'S e baile ann an Dùn Phris is Gall-Ghàidhealaibh (seann Shiorrachd Chille Chùithbeirt)[1] a th' anns An Abaid Ùr (Beurla: New Abbey).[2] Tha e suidhichte aig 36m os cionn ìre na mara,[3] san roinn Dùn Phris is Gall-Ghàidhealaibh mu 13km an iar-dheas air Dùn Phrìs. Tha a' bheinn Criffel (570 m a dh' àirde) mu 4km air falbh. Ann an 2011 bha 620 duine a' fuireach an seo.[4] 'S ann anns a' bhaile seo 's a chithear tobhtaichean abaid ris an canar Cridhe Mìlis air neo Sweetheart Abbey sa Bheurla.[5]
Eachdraidh
Tha crannag ann am meadhan Loch Kindar, dìreach ro taobh a' bhaile fhèin,[6] air a thogadh o chionn còrr is mìle bliadhna. Chaidh abaid Cisteirseach a thogail ann an 1273 le Leadaidh Devorgilla nuair a chaochail an duine aice, John Balliol. Chuir na manaich an t-ainm "dulce cor" ris an abaid ach, leis gu robh abaid eile ann mar-thà faisg air làimh ann an Dùn Droighnein, b' e An Abaid Ùr a chuireadh oirre.[7] Chaidh an abaid a dhùnadh ann an 1624.[8] B' àbhaist dhan pheantair Francis Cadell (1883 - 1937) chèilidh air an Taigh Shambellie, a bha leis a chuid chairdean na Stiùbhartaich.[9] An latha an-diugh 's ann fo urras 's a tha Taigh Shambellie, a tha ga leasachadh mar ionad foghlaim airson turasachd a bhrosnachadh san sgìre.[10]
Iomraidhean
- ↑ History Scotland
- ↑ “Stòr-dàta Briathrachais”. Sabhal Mòr Ostaig. Air a thogail 30mh dhen Ghiblean 2017.
- ↑ Meteo Consult
- ↑ “New Abbey”. Comhairle Dhùn Phris is Ghall-Ghàidhealaibh. Air a thogail 30mh dhen Ghiblean 2017.
- ↑ “New Abbey, Sweetheart Abbey”. Canmore. Air a thogail 30mh dhen Ghiblean 2017.
- ↑ Canmore
- ↑ Visit Scotland
- ↑ New Advent
- ↑ Kirkcudbright Galleries
- ↑ Shambellie House Trust
