Ĝi estis loko de multaj antikvaj regnoj kaj imperioj, dum la moderna politika ŝtato Niĝerio havas siajn originojn en la brita koloniigo de la regiono dum la fino de la 19a al la komenco de la 20-a jarcentoj; ĝi estis formita per la kombino de du najbaraj britaj protektoratoj: nome la Sudniĝeria Protektorato kaj la Nordniĝeria Protektorato. Dum la kolonia periodo, la britoj starigis administran kaj juran strukturojn dum retenis tradician tribajn strukturojn. Niĝerio atingis sendependecon en 1960, sed eniris en la Niĝeria Enlanda Milito post kelkaj jaroj. Ĝi ekde tiam alternis inter demokratie elektitaj civilaj registaroj kaj militistaj diktaturoj, dum la balotado de 2011 ŝajnee kondukas al la unua reĝimo daŭra kaj relative libera.[1]
Ĝi estas la plej loĝata ŝtato de Afriko. Niĝerio estas ofte menciita kiel la "Giganto de Afriko", pro ties granda loĝantaro kaj forta ekonomio.[2] kun proksimume 174 milionoj da loĝantoj, Niĝerio ja estas la plej loĝata lando en Afriko kaj la sepa plej loĝata lando en la mondo.[3] La lando estas loĝata de ĉirkaŭ 500 etnaj grupoj, el kiuj la tri plej grandaj estas Haŭsoj, Igboj kaj Joruboj. Koncerne al la religioj, Niĝerio estas proksimume dividita en du duonoj inter kristanoj, kiuj loĝas ĉefe en la sudaj kaj centraj partoj de la lando, kaj islamanoj, kiuj koncentriĝas ĉefe en la nordaj kaj sudokcidentaj regionoj. Minoritato de la loĝantaro praktikas religiojn indiĝenajn de Niĝerio, kiaj popoloj indiĝenaj el la grupoj de Igboj kaj Joruboj.
Post jaroj de militista diktaturo la lando provas konstrui demokration kaj stabilan ekonomion. Riĉaj trovejoj de nafto ĝis nun ne povis mildigi la ege disvastigitan malriĉecon. Koruptado, perforto kaj religiaj konfliktoj inter la muslima nordo kaj la kristana sudo restas gravegaj problemoj.
En 2014, la ekonomio de Niĝerio (MEP) iĝis la plej granda en Afriko, nome pli ol 500 miliardoj da usonaj dolaroj, kaj preterpasis tiun de Sudafriko por iĝi la 26a plej granda ekonomio de la mondo.[4][5] Krome, la proposcio inter ŝuldo kaj MEP estas nur de 11 % (8 & sub la proporcio de 2012).[6] Ĉe 2050, Niĝerio supozeble iĝos unu el la 20 plej altaj ekonomioj de la mondo.[7] La landaj nafto-rezervoj ludis plej gravan rolon en tiu kreska riĉo kaj influo. Niĝerio estas konsiderata kreskanta merkato fare de la Monda Banko[8] kaj estis identigita kiel regiona regpovo en Afriko.[7][9][10] Ĝi estas ankaŭ membro de la landaro konata kiel MINT (Meksiko, Indonezio, Niĝerio, kaj Turkio) nome grupo de landoj, kiuj estas amplekse rigardataj kiel sukcedantoj de la grupo BRIC (Brazilo, Rusio, Barato India kaj Ĉinio) de disvolviĝantaj ekonomifortaj landoj. Ĝi estas ankaŭ listita inter la "Venontaj Dekunu" kies ekonomioj verŝajne estos inter la plej fortaj en la mondo. Niĝerio estas membro de la Komunumo de Nacioj, de la Afrika Unio, de la OPEL, kaj de Unuiĝintaj Nacioj inter aliaj internaciaj organizoj.
Etimologio
La nomo Niĝerio estis prenita de la rivero Niĝero kiu fluas tra la landon. Tiu nomo estis supoze elpensita en la fino de la 19-a jarcento fare de Flora Shaw, kiu poste geedziĝis kun Barono Frederick Lugard, nomebrita kolonia administranto. La origino de la nomo Niĝerio,, kiu origine kandidatiĝis nur por la mezaj atingoj de la Niĝero, estas necerta. La vorto estas verŝajne ŝanĝo de la tuarega nomo egerew n-igerewen uzita fare de loĝantoj laŭ la mezaj atingoj de la rivero ĉirkaŭ Timbuktuo antaŭ la 19-ajarcenta eŭropa koloniismo.
Reĝa Benina masko, unu el plej rekoneblaj artefaktoj el Niĝerio. Regno Benino, 16a jarcento.
La Nok-popolo de centra Niĝerio produktis la plej fruajn terakotajn skulptaĵojn trovitajn en la lando.[11] La Nok-civilizo prosperis inter 500 a.K. kaj 200 p.K.[12] En la norda regiono, Kano kaj Kacina havas registritan historion datantan al proksimume 999 p.K. Haŭsaj regnoj kaj la Kanem-Bornu Imperio prosperis kiel komercejoj inter Norda kaj Okcidenta Afriko.
Komence de la 19-a jarcento, Usman dan Fodio direktis sukcesan ĝihadon kaj kreis kaj gvidis la centraligitan Fulanan Imperion (ankaŭ konatan kiel la Sokoto Kaliflando). La teritorio kontrolita fare de la rezulta ŝtato inkludis grandan parton da nuntempa norda kaj centra Niĝerio; ĝi daŭris ĝis la disrompo (1903) de la Imperio en diversajn eŭropajn koloniojn.
La jorubaj regnoj de Ife kaj Ojo en sudokcidenta Niĝerio iĝis elstaraj en la 12-a[13][14] kaj 14-a[15] jarcentoj, respektive. Joruba mitologio deklaras ke Ile-Ifẹ estas la fonto de la homa raso kaj datas de antaŭ ajna alia civilizo. La plej malnovaj signoj de homa setlejo ĉe la nuna dato de Ifẹ iras reen al la 9-a jarcento,[13] kaj ĝia materiala kulturo inkludas terakoton kaj bronzajn figurojn. Oiọ, ĉe sia teritoria zenito en la fino de la 17-a ĝis komenco de la 18-a jarcento, etendis sian influon de okcidenta Niĝerio ĝis nuntempa Togolando. La Edo Regno Benino situiĝis en sudokcidenta Niĝerio. La potenco de Benino daŭris inter la 15-a kaj 19-a jarcentoj. Ilia domineco atingis ĝis la grandurbo Eko (Edo nomo poste ŝanĝita al Lagoso fare de la Portugaloj) kaj plu.[16]
La Regno Nri de la igboj, unu el la plej maljunaj regnoj en Niĝerio, firmiĝis en la 10-a jarcento kaj daŭris ĝis ĝi perdis sian suverenecon antaŭ la britoj en 1911.[17][18] Nri estis regita fare de la Eze Nri, kaj la grandurbo Nri estas konsiderita kiel la fondo de Igbo-kulturo. Nri kaj Aguleri, kie la Igbo kreo-mito originas, estas en la teritorio de la Umeuri-klano. Membroj de la klano spuras siajn genliniojn reen al la patriarka reĝ-figuro Eri.[19] En Okcidentafriko, la plej malnovaj bronzoj faritaj uzis la vakso-perdan procezon fare de Igbo Ukwu, grandurbo sub Nri-influo.
Dum jarcentoj, diversaj homoj en nuntempa Niĝerio komercis transtere kun komercistoj de Nordafriko. Grandurboj en la areo iĝis regionaj centroj en larĝa reto de komercvojoj kiuj stringis al okcidenta, centra kaj norda Afriko. En la 16-a jarcento, hispanaj kaj portugalaj esploristoj estis la unuaj eŭropanoj se temas pri komenciĝi gravan, rektan komercadon kun popoloj de nuntempa Niĝerio, ĉe la haveno kiun ili nomis Lagoson kaj en Kalabaro. Eŭropanoj komercis varojn kun popoloj ĉe la marbordo; bordakva komerco kun eŭropanoj ankaŭ markis la komencojn de la atlantika sklavkomerco.
Tradicie, homoj kaptitaj en milito estis faritaj sklavoj fare de la konkerintoj. Kutime, la kaptitoj estis prenitaj reen al la teritorio de la konkerintoj kiel punlaboro; post tempo, ili foje estis senkulturigitaj kaj absorbitaj en la socion de la konkerintoj. Kiam eŭropanoj eniris la komercon, ili transportis sklavojn kiel posedaĵo plejparte al Ameriko por labori kiel devigataj laboristoj. Eŭropana postulo por sklavoj produktis pli grandan merkaton por sklavoj ol ekzistis antaŭe. Multaj membroj de niĝeriaj etnoj estis transportitaj kiel kaptitaj sklavoj al Ameriko, kaj iliaj posteuloj konsistas el parto de la afrika diasporo.
Sklaveco ekzistis ankaŭ en la teritorioj konsistante el nuntempa Niĝerio.[20] Ĝia amplekso estis plej larĝa ĉe la fino de la 19-a jarcento. Ŝanĝiĝado iĝis ĝin laŭleĝa nerefutebla (transatlantika sklavkomerco estis malpermesita fare de Britio en 1807) kaj ekonomia imperativo (deziro al politika kaj socia stabileco) gvidis la plej multajn eŭropajn potencojn por apogi ĝeneraligitan kultivadon de agrikulturaj produktoj, kiel ekzemple la palmo, por uzado en eŭropa industrio. Laŭ la Encyclopedia of African History (Enciklopedio de afrika historio), "estas laŭtakse ke de la 1890-aj jaroj la plej granda sklava loĝantaro de la mondo, proksimume 2 milionoj da homoj, estis koncentrita en la teritorioj de la Sokoto Kaliflando. La uzado de sklavlaboro estis ampleksa, precipe en agrikulturo."[21]
La sklavkomerco estis farita fare de eŭropaj kaj ŝtataj kaj ne-ŝtataj aktoroj kiaj ekzemple el Britio, Nederlando, Portugalio kaj privataj firmaoj, same kiel fare de diversaj afrikaj ŝtataj kaj ne-ŝtataj aktoroj. Kun altiĝanta kontraŭ-sklaveca sento hejme kaj ŝanĝante ekonomiajn faktojn, Britio senpacigis la internacian sklavkomercon en 1807. Sekvante la Napoleonajn Militojn, Britio establis la Okcidentan Afrikan Eskadron en provo halti la internacian trafikon de sklavoj.[22] Ĝi haltigis ŝipojn de aliaj nacioj kiuj forlasis la afrikan marbordon transportantaj sklavoj; la akaparitaj sklavoj estis prenitaj al Fritaŭno, kolonio en Okcidentafriko origine establite por la reloĝigo de liberigitaj sklavoj fare de Britio.
Beninurbo en la 17a jarcento kun la Obao de Benino en procesio. Tiu bildo aperis en eŭropa libro, Description of Africa, publikigita en Amsterdamo en 1668.[23]
En 1885, britoj postulis al okcidentafrika influkampo kaj tio ricevis agnoskon de aliaj eŭropaj nacioj. La sekvan jaron, oni ĉartis la Reĝan Niĝerian Kompanion sub la gvidado de SiroGeorge Taubman Goldie. En 1900 la teritorio de la Kompanio venis sub la kontrolon de la brita registaro, kiu moviĝis por plifirmigi sian tenadon super la areo de moderna Niĝerio. La 1-an de januaro 1901, Niĝerio iĝis brita protektorato, kaj parto de la Brita Imperio, la plej antaŭenira mondpotenco tiutempe. La sendependaj regnoj de kio iĝus Niĝerio batalis multajn militojn kontraŭ la Brita Imperio en la fino de la 19-a kaj komenco de la 20-a jarcento provante reakiri sendependecon. Per milito, la brita konkeris Beninon en 1897, kaj, en la Angl-Ara Milito (1901-1902), venkis aliajn kontraŭulojn. La stagnigado aŭ kompleta detruo de tiuj ŝtatoj malfermis la Niĝerian areon al la brita regado.
En 1914, la britoj formale unuigis la Niĝerian areon kiel la Kolonio kaj Protektorato de Niĝerio. Administre, Niĝerio restis dividita en la norda kaj sudaprotektoratoj kaj Lagosa Kolonio. Loĝantoj de la suda regiono daŭrigis plie interagadon, kaj ekonomian kaj kulturan, kun la britoj kaj aliaj eŭropanoj pro la marborda ekonomio.
Kristanaj misioj establis okcidentajn instruejojn en la protektoratoj. Sub la politiko de Britio de nerekta regado kaj validumado de islama tradicio, la krono ne instigis al la operacio de kristanaj misioj en la norda, islama regiono.[24] Kelkaj infanoj de la suda elito iris al Britio por okupiĝi pri altedukado. De sendependeco en 1960, regionaj diferencoj en "moderna" instrua aliro estis markitaj. La heredaĵo, kvankam malpli okulfrape, daŭras al la aktualo. Malekvilibroj inter Nordo kaj Sudo estis esprimitaj en la politika vivo de Niĝerio. Ekzemple, norda Niĝerio ne malpermesis sklavecon ĝis 1936.[25]
Post la Dua Mondmilito, en respondo al la kresko de niĝeria naciismo kaj postuloj por sendependeco, sinsekvaj konstitucioj leĝdonitaj fare de la brita registaro movis Niĝerion direkte al aŭtonomio fare de reprezentantoj kaj de ĉiam pli federacia bazo. Proksime de la mezo de la 20-a jarcento, bonega ondo por sendependeco trablovis en tuta Afriko. Niĝerio atingis sendependecon en 1960.
En 1960 estis deklarita sendependeco, al kio sekvis konfliktoj inter diversaj etnogrupoj. La registaro de Niĝerio estis koalicio de konservativaj partioj: la Niĝeria Popola Kongreso (NPC), partio dominita fare de nordanoj kaj de la islama kredo, kaj la Igboj kaj Kristan-dominita Nacia Konsilio de Niĝerio kaj Kameruno (NCNC) gvidita fare de Nnamdi Azikiwe. Azikiwe iĝis la Niĝeria Ĝeneralgubernatoro en 1960. La opozicio konsistis el la relative liberala Agadgrupo (AG), kiu estis plejparte dominita de la joruboj kaj kondukita fare de Obafemi Awolowo.[26] La kulturaj kaj politikaj diferencoj inter la dominaj etnoj de Niĝerio - la Haŭsoj ("nordanoj"), Igboj ("orientanoj") kaj Joruboj ("okcidentanoj") - estis akraj.
Malekvilibro estis kreita en politiko per la rezulto de la 1961-datita referendumo. Suda Kameruno elektis aliĝi al la Respubliko Kameruno dum Norda Kameruno elektis resti en Niĝerio. La norda regiono tiama estis multe pli granda ol la suda parto. En 1963, la nacio establis federacian respublikon, kun Azikiwe kiel ĝian unuan prezidanton. Kiam elektoj estis okazigitaj en 1965, la Nigerian National Democratic Party (Niĝeria Nacia Demokrata Partio) venkis en la okcidenta regiono de Niĝerio.
En 1967-1970 en orienta parto de la lando estis deklarita Biafra Respubliko. La Niĝeria Enlanda Milito, konata ankaŭ kiel Biafra Milito, 6a de julio1967 – 15a de januaro1970, estis etna kaj politika konflikto kaŭzita de klopodita secesio de la sudorienta provinco de Niĝerio kiel mem-proklamita Respubliko Biafro. La konflikto estis la rezulto de ekonomiaj, etnaj, kulturaj kaj religiaj kontraŭstaroj ĉefe inter la Haŭsoj de nordo kaj la Igboj de sudorienta Niĝerio. Dum la ĉirkaŭ du kaj duono da jaroj de milito, ĉirkaŭ 1 milionoj da civiluloj mortiĝis pro malsatego kaj luktado. La milito famiĝis pro malsatego en kelkaj el la sieĝataj regionoj dum la milito, kaj sekvaj plendoj pro genocido ĉefe fare de la Igboj majoritataj en la regiono.[27][28]
Biafro deklaris sian sendependecon de Niĝerio. En 1966oficiroj faris puĉon. Enugu iĝis ĉefurbo. La loĝantoj estis precipe igboj. Nur 4 afrikaj landoj kaj Haitio agnoskis la landon. En 1967 Niĝerio atakis Biafron. Dum la militado la loĝantoj ne ricevis manĝaĵojn; la malsato ŝokis la mondon, kiam disvastiĝis kaj populariĝis fotoj de nudaj geinfanoj havantaj ŝvelajn ventrojn. Pro la konstanta militado mortis pli ol 1 miliono da personoj. En 1970 la ŝtato ĉesis kaj iĝis parto de Niĝerio.
La Tria Respubliko (1993) estis skizita en 1989, kiam la generalo Ibrahim Badamasi Babangida (IBB), nome militista ŝtatestro, promesis finigi la militistan regadon por 1990 – dato kiu estis poste prokrastita ĝis 1993. IBB nuligis la malpermeson por politika aktiveco en la printempo de 1989, kaj lia registaro permesis du politikajn partiojn: nome la centra-dekstra Nacia Respublikana Konvencio (NRC) kaj la centra-maldekstra Socialdemokrata Partio (SDP). Balotado por gubernatoroj kaj por parlamento okazis en decembro 1991, dum la prezidentaj estis prokrastita ĝis la 12a de Junio 1993 – pro politika maltrankvileco. MKO Abiola, riĉa joruba negocisto, klare venkis en la prezidenta balotado el la platformo de la SDP. Ernest Shonekan estis prezidento nur du monatojn kaj duono kaj denove venis militista puĉo.
La Kvara Niĝeria Respubliko estas la respublika regado de Niĝerio. Ekde 1999 la lando estis regata laŭ la kvara respublika konstitucio. Ĝi estis en multaj aspektoj revivado de la Dua Respubliko, kiu daŭris inter 1979 kaj 1983 kaj suferas multajn el la samaj problemoj, kiaj tromultaj ministerioj kiuj malfaciligas bonefikan politikan planadon. Niĝerio adoptis la konstitucion de la Kvara Niĝeria Respubliko en la 29a de majo de 1999. Laŭ tiu konstitucio, nome la kvara konstitucio de la Respubliko Niĝerio, la Prezidento estas estro kaj de la ŝtato kaj de la registaro. La Prezidento estis elektita por kvarjara regotempo. Kaze de necesa anstataŭigo la Vicprezidento iĝis Provizora Prezidento.
La Kvara Respubliko venis en 1999 kun Olusegun Obasanjo kiu jam estis reginta en 1976. Tio finis 33 jarojn de militista regado el 1966 ĝis 1999, sen kalkuli la mallongdaŭran duan respublikon. Sekvis Umaru Musa Yar'Adua, kiu devis fronti konfliktojn en la Delto de la rivero Niĝero okazigitajn pro la naftoproduktado kaj islamisman ribelon en la nordoriento de la lando. Goodluck Jonathan estis elektita per balotado ne tute pura sed pli akceptebla ol antaŭaj. Muhammadu Buhari sukcesis en la balotadoj de fino de marto 2015. Tiele tiu evento estis la unua fojo de paca alternado en la povo de la demokratio en Niĝerio, kiu suferis diktaturojn kaj regadon de ununura partio Demokratia Populara Partio. Buhari venkis ĉefe en la Nordo kaj Okcidento dum Jonathan en la sudo kaj en la ĉefurbo.
La Nacia Konsilio por la Sekureco de la Patrujo aŭ Nacia Konsilio por Protektado de la Patrujo estas la reganta junto de Niĝerio, sekvante la niĝeria puĉo de 2023 kiu senpotencigis la registaron de Ouhoumoudou Mahamadou.
Geografio
Vido de la Niĝera Delto el la spaco. Nordo estas maldekstre.
Niĝerio estas en Okcidenta Afriko ĉe la Golfo de Gvineo kaj havas totalan areon de 923,768 km²,[29] kio faras ĝin la 32a plej granda lando en la mondo. Ties bordoj longas 4 047 kilometrojn, kaj ĝi kunhavas limojn kun Benino (773 km), Niĝero (1 497 km), Ĉado (87 km), kaj Kameruno (inklude la separisman Ambazonion) 1 690 km. Ties marbordo estas almenaŭ de 853 km.[30] Niĝerio kuŝas inter latitudoj 4° kaj 14°N, kaj longitudoj 2° kaj 15°E. LA plej alta pinto en Niĝerio estas Ĉappal Ŭaddi kun 2 419 m. La ĉefaj riveroj estas Niĝero kaj Benue, kiuj kuniĝas en la lando kaj enfluas en la Niĝerdelton. Tiu estas unu el la plej grandaj riverdeltoj kaj la loko de granda areo de centrafrikaj mangrovoj.
La plej etenda topografia regiono de la lando estas tiu de la valoj de Niĝero kaj Benue (kiuj kuniĝas kaj formas Y-formon, kio aperas en la niĝeria blazono).[31] Sudokcidente de la Niĝero estas "kruta" alta tero. Sudoriente de Benue estas montetoj kaj montoj, kiuj formas la Mambilla Altebenaĵo, nome la plej alta altebenaĵo en Niĝerii. Tiu sltebenaĵo etendiĝas trans la limo kun Kameruno, kie la montano estas parto de la Bamendaj Altaj Teroj de Kameruno.
La Jos-Altebenaĵo estas altebenaĵo situanta proksime de la centro de Niĝerio. Ĝi kovras 8 600 kvadratajn kilometrojn kaj estas limigita per deklivoj de 300-600 metroj ĉirkaŭe multe de ĝia cirkonferenco. Ĝia meza altitudo sumiĝas je 1 280 metroj kaj la plej alta punkto estas Ŝir-Montetoj kun altitudo de 1 829 metroj.
Loĝantaro
Etnoj en Niĝerio
Niĝerio enhavas la plej grandan loĝantaron en Afriko: el la
afrikanoj sude de Saharo, unu el tri loĝas en Niĝerio.
Kiel multe da aliaj afrikaj ŝtatoj, Niĝerio estas linio, iam metita
sur la mapo de Brita Imperio. Per la linio tri grandaj etnoj — la
haŭsoj de la seka islama nordo, la joruboj de la
malseka kristana kaj urbana sud-okcidento, la malriĉaj igboj de la naftoriĉa sudoriento kaj multe da malgrandaj gentoj inter ili — estas metitaj en unu "nacion". En ĝia mallonga vivo, Niĝerio jam estis fendita de civila milito (1967-1970), kiu portis
morton al unu miliono da homoj. Sed la linio, kiu donas sangon kaj malpacon, ankaŭ donas riĉecon: la nafto sub la tero, unu el la plej puraj kaj bonaj specoj en la mondo.
El la du — la interetna malpaco kaj la nafto — venas nacio kuntenita de militista, koruptema tiraneco.
La nordaj islamaj federacieroj leĝigis interpreton de ŝario por krima juro. La konfliktoj pri homaj rajtoj (kazo de adultakuzita Safiya Huseini, 2002) kaŭzis diskutegon en la lando kaj internaciajn protestojn.
Ĝenerala informo
Ĉefurboj:Abuĝo, ekde 1991 (400 mil, politika), Lagoso (6 mln, ekonomika).
Konturo de la plej industria urbo de Niĝerio, nome Lagoso.Distrikto Maitama, Abuĝo.Abuĝa centra negocdistrikto nokte.
La miksa ekonomio de Niĝerio estas la plej granda en Afriko, la 26a en la mondo laŭ MEP, kaj la 25a laŭ la APE. Ĝi estas malalt-mez-enspeza ekonomio,[33] pro sia abunda dispono de naturaj rimedoj, bone disvolvigitaj financaj, juraj, komunikaj, transportaj sektoroj kaj Niĝeria Borso. Ekonomia disvolvigo estis malhelpita de jaroj de militista regado, korupto, kaj misadministrado. La restaŭrado de demokratio kaj postaj ekonomiaj reformoj sukcese metis Niĝerion reen survoje al plenumo de sia plenaj ekonomiaj kapabloj. Krom nafto, la dua plej granda fonto de eksterlandaj enspezoj por Niĝerio estas rimesoj senditaj hejmen de niĝerianoj kiuj loĝas eksterlande.[34]
Dum la naftopinto de la 1970-aj jaroj, Niĝerio akumulis gravan eksteran ŝuldon por financi gravajn infrastrukturajn investojn. Pro la falo de la naftoprezoj dum la surpluso de la 1980-aj jaroj, Niĝerio havis malfacilaĵojn por pagi la ŝuldojn kaj finfine ne povis sufiĉe repagi la ŝuldinterezojn, kio pliigis la ŝuldojn. Post negocado fare de la niĝeriaj aŭtoritatoj, en Oktobor 2005 Niĝerio kaj ties kreditoroj de la Klubo de Parizo atingis interkonsenton laŭ kiu Nigzerio reaĉetis sian ŝuldon pere de rabato de proksimume 60%. Niĝerio uzis parton de siaj naftenspezojn por pagi la ceteran 40%, liberigante almenaŭ 1.15 mil milionojn de suonaj dolaroj jare por programoj por redukto de la malriĉeco. Niĝerio faris historion en Aprilo 2006 iĝante la unua afrika lando kiu komplete forpagis sian ŝuldon (ĉirkaŭkalkule 30 mil milionoj da usonaj dolaroj) ŝulditan al la Parisa Klubo.
Niĝerio estas la 12a plej granda produktanto de nafto en la mondo, kaj la 8a plej granda eksportanto, kaj havas la 10-ajn plej grandajn certigitajn rezervojn. Nafto ludas gravan rolon en la niĝeria ekonomio, nome pro 40% de la MEP kaj 80% de la registaraj enspezoj. Tamen, agitado por pli taŭga resurskontrolo en la Niĝera Delto, nome ties ĉefa nafto-produkta regiono, kondukis al disrompoj en naftoproduktado kaj evitis, ke la lando eksportu 100% de sia kapacito.[38]
Afrobito aŭ afrikobito (angle afrobeat) estas kombinaĵo el usona funko kaj ĵazo kuniĝinta kun okcidentafrika hajlajfo same kiel la perkutado kaj la kantotradicioj el la joruba muziko. Ĝia triumfo komenciĝis en 1968 je Lagoso. En Afriko la niĝeriano Fela Kuti populariĝis en la mezaj kaj malfruaj 1960-aj jaroj kiel la plej fama muzikisto de afrobito. Li stampis la stilnomon kaj kune kun sia frapinstrumentisto Tony Allen la muzikan strukturon kaj respondecis la politikan komponanton. Fine de la 1990-aj jaroj diversaj diskludistoj komencis reekpreni kaj pluevoluigi la afrobiton. Afrobitistoj de la 2000-aj jaroj sur la reloj de Fela Kuti estas ekzemple liaj filoj Femi Kuti kaj Seun Kuti, Franck Biyong kaj Massak el Kameruno, Segun Damisa kaj The Afro-beat Crusaders kaj multaj aliaj en kaj ekster Afriko.
↑Description de l'Afrique ... Tradukita de Flandra (Amsterdamo, 1686; 1-a eld., 1668), inter pp. 320 kaj 321. (Library of Congress, Prints and Photographs Division, LC-USZ62-30841).
↑Udofia, O. E. (1981). “Nigerian Political Parties: Their Role in Modernizing the Political System, 1920–1966”, Journal of Black Studies11 (4), p. 435–447. doi:10.1177/002193478101100404.
↑"Rank Order – Area". The World Factbook. Central Intelligence Agency. Alirita la 29an de Majo 2011.
↑"Africa :: Nigeria". The World Factbook. Central Intelligence Agency. 17a de Majo 2011. Alirita la 10an de Decembro 2021. "Note that coastlines, and borders based on rivers or natural features, are fractals, the length of which is imprecise and depends on the measurement convention adopted."
↑"Nigeria".Encarta. Microsoft. Arkivita el la originalo la 11an de Novembro 2003. Alirita la 10an de Decembro 2021.
Comics character HybridScott Washington as Hybrid. Artwork of the cover of Venom vol 4 #18 (September 2019).Art by Patrick Zircher and Brian Reber.Publication informationPublisherMarvel ComicsFirst appearanceas Scott Washington: The New Warriors #21 (March 1992)as Hybrid: Venom: Along Came a Spider #1 (Jan. 1996)Created byScott WashingtonFabian Nicieza (writer)Mark Bagley (penciller)HybridEvan Skolnick (writer)Patrick Zircher (penciller)In-story informationAlter egoScott WashingtonTeam affili...
Посольство Белоруссии в СШАангл. Embassy of the Republic of Belarus in the United States of America Белоруссия США Адрес 1619 New Hampshire Avenue, N.W., Вашингтон, США Посол Павел Шидловский Сайт usa.mfa.gov.by/en/ Медиафайлы на Викискладе Посольство Белоруссии в Соединённых Штатах Америки (англ. Embassy of the Republic of Be...
Artikel ini sebatang kara, artinya tidak ada artikel lain yang memiliki pranala balik ke halaman ini.Bantulah menambah pranala ke artikel ini dari artikel yang berhubungan atau coba peralatan pencari pranala.Tag ini diberikan pada Februari 2023. Catur Capablanca. Uskup Agung ditempatkan di antara kuda dan gajah di sisi ratu, dan kanselir di sisi raja. Catur Capablanca adalah sebuah varian catur yang ada dalam beberapa versi yang dimainkan pada papan dengan 10x10 atau 10x8 kotak. Permainan ini...
Macau Computer Emergency Response Team Coordination CentreFounded2010HeadquartersAv. Infante D. Henrique, No. 43-53A, 7 Andar, Edf. The Macau Square, Macau SAR, ChinaWebsitewww.mocert.org Macau Computer Emergency Response Team Coordination Centre (MOCERT) is managed by Macau New Technologies Incubator Centre in providing Macau with computer security incident handling information, promoting information security awareness, as well as coordinating computer security incident response for the publ...
Artikel ini sebatang kara, artinya tidak ada artikel lain yang memiliki pranala balik ke halaman ini.Bantulah menambah pranala ke artikel ini dari artikel yang berhubungan atau coba peralatan pencari pranala.Tag ini diberikan pada Januari 2023. La JaponaiseSenimanClaude MonetTahun1876TipeMinyakMediumCanvasUkuran2.318 cm × 1.423 cm (912+1⁄2 in × 560+1⁄4 in)LokasiMuseum of Fine Arts, Boston La Japonaise adalah sebuah lukisan cat minyak tahun 1876 bera...
هذه المقالة يتيمة إذ تصل إليها مقالات أخرى قليلة جدًا. فضلًا، ساعد بإضافة وصلة إليها في مقالات متعلقة بها. (يونيو 2019) خورخي ريفيرا غاليندو معلومات شخصية الميلاد 28 أكتوبر 1978 (45 سنة)[1] مركز اللعب حارس مرمى الجنسية كولومبيا تعديل مصدري - تعديل خورخي ريفيرا غالين
1971 single by James BrownHot PantsSingle by James Brownfrom the album Hot Pants A-sideHot Pants Pt. 1 (She Got to Use What She Got to Get What She Wants)B-sideHot Pants Pt. 2 & 3 (She Got to Use What She Got to Get What She Wants)ReleasedJuly 1971 (1971-07)RecordedMay 13, 1971, Starday-King Studios, Nashville, TNGenreFunkLength 3:08 (Pt. 1) 3:53 (Pt. 2 & 3) LabelPeople2501Songwriter(s) James Brown Fred Wesley Producer(s)James BrownJames Brown charting singles chronology...
EragonSutradara Stefen Fangmeier Produser John Davis Adam Goodman Gil Netter Ditulis oleh Peter Buchman SkenarioPeter BuchmanBerdasarkanNovel:Christopher PaoliniPemeranEd SpeleersJeremy IronsSienna GuilloryRobert CarlyleDjimon HounsouGarrett HedlundJoss Stonewith Rachel Weisz and John MalkovichPenata musikPatrick DoyleSinematograferHugh JohnsonPenyuntingRoger BartonMasahiro HirakuboChris LebenzonDistributor20th Century FoxTanggal rilis 15 Desember 2006 (2006-12-15) Durasi103 menitN...
هذه المقالة يتيمة إذ تصل إليها مقالات أخرى قليلة جدًا. فضلًا، ساعد بإضافة وصلة إليها في مقالات متعلقة بها. (مايو 2018) يوهانا لوزينغر (بالألمانية: Johanna Loisinger) معلومات شخصية اسم الولادة (بالألمانية: Johanna Maria Louise Loisinger) الميلاد 18 أبريل 1865 براتيسلافا الوفاة 20 يول�...
Assistant in church services For other uses, see Verger (disambiguation). This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Verger – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (January 2022) (Learn how and when to remove this template message) A verger (or virger, so called after the staff of the office, or w...
Ilustración del legendario forajido inglés Adam Bell. Adam Bell (c. siglo XV o XVI) fue un legendario forajido inglés. El y sus compinches William de Cloudsley y Clym del Clough vivieron en el bosque de Inglewood cerca de Carlisle y fueron personajes similares a Robin Hood. En el prólogo de The Merry Adventures of Robin Hood de 1883 por Howard Pyle, al encontrarse el Pequeño Juan con Robin Hood compara su habilidad en la arquería con la de Adam Bell.[1] Son descritos en la B...
هذه المقالة بحاجة لصندوق معلومات. فضلًا ساعد في تحسين هذه المقالة بإضافة صندوق معلومات مخصص إليها. هذه المقالة يتيمة إذ تصل إليها مقالات أخرى قليلة جدًا. فضلًا، ساعد بإضافة وصلة إليها في مقالات متعلقة بها. (مارس 2019) هذه قائمة بأبرز حوادث العنف ضد المرأة. القائمة مفروزة حسب ك�...
Año 1965Años 1962 • 1963 • 1964 ← 1965 → 1966 • 1967 • 1968Decenios Años 1930 • Años 1940 • Años 1950 ← Años 1960 → Años 1970 • Años 1980 • Años 1990Siglos Siglo XIX ← Siglo XX → Siglo XXITabla anual del siglo XX Ir al año actualArtes Música • Cine • TelevisiónMedio ambiente y ciencias ambientalesCategorías Categoría principalNacimientos • Fallecimientos • Por país • Álbumes • Libros • Películas • Sencillos 1965 ...
La Suze-sur-Sarthe Entidad subnacional Escudo La Suze-sur-SartheLocalización de La Suze-sur-Sarthe en Francia Coordenadas 47°53′23″N 0°01′31″E / 47.889722222222, 0.025277777777778Entidad Comuna de Francia • País Francia • Región Países del Loira • Departamento Sarthe • Distrito distrito de La Flèche • Cantón cantón de La Suze-sur-Sarthe (chef-lieu) • Mancomunidad Communauté de communes du Val de SartheAlcalde Je...
National flag Not to be confused with Flag of Bahrain. Flag of QatarAl-AdaamUseNational flag and ensign Proportion11:28Adopted9 July 1971; 52 years ago (1971-07-09)DesignA white band on the hoist side, separated from a maroon area on the fly side by nine white triangles which act as a serrated line UseAir force ensign DesignA light blue flag with the national flag in the canton, with the Qatar Air Force's roundel on the fly side. The national flag of Qatar (Arabic: علم ق...
Эта статья — о модели одного поколения. Обо всём семействе автомобилей см. Volkswagen Golf. В статье не хватает ссылок на источники (см. рекомендации по поиску). Информация должна быть проверяема, иначе она может быть удалена. Вы можете отредактировать статью, добавив �...
Taman NasionalManupeu-Tanah DaruIUCN Kategori II (Taman Nasional)TN Manupeu-Tanah DaruTampilkan peta SumbaTN Manupeu-Tanah DaruTampilkan peta Nusa Tenggara TimurLokasi di Pulau Sumba, Nusa Tenggara TimurLetakPulau Sumba, Nusa Tenggara Timur, IndonesiaKota terdekatKota WaikabubakKoordinat9°44′S 119°42′E / 9.733°S 119.700°E / -9.733; 119.700Koordinat: 9°44′S 119°42′E / 9.733°S 119.700°E / -9.733; 119.700Luas87.980 hektare (879,8 km...
Japanese video game designer (born 1962) Yoot SaitoSaito speaks at the 2017 Game Developers ConferenceBorn (1962-10-15) October 15, 1962 (age 61)JapanOccupationVideo game designerKnown forSimTowerSeaman Yutaka Yoot Saito (斉藤 由多加, Saitō Yutaka, born October 15, 1962) is a Japanese video game designer. In 1996, he founded the video game development company Vivarium. His latest game is Aero Porter, which is part of a collection of games called Guild01 for the Nintendo 3DS. Y...
Part of the Sasanian military strategy Military of theSasanian Empire Armed forces and units Cataphract Clibanarii Aswaran Grivpanvar War elephants Paygan Immortals Pushtigban Sarmatians Daylamites Sogdian warriors Gond-i Shahanshah Darigan Stor Bezashk Navy Ranks Spahbed Aspbed Paygosban Marzban, Kanarang Masmughan Pushtigban Salar Eran anbaraghbad Argbed Hazarbed Paygan-salar Savaran Sardar Gond Salar Darigbed Navbed Defense lines Wall of the Arabs Gawri Wall Great Wall of Gorgan Wall of Ta...
