Share to: share facebook share twitter share wa share telegram print page

Fiŝsaŭco

Fiŝsaŭco

Fiŝsaŭco[1][2] (nŭokmamo[3] aŭ garumo[4]), konata sub la nomo fish sauce en la angla, nuoc-mâm en la franca[5], estas saŭco farita el fiŝo fermentinta en peklakvo dum longa tempo. Ĝi estas vaste uzata en la kuirarto de sudorientaziaj landoj kiaj Vjetnamio, Kamboĝo kaj Tajlando.

El scienca vidpunkto, temas pri likva miksaĵo de salo kaj aminoacidoj rezultantaj de la transiro de proteinoj en fiŝkarno tra hidroliza procezo danke al sistemo de enzimoj ekszistantaj en fiŝintesto kun anaerobia salrezista bakterio.

Oni konjektas, ke Vjetnamio estas la azia lando kiu verŝajne povas pretendi inventi fiŝsaŭcon, kiu ne aperis en Tajlando ĝis la komenco de la lasta jarcento[6] [7]. Tamen ĝis nun mankas fidindaj referencoj por konfirmi tiun aserton.

Fiŝsaŭco en Azio

Vjetnamio

Necesas klarigi la signifon de la vorto nước mắm: Tio en la vjetnama laŭvorte signifas "likvo de piklita fiŝo". En Vjetnamio, ekzistas populara manĝaĵo nomita mắm (piklita fiŝo), kiu estas farita laŭ la sama maniero kiel nước mắm, krom ke ambaŭ fiŝo kaj eltirita likvaĵo – ne nur la likvaĵo – estas konservitaj; kaj mắm estas fermentita dum pli mallonga periodo ol nước mắm. Mắm estas aŭ manĝita kruda (nekuirita), aŭ kuirita en supojn aŭ fritaĵojn. Salikokpasto estas nomata mắm tôm.

En Vjetnamio, nước mắm estas preparita ĉe marbordaj areoj. Fiŝsaŭco estas kutime farita precipe el oceanaj fiŝoj (skombro, anĉovo ktp) kaj la likvaĵo estas eltirita. Menciindas kelkaj famaj markoj de origino: nước mắm el Phan Thiết (provinco Bình Thuận), Nha Trang (provinco Khánh Hòa), Cát Hải (Hajfongo). Specialan mencion indas nước mắm el Insulo Phú Quốc, kiu ricevis ekde 2001 la Nomon de Regata Origino (france: Appellation d'Origine Controlée, AOC). Temas pri kvalifiko-sistemo de produkto-procesoj kaj kvalitoj de produktaĵoj.

Japanio

En Japanio, ĝi estas utiligita kiel spicado de lokaj specialaĵoj. Ishiru en la Duoninsulo Noto estas farita de sardino kaj kalmaro. Shottsuru de Akita estas ĉefe farita el velnaĝilsablofiŝo. Ikanago shōyu de Kagaŭa estas farita el sablolanco. Ili ofte estas rezervitaj por la preparado de nabemono, aŭ manĝaĵo en kaserolo.

Aliaj landoj

Azia fiŝsaŭco estas kutime preparita el anĉovo, salo kaj akvo. Tajlanda fiŝsaŭco tre similas al la vjetnama kaj nomiĝas nam pla (น้ำปลา). En Ĉinio, oni nomas ĝin Yú lù (鱼露), en Koreio yeotgal (엿갈), kecap ikan en Indonezio kaj en Filipinoj patis.

Estas alia salikok- aŭ fiŝpasto simila al vjetnama mắm tôm en Sudorienta Azio. En Indonezio ĝi nomiĝas trasi, en Kamboĝo prahok kaj la fiŝoj estas lasitaj iomete malfreŝaj antaŭ macerado en plekakvo. La malajsia fiŝsaŭco nomiĝas belacan. La laosa fiŝsaŭco nomiĝas padek, kaj estas preparita el dolĉakva fiŝo.

En Okcidento

La plej fruaj konataj raportoj de fiŝsaŭco estas de antikva Grekio[8] inter 4a-3a jarcento a.K. Ĝi estis farita kun pli malalta salenhavo ol moderna fiŝsaŭco.

Simila fiŝsaŭco estis ĉie en klasika roman-kuirarto, kie en la latina ĝi estas konata kiel garum aŭ likvaman, kaj ankaŭ ekzistas en multaj specoj kiaj ekzemple oenogarum (miksita kun vino), oxygarum (miksita kun vinagro) kaj meligarum (miksita kun mielo). Garum estis ofte kritikita kiel malbonodora aŭ putra.[9]

En Afriko

En Senegalo fiŝsaŭco estas produktita de lokaj virinoj, kiuj lernis la teknikon de vjetnamaj teknikistoj laborantaj en Senegalo sub la FAO Speciala Programo por Manĝaĵo Sekureco.[10]

Kvalito-taksado

Tradiciaj kriterioj por taksi la kvaliton de fiŝsaŭco estas ĝia bongusteco kun dolĉa postgusto. La salo uzita devas esti pura, sen maldolĉaj substancoj. Oni ne devas trovi suspektindajn kaj putrajn odorojn.

La normoj de la Codex Alimentarius Commission (CAC, "Komisiono de Libro de Manĝaĵo") pri fiŝsaŭco en Vjetnamio kaj Tajlando kompilita de Vjetnamio kaj Tajlando en majo 2006 estis adoptita de la 34a Ĝenerala Asembleo kunveno de CAC en julio 2011 [11]. Nước mắm el Phú Quốc havas sian apartan normon [12]

Notoj

  1. ↑ Vjetnamaj specifaj frandaĵoj Arkivigite je 2014-05-21 per la retarkivo Wayback Machine ĈRI
  2. ↑ Ĉiutaga Esperanto - FELIETONAJ MELODRAMAJ (SOAP OPERAS)[rompita ligilo]
  3. ↑ Bona Lingvo. Arkivita el la originalo je 2014-05-27. Alirita 2014-05-27 .
  4. ↑ NORMANDA ESPERANTO BULTENO majo 2013. Arkivita el la originalo je 2014-05-21. Alirita 2014-05-21 .
  5. ↑ Dictionnaires français Larousse
  6. ↑ thaimaa-info Arkivigite je 2014-05-02 per la retarkivo Wayback Machineangle
  7. ↑ wanderingchopsticksangle
  8. ↑ Farnworth, Edward R. (2003). Handbook of Fermented Functional Foods (Manlibro de Fermented Functional Foods). p. 22. ISBN 0849313724.
  9. ↑ Curtis , Robert I. (Feb-Mar 1983 ). " In Defense of Garum " . The Classical Journal 78 (3 ): 232-240 . Elŝutite 2013-03-30.
  10. ↑ Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2015-09-24. Alirita 2014-05-20 .
  11. ↑ http://vietfish.org/2011122009167223p48c73t95/tieu-chuan-codex-ve-nuoc-mam[rompita ligilo]
  12. ↑ http://www.nuocmamphuquoc.info/2013/10/tieu-chuan-chat-luong-nuoc-mam-phu-quoc.html

Read other articles:

Menara Hanoi

Menara HanoiTipePuzzlePenemuÉdouard LucasNegaraPrancisKeberadaan1883–sekarang Animasi pemecahan Menara Hanoi. Menara Hanoi adalah sebuah permainan matematis atau teka-teki. Permainan ini terdiri dari tiga tiang dan sejumlah cakram dengan ukuran berbeda-beda yang bisa dimasukkan ke tiang mana saja. Permainan dimulai dengan cakram-cakram yang tertumpuk rapi berurutan berdasarkan ukurannya dalam salah satu tiang, cakram terkecil diletakkan teratas, sehingga membentuk kerucut. Tujuan dari teka...

 

On ne choisit pas sa famille (film)

Pour les articles homonymes, voir On ne choisit pas sa famille. On ne choisit pas sa famille Christian Clavier à l'avant-première du film. Données clés Réalisation Christian Clavier Scénario Christian ClavierMichel Delgado Acteurs principaux Christian ClavierJean RenoMuriel Robin Sociétés de production Les Films du kiosqueOuille Productions Pays de production France Genre Comédie Durée 103 min Sortie 2011 Pour plus de détails, voir Fiche technique et Distribution On ne choisit pas ...

 

List of Nigerian films of 1997

This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: List of Nigerian films of 1997 – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (May 2021) (Learn how and when to remove this template message) This is a list of Nigerian films released in 1997. Nigerian Cinema Before 1970 1970s 1980s 1990s 1990 1991 1992 1993 199...

Atropa belladonna

«Belladona» redirige aquí. Para otras acepciones, véase Belladona (desambiguación).   Belladona Atropa belladonnaTaxonomíaReino: PlantaeOrden: SolanalesFamilia: SolanaceaeSubfamilia: SolanoideaeTribu: HyoscyameaeGénero: AtropaEspecie: A. belladonnaL., 1753[editar datos en Wikidata] La belladona (Atropa belladonna) es una especie de arbusto perenne, de la familia Solanaceae. Es nativa de Europa, África del Norte, y Asia Occidental, y se puede encontrar naturalizada en pa...

 

1st National Assembly of the Philippines

1st National Assembly of the PhilippinesNovember 25, 1935 – August 15, 1938PresidentManuel L. QuezonVice PresidentSergio OsmeñaHouse of RepresentativesHouse SpeakerGil M. MontillaMajority leaderJosé E. RomeroMinority leaderManuel RoxasMembers89◄ 10th Philippine Legislature (1934)2nd National Assembly of the Philippines (1938) ► The First National Assembly of the Philippines (Filipino: Unang Asemblyang Pambansa ng Pilipinas) was the meeting of the legislature of the Commonw...

 

Чорна шістка

Чорна шісткаангл. The Black Six Жанр блексплутаційне кіно і бойовикРежисер Метт КімберПродюсер Джордж ТеакосМетт КімберДжефферсон РічардСценарист Джордж ТеакосУ головних ролях Джин ВашингтонЛем БарніМерк'юрі МоррісДжо ГрінВіллі ЛаньєКарл ЕллерОператор Вільям Свеннін

L'Homme à tête de chou

For the cover album by Alain Bashung, see L'Homme à tête de chou (Alain Bashung album). 1976 studio album by Serge GainsbourgL'Homme à tête de chouStudio album by Serge GainsbourgReleased18 November 1976 (1976-11-18)[1]RecordedAugust 16–21, 1976; September 14, 1976StudioMercury Studios, London; ParisGenreFrench rock, art rock, spoken wordLength31:24LabelPhilipsProducerPhilippe LerichommeSerge Gainsbourg chronology Je t'aime moi non plus(1976) L'Homme à t�...

 

Scottish colonization of the Americas

Attempts by Scotland to colonise the Americas Part of a series onEuropean colonizationof the Americas First wave Basque British Curonian Danish Dutch French German Hospitaller Italian Norse Portuguese Russian Scottish Spanish Swedish Colonization of Canada Colonization of the United States Decolonization  History portalvte Scottish colonisation of the Americas comprised a number of failed or abandoned Scottish settlements in North America; a colony at Darien on the Isthmus of Panama;...

 

RealPlayer

Media player app RealPlayerRealPlayer 22 on WindowsDeveloper(s)RealNetworksInitial releaseApril 3, 1995; 28 years ago (1995-04-03)Stable releaseWindows: 22.0.5.310 (November 22, 2023; 14 days ago (2023-11-22)) [±] OS X: 12.0.1.1750 (September 7, 2012; 11 years ago (2012-09-07)[1]) [±] Windows Mobile: 1.1 (July 30, 2009; 14 years ago (2009-07-30)[2]) [±] Android: 1.52 ...

Simon Oakland

Simon OaklandOakland (kiri) sebagai Inspektur Spooner dan Tony Musante sebagai Toma dari Toma (1973)Lahir(1915-08-28)28 Agustus 1915Brooklyn, New York, Amerika SerikatMeninggal29 Agustus 1983(1983-08-29) (umur 68)Cathedral City, California, Amerika SerikatPekerjaanPemeranTahun aktif1951–1983Suami/istriLois Porta (ca. 1943–1983, kematian Oakland)Anak1 Simon Oakland (28 Agustus 1915 – 29 Agustus 1983) adalah seorang pemeran panggung, layar lebar, dan televisi asal ...

 

Piala Kemerdekaan Armenia

Piala Kemerdekaan Armenia (bahasa Armenia: Հայաստանի Անկախության Գավաթ) adalah kejuaraan nasional sepak bola antar klub yang diselenggarakan di Armenia. Sebelumnya saat masih menjadi bagian dari Uni Soviet, kejuaraan ini dimulai tahun 1939 sebagai Piala Armenia, yang pemenangnya berhak mengikuti Piala Soviet. Setelah Armenia merdeka pada tahun 1992, kejuaraan dilanjutkan dengan nama Piala Kemerdekaan. Daftar juara Tahun Juara Skor Runner-up Stadion final Penonton ...

 

Infomania (Russian TV series)

The name of this television news uses a disambiguation style that does not follow WP:NCTV or WP:NCBC and needs attention. If you are removing this template without fixing the naming style to one supported by WP:NCTV, please add the article to Category:Television articles with disputed naming style. Infomania is a news programme broadcast in Russia on STS channel and begins a new day rather than summarizes the outgoing one.[1] Infomania tells about the trends, shows tectonic shifts and...

Kilachand Hall

This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Kilachand Hall – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (January 2017) (Learn how and when to remove this template message) Dormitory in Boston, MassachusettsKilachand HallThe front entrance of Kilachand Hall.Former namesShelton Hall, Hotel SheratonGeneral...

 

Helltank Destroyer

Board game Helltank Destroyer is a science fiction board wargame published by Metagaming Concepts in 1982 as part of its MicroGame line that features combat between supertanks and other futuristic weapoons systems. The game is a sequel to 1981's Helltank, which is itself based on Ogre. Gameplay Helltank Destroyer is a two-player wargame featuring forces armed with powerful weapons, including powerful Helltanks and even more powerful Helltank Destroyers. Players choose a scenario, and then cho...

 

WOW Hits 2010

2009 compilation album by Various artistsWOW Hits 2010Compilation album by Various artistsReleasedOctober 6, 2009GenreContemporary Christian musicLength2:01:07LabelWord EntertainmentProducerMax HsuWOW Hits compilation albums chronology WOW Hits 2009(2008) WOW Hits 2010(2009) WOW Hits 2011(2010) WOW Hits 2010 is a two-disc compilation album composed of some of the biggest hits on Christian radio in 2009. Disc one features more adult contemporary hits, while disc two features the CHR–...

William Gilbert

William Gilbert William Gilbert (lahir 24 Mei 1544 di Colchester, Essex, Inggris - meninggal 10 Desember 1603 di London, Inggris pada umur 59 tahun) adalah seorang pelopor penelitian tentang magnet yang terkenal pada masa pemerintahan Ratu Elizabeth I.[1][2] Ia juga dikenal dengan sebutan Bapak ilmu listrik dan ilmu magnet.[2] Gilbert menempuh pendidikannya di bidang kedokteran dan pada tahun 1573 ia menetap di London dan mulai membuka praktik.[1] Keahliannya d...

 

Encyclopedia (TV series)

American TV series or program EncyclopediaDirected byJoshua WhiteStarringEthyl EichelbergerJim FyfeFaith PrinceCarol SchindlerDavid SterryCountry of originUnited StatesOriginal languageEnglishNo. of seasons1No. of episodes23ProductionProducerPatti KaplanRunning timeapprox. 30 minProduction companyChildren's Television WorkshopOriginal releaseNetworkHBOReleaseSeptember 19, 1988 (1988-09-19) –February 20, 1989 (1989-02-20) Encyclopedia is a television series created by the...

 

The Narrators

The NarratorsOther namesThe Narrators Denver, The Narrators PodcastGenreStorytellingRunning time10-20 minutesCountry of originUnited StatesLanguage(s)EnglishHosted byRon S. Doyle & Erin RollmanCreated byAndrew OrvedahlProduced byRon S. Doyle Original release2010 –presentNo. of episodes240 (as of July 2021)Opening themeWhalehawk, Proof PositiveWebsiteThe Narrators sitePodcastThe Narrators podcast The Narrators is a monthly true storytelling show and podcast from Denver, Colorado, ho...

Anand Ashram

1977 Indian filmAnand AshramPosterDirected byShakti SamantaWritten byShakti SamantaKamleshwar (dialogue-Hindi)Prabhat Roy (dialogue-Bengali)Story bySailajananda MukhopadhyayProduced byShakti SamantaStarringAshok KumarUttam Kumar Sharmila TagoreCinematographyAloke DasguptaEdited byBijoy ChowdharyMusic byShyamal MitraProductioncompanyShakti FilmsDistributed byShakti FilmsRelease date 14 October 1977 (1977-10-14) Running time141 minutesCountryIndiaLanguagesHindiBengali Anand Ashra...

 

Final Mission (2013 film)

2013 Indian filmFinal MissionDirected bySudipto SenguptaScreenplay bySudipto SenguptaStory bySudipto SenguptaGita PodderBased onFamily rivalryStarringFerdous AhmedRimjhim MitraShankar ChakrabortyCinematographySudipto SenguptaEdited bySnehasish GangulyMusic byHriju Roy ChowdhuryDistributed byCalcutta TalkiesRelease date 1 March 2013 (2013-03-01) (Kolkata) CountryIndiaLanguageBengali Final Mission is a 2013 Bengali film. The film was directed by Sudipto Sengupta and produced ...

 
Kembali kehalaman sebelumnya