-6-bromo-1-phenyl-1,2,4,5-tetrahydro-3-benzazepine-7,8-diol اعتبارات علاجية معرّفات CAS 135974-57-1 N بوب كيم CID 11957483 كيم سبايدر 8627436 Y ChEMBL CHEMBL34095  بيانات كيميائية الصيغ

Діагноз: Майже не закоханітур. Acil Aşk Aranıyor Тип телесеріалТелеканал(и) Show TV Новий каналЖанр Романтична комедіяТривалість серії 120 хв 120 хвТривалість 120 хв. і 45 хв.Компанія MedyapımСценарист Гьокхан ХорзумРежисер Хакан ІнанМонтаж Енгін ОзтюркПродюсери Фатіх АксойВи

إدارة مشروعات التشييدصنف فرعي من إدارة جزء من هندسة معمارية يمتهنه construction manager (en) تعديل - تعديل مصدري - تعديل ويكي بيانات إدارة التشييد أو إدارة مشروعات التشييد (CPM) هو التخطيط الشامل، والتنسيق، والسيطرة على المشروع من البداية حتى النهاية. ويهدف إلى تلبية متطلبات العميل من أج

Замок Мюйдерслот Дата створення / заснування 1280 Країна  Нідерланди Адміністративна одиниця Гооізе Міре Місце розташування Muidend Власник Флоріс V і Dutch Stated Орендар Q113006081? Статус спадщини Національна пам'ятка Нідерландівd[1] Адреса Herengracht 1, 1398 AA Muiden Розташовано на …

Bus transit agency serving Snohomish County, Washington This article is about the transit agency in Snohomish County, Washington. It is not to be confused with Community Transit (Minnesota) or the former Cobb Community Transit. Community TransitTwo deadheading Community Transit buses in Seattle: an articulated bus and a Double Tall double-decker busCommenced operationOctober 4, 1976 (1976-10-04)[1]Headquarters2312 W Casino RoadEverett, Washington[2]LocalePuget Soun…

Als neuhochdeutsche Sprache (kurz Neuhochdeutsch, Abk. Nhd., auch Nhdt.) bezeichnet man die jüngste Sprachstufe des Deutschen, wie sie etwa seit 1650 (nach anderen Einteilungen ab 1500) besteht. Dem Neuhochdeutsch gehen die germanischen Sprachstufen Althochdeutsch, Mittelhochdeutsch und – je nach Einteilung als Übergangsphase – das Frühneuhochdeutsch voraus, das etwa zwischen 1350 und 1650 verwendet wurde.[1][2][3] Inhaltsverzeichnis 1 Abgrenzung zu früheren Sprac…

This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Bhubaneswar Development Authority – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (December 2014) (Learn how and when to remove this template message) Bhubaneswar Development AuthorityAgency overviewFormed1 September 1983JurisdictionGovernment of OdishaHeadquartersA…

Wing Commander redirects here. For the video game franchise, see Wing Commander (franchise). For other uses, see Wing Commander (disambiguation).Commissioned rank in the RAF and air forces of other Commonwealth countries Wing CommanderAn RAF wing commander's command pennantA wing commander's sleeve/shoulder insignia from the Royal Air ForceService branchAir forcesAbbreviationWg Cdr / WGCDR / W/CNATO rank codeOF-4Non-NATO rankO-5Next higher rankGroup captainNext lower rankSquadron leaderEquivalen…

Kembali kehalaman sebelumnya