Češka je visoko razvijena država[6] s naprednim gospodarstvom[7][8] i visokim životnim standardom.[9][10][11]UNDP je rangirala Češku na 15. mjesto HDI-ju prilagođenom nejednakostima.[12] Češka je također 6. najmiroljubivija zdržava svijeta, a uz to ostvaruje visoki stupanj demokratske vlasti. Grad Prag ima najnižu stopu nezaposlenosti u cijeloj Europskoj uniji.
Etimologija naziva Češke Republike ima određene specifičnosti. Aktualni naziv dolazi od endonimaČech, koji je posuđen iz poljskog jezika.[13][14] Naziv se odnosi na slavenski narod Čehe (češ.Čechové), koje je njihov vođa Čeh doveo i nastanio na planini Říp. Etimologija riječi Čech se može pratiti još do praslavenskog korijena *čel-, koji se odnosi na pripadnika nekog naroda. To znači da termin Čech ima isti etimološki korijen kao suvremeni češki izraz člověk, koji označava čovjeka ili osobu.[15]
Češko ministarstvo vanjskih poslova objavilo je 1993. da se u svim međunarodnim situacijama osim službenih dokumenata kao engleski naziv države treba koristiti "Czechia",[16] ali u svijetu se i dalje češće koristi naziv "Czech Republic".[17]
Češka se pojavila krajem 9. stoljeća, kad se ujedinila pod dinastijom Přemyslovići. Češko (Bohemsko) kraljevstvo (Bohemija) bilo je važna lokalna sila, ali njegova je moć opala zbog razaranja tijekom vjerskih sukoba kao što su bili Husitski ratovi u 15. stoljeću i Tridesetogodišnji rat u 17. stoljeću. Kasnije je Češka potpala pod kuću Habsburg i postala dio Austro-Ugarske. Od 16. stoljeća do kraja 1. svjetskog rata Češka i Moravska pripadale su Habsburškom Carstvu i dijelile njegovu povijest.
Austro-Ugarska je propala u prvom svjetskom ratu, a Česi i susjedni Slovaci ujedinili su se 1918. godine u neovisnu republikuČehoslovačku. Suživot različitih etničkih sukoba (Čeha, Slovaka, Mađara, Nijemaca) u jednoj državi izazvao je opće nezadovoljstvo koje je 1938.Hitler iskoristio i pripojio Njemačkoj područje Sudeta sa stanovništvom njemačke tradicije i jezika (Münchenski sporazum). Vojna intervencija u Sudetima bila je jedna od uzroka Drugog svjetskog rata, a prethodila je pripojenju cijele Čehoslovačke Reichu. U razdoblju njemačke okupacije Čehoslovačka je prestala postojati, a premijer Edvard Beneš (1935. – 1946.) odlazi u London, gdje 1940. postaje predsjednik Nacionalnog vijeća Čehoslovačke republike, koje saveznici priznaju kao legitimnu vladu u izbjeglištvu.
Borba za češku autonomiju nastavljena je od 1860-ih, a nakon izborne pobjede 1891. god. mladočesi traže neovisnost Češke. Njihov je vođa T. G. Masaryk emigrirao 1914. god. i u inozemstvu osnovao pokret za osnutak samostalne češke republike.
Pod pritiskom nacističke Njemačke i europskih sila, od kojih su neke čak ignorirale obrambene sporazume s Pragom, Čehoslovačka je u rujnu 1938. godine Münchenskim sporazumomNjemačkoj predala širok pogranični pojas Sudeta sa značajnom njemačkom nacionalnom manjinom, uz dogovor da to bude i posljednji njemački zahtjev. Jug Slovačke i zakarpatska Rusija pripali su Mađarskoj, a jedan dio teritorije (Tješinska oblast) je uzela i Poljska.
Do demokratskih promjena u Čehoslovačkoj dolazi mirnim putem, poslije Baršunaste revolucije17. studenog1989., kada je komunistički kongres za predsjednika izabrao književnika i disidenta Vaclava Havela. Godine 1990. iz imena obadvije republike uklonjen je pridjev "socijalistička", a početkom proljeća iste godine zajednička država je preimenovana u Čehoslovačku Federativnu Republiku (kratica: ČSFR) na češkom jeziku, odnosno Češko-Slovačku Federativnu Republiku na slovačkom. Nepunih mjesec dana kasnije, 20. ožujka1990., ČSFR je ponovo dobila novo puno ime - Češka i Slovačka Federativna Republika; različite skraćenice ostale su nepromijenjene.
Čehoslovačka je sporazumno prestala postojati 1. siječnja1993. godine.
Češki (bohemski) reljef je vrlo raznolik. Na zapadu je velika nizina kroz koju teku rijeke Laba i Vltava, te koja je okružena niskim planinama Krkonoše (u Sudeti), na kojima je i najviši vrh države, Sněžka (1,602 m).
Moravska, istočni dio zemlje, više je brdovita i kao glavnu rijeku ima Moravu, ali u njoj izvire i Odra. Rijeke iz Češke teku u tri različita mora: Sjeverno more, Baltičko more i Crno more. Klima je umjerena, ljeta su topla, a zime hladne, oblačne i vlažne. Osjećaju se i morski i kontinentalni utjecaji.
Klima
Klima je kontinentalnoga tipa s hladnim zimama i velikim termičkim skokovima. Planine su obrasle crnogoricom i bjelogoricom do najviših vrhova, dok se na obroncima uzgajaju poljoprivredne kulture. U istočnom dijelu Moravske, gdje su padaline oskudnije, pojavljuju se stepska područja. Valja napomenuti da su velika šumska područja zemlje ozbiljno ugrožena onečišćenjem i kiselim kišama.
Prema ustavu, Češka je parlamentarna demokracija, a šef države je predsjednik, kojeg biraju građani svakih pet godina. Predsjednik ima određene ovlasti, kao što je pravo da predlaže suce Ustavnog suda, raspušta parlament u određenim uvjetima, te ulaže veto na zakone. Osim toga, predsjednik imenuje predsjednika vlade, koji usmjerava najveći dio domaće i vanjske politike, a predsjednik imenuje i druge članove kabineta na prijedlog predsjednika vlade.
Češka ima dvodomni parlament sa Zastupničkim domom (Poslanecká sněmovna) i Senatom (Senát). Prvi dom ima 200 zastupnika, koji se biraju svake četiri godine proporcionalnim biranjem. Drugi dom ima 81 člana, koji imaju mandat šest godina, a jedna trećina se bira svake dvije godine na temelju većinskog glasovanja u dva kruga. Biračko pravo je opće i jednako, a imaju ga svi građani s navršenih 18 godina života. Najviši državni prizivni sud je Vrhovni sud. Predsjednik imenuje Ustavni sud, koji sudi o pitanjima ustava. Suci Ustavnog suda imaju mandate od deset godina.
Češka i Moravska, regije s jakom industrijom još u doba Habsburškog Carstva, bile su najrazvijenija područja još u komunističkom bloku, što se osobito odnosi na sekundarni privredni sektor. Prijelaz na slobodno tržište, započet 1990., dovršen je mnogo brže nego u ostalim zemljama toga područja zahvaljujući krupnim stranim ulaganjima. Češka se od sredine 1999. oporavlja od recesije. Gospodarstvo je živnulo u razdoblju od 2000. do 2001. godine zbog izvoza u Europsku uniju, pogotovo u Njemačku, te zbog investicija iz inozemstva, dok je domaća potražnja sve jača.
Češko je poljodjelstvo intenzivno i iskorištava visoki stupanj mehanizacije u proizvođačkim sustavima. Na više od polovine obradivih površina proizvode sve žitarice; obilata je i proizvodnja krumpira, povrća, duhana i šećerne repe, dok se na kraju oko Plzena, u Češkoj, uzgaja hmelj, sirovina za proizvodnju piva. Radi se na dovršenju privatizacijebankarstva, telekomunikacija i energetike, što će povećati strane investicije, dok će preustroj velikih kompanija i banaka, te modernije financije, trebali povećati proizvodnju.
Cestovne i željezničke prometnice u Češkoj dobro su razgranate diljem zemlje, dok se autocestovna mreža širi i razvija. Prag je dobro povezan s glavnim gradovima središnje Europe: s Budimpeštom, Bečom, Moskvom, Varšavom, Berlinom. Dobro je razvijen i zračni promet. Kroz zračne luke Praga, Brna i Ostrave prolazi veliki dio trgovačkoga prometa.
U Češkoj prema popisu stanovništva iz 2011. živi 10.436.560 stanovnika[20] odnosno ili 134 st./km². Većina stanovnika Češke su Česi (64,3%), Moravci (5,0%), Slovaci (1,4%), Ukrajinci (0,5%), Poljaci (0,4 %), Vijetnamci (0,3%), Nijemci (0,2%), Romi i dr.[20]
Broj etničkih Čeha (64,3% odn. 6.711.624 stan.) je za razliku od prethodnog popisa iz 2001. godine (90,4% odn. 9.249.777 stan.) naglo pao. Broj neizjašnjenih je s 220.660 (2,6%) u 2001. godini porastao na 2.742.669 (26,0%) u 2011. godini.[20]
Popis 2001.
Prema popisu stanovništva iz 2001., u Češkoj je živjelo 10.230.060 stanovnika.[20] Od toga su 9.249.777 (90,4%) bili Česi, 380.474 (3,7%) Moravci, 193.190 (1,9%) Slovaci, 51.968 (0,5%) Poljaci, 39.106 (0,4%) Nijemci, 22.112 (0,2%) Ukrajinci, 17.462 (0,2%) Vijetnamci i mnogi drugi kao npr.: Romi, Mađari ili Rusi.[20]
Poznati su češki kompozitori nacionalne škole iz 19. stoljeća, Bedřich Smetana i Antonín Dvořák. Među književnicima izdvajaju se Karel Čapek, Franz Kafka i Milan Kundera. Slikar i grafičar Alphonse Mucha bio je jedan od predvodnika umjetničkog pravca secesije (ili Art Nouveau). Česi su bili među najaktivnijim umjetnicima u pokretu kubizma. Čuveni znanstvenik, Gregor Mendel, otac genetike, živio je i istraživao u Brnu.
↑Mlsna, Petr; Šlehofer, F.; Urban, D. 2010. The Path of Czech Constitutionality(PDF). 1st edition (češki i engleski). Úřad Vlády České Republiky (The Office of the Government of the Czech Republic). Prag, Češka. str. 10–11. Pristupljeno 11. siječnja 2019.
↑Čumlivski, Denko. 2012. 800 let Zlaté buly sicilské (češki). National Archives of the Czech Republic (Národní Archiv České Republiky). Inačica izvorne stranice arhivirana 11. siječnja 2013. Pristupljeno 11. siječnja 2019.
↑Prema Dušan Třeštík: "Počátky Přemyslovců. Vstup Čechů do dějin (530. – 935.)" (Početak Premislovaca, Pojava Čeha u povijesti (530. – 935.)), 1997., ISBN80-7106-138-7.
↑ abcdeNárodnostní struktura obyvatel(PDF). czso.cz (češki). Český statistický úřad. 30. lipnja 2014. str. 4 - 6. Inačica izvorne stranice(PDF) arhivirana 9. kolovoza 2018. Pristupljeno 12. siječnja 2019.
1) Značajan dio teritorija se nalazi u Aziji2) Nije član UN-a. Priznalo ga je 97 od 193 država članica UN-a (do kraja 2020.), 22 od 27 zemalja EU.
3) U potpunosti u Aziji, ali ima društvene i političke veze s Europom
4) Posjeduje zavisne ili slične teritorije izvan Europe
5) Priznata od strane više članica UN-a, uključujući Rusku Federaciju
تمزكانة تقسيم إداري البلد المغرب الجهة فاس مكناس الإقليم تاونات الدائرة غفساي الجماعة القروية تمزڭانة المشيخة بني عاصم السكان التعداد السكاني 1191 نسمة (إحصاء 2004) • عدد الأسر 224 معلومات أخرى التوقيت ت ع م±00:00 (توقيت قياسي)[1]، وت ع م+01:00 (توقيت صيفي)[1] تعديل
هذه المقالة يتيمة إذ تصل إليها مقالات أخرى قليلة جدًا. فضلًا، ساعد بإضافة وصلة إليها في مقالات متعلقة بها. (ديسمبر 2020) ويليام وركمان معلومات شخصية الميلاد مايو 1807[1] ليسبورن الوفاة 23 فبراير 1878 (70–71 سنة) مونتريال مواطنة كندا مناصب عمدة مونتريال (12 ...
Athletics competitions at the 2019 Pan American Games International sporting eventAthletics at the 2019 Pan American GamesAthletics pictogramVenueAthletics StadiumParque KennedyDatesJuly 27 – August 11, 2019Competitors678 from 40 nations«2015 2023» International sporting eventAthletics at the2019 Pan American GamesQualificationTrack events100 mmenwomen200 mmenwomen400 mmenwomen800 mmenwomen1500 mmenwomen5000 mmenwomen10,000 mmenwomen100 m hurdleswomen110 m hurdlesmen400 m h...
This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Runnin' Off at da Mouth – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (September 2012) (Learn how and when to remove this template message) 1992 studio album by Tung TwistaRunnin' Off at da MouthStudio album by Tung TwistaReleasedJune 9, 1992[1]...
Michael GwisdekLahir14 Januari 1942 (umur 81)Berlin-Weissensee, Jerman NaziPekerjaanPemeran, sutradaraTahun aktif1968–sekarang Michael Gwisdek (lahir 14 Januari 1942) adalah seorang pemeran dan sutradara asal Jerman. Ia memulai karier aktingnya di Jerman Timur dan tampil dalam lebih dari 130 film dan acara televisi sejak 1968. Filmografi pilihan Jadup and Boel (1980) Woman Doctors (1984) Just for Horror (1987- diproduksi) Treffen in Travers (1988 - disutradarai) Pestalozzi's Mount...
الإدارة اللوجستية هي جزء من إدارة سلسلة الإمداد تقوم بـتخطيط وتنفيذ ومراقبة كفاءة وفعالية التدفق الأمامي والعكسي لكل من السلع والخدمات وتخزينها، وكذلك المعلومات ذات الصلة بين نقطة المنشأ ونقطة الاستهلاك من أجل الوفاء بمتطلبات العملاء. برامج التشغيل الآلي يتم استخدام ال�...
Artikel ini bukan mengenai Bawean. BawenKecamatanPeta lokasi Kecamatan BawenNegara IndonesiaProvinsiJawa TengahKabupatenSemarangPemerintahan • Camat- Amanun Ciptadi SHPopulasi • Total- jiwaKode Kemendagri33.22.11 Kode BPS3322110 Luas- km²Desa/kelurahan- Bawen (Jawa: ꦩ꧀ꦧꦮꦺꦤ꧀, translit. Mbawèn) adalah sebuah kecamatan di Kabupaten Semarang, Jawa Tengah, Indonesia. Kecamatan ini berbatasan dengan kecamatan Bergas di sebelah utara, Kecamatan P...
Brand of cybersecurity, privacy, performance and utility applications AVG TechnologiesTypeSubsidiaryFounded1991; 32 years ago (1991)FounderTomáš Hofer and Jan GritzbachFateMerged into Avast, brand still usedHeadquartersPrague, Czech RepublicArea servedWorldwideProductsSoftwareOwnerGen DigitalParentAvastWebsitewww.avg.com AVG Technologies is a brand of cybersecurity, privacy, performance and utility software applications for desktop computers and mobile devices developed by...
American public radio program producer and distributor Not to be confused with American Public Television. American Public MediaTypeNon-profit organizationFoundedAugust 2004; 19 years ago (2004-08) in Collegeville, Minnesota, U.S.HeadquartersSaint Paul, Minnesota, U.S.Number of employees477Parent Minnesota Public Radio American Public Media Group Websitewww.americanpublicmedia.org American Public Media (APM) is an American company that produces and distributes public ra...
Nymphaeum van Alexander Severus Ruine van het Nymphaeum van Alexander Severus Locatie Piazza Vittorio Voltooid Ca. 226 In opdracht van Alexander Severus Type bouwwerk Nymphaeum Lijst van antieke bouwwerken in Rome Portaal Romeinse Rijk Het Nymphaeum van Alexander Severus (Latijn:Nymphaeum Alexandri) was een grote fontein in het oude Rome. Het nymphaeum werd rond 226 n.Chr. gebouwd in opdracht van keizer Alexander Severus. De fontein vormde het eindreservoir van de Aqua Julia. De ...
This article is an orphan, as no other articles link to it. Please introduce links to this page from related articles; try the Find link tool for suggestions. (July 2022) Ottoman–Jewish figure Yakup YahyaPersonal detailsBorn1475Lisbon, PortugalDiedOttoman Empire Yakup ben David Tam ibn Yahya (Hebrew: יאקופ יחיא) was born David into a Marrano family in Lisbon, Portugal, in 1475. He later moved to Istanbul to practice his religion (Judaism) more freely, and was regarded as the spirit...
Novel fragment written by H.P. Lovecraft AzathothShort story by H. P. LovecraftFirst page of H. P. Lovecraft's original manuscript to AzathothText available at WikisourceCountryUnited StatesLanguageEnglishGenre(s)Horror short storyPublicationPublished inLeavesPublication date1938 Azathoth is the beginning of an incomplete novel written by American horror fiction writer H. P. Lovecraft.[1] It was written in June 1922, and published as a fragment in the journal Leaves in 1938, after Lov...
Miniature railway in the Forest of Dean, England vtePerrygrove Railway Legend to Oakiron Quarry Passing loop Oakiron End of heritage line Passing loop Footpath Heywood Rookwood Passing loop Perrygrove Perrygrove Museum Passing loop Footpath to parking Perrygrove Engine Shed The Spirit of Adventure passing Rookwood Station Lydia's Hackworth valvegear Backhead of Ursula and the Heywood launch-type boiler Perrygrove Railway is a heritage railway of 15 in (381 mm) gauge. It is located a...
Este artículo o sección necesita referencias que aparezcan en una publicación acreditada.Este aviso fue puesto el 1 de marzo de 2019. Marquesado de la Peña de los EnamoradosPrimer titular Jeronimo Francisco de Rojas y Rojas,Concesión Carlos II de España1679Linajes Casa de RojasGuajardo-FajardoActual titular Joaquín Guajardo-Fajardo y Carmona[editar datos en Wikidata] El Marquesado de la Peña de los Enamorados es un título nobiliario español creado por el rey Carlos II en 1...
Tweede Kamerverkiezingen in het kiesdistrict Zevenbergen kan verwijzen naar: Tweede Kamerverkiezingen in het kiesdistrict Zevenbergen (1848-1850) Tweede Kamerverkiezingen in het kiesdistrict Zevenbergen (1878-1918) Bekijk alle artikelen waarvan de titel begint met Tweede Kamerverkiezingen in het kiesdistrict Zevenbergen of met Tweede Kamerverkiezingen in het kiesdistrict Zevenbergen in de titel. Dit is een doorverwijspagina, bedoeld om de verschillen in betekenis of g...
Matsugen is the name of several Japanese restaurants owned by the Matsushita brothers located in Tokyo, Hawaii, and New York City. The New York Matsugen is co-owned by the Matsushita brothers and Jean-Georges, and received three stars from the New York Times.[1] The three brothers It has 15 bars and restaurants in Tokyo, including Matsugen.[2] Hawaii branch In 2007 the Matsushita brothers opened a new Matsugen in Hawaii. The head soba chef at the Hawaii Matsugen, Shingo Chiban...
Video game series This article is about the video game series. For the Adventure Time episode, see Adventure Time (season 5). For the Pokémon game series, see Pokémon Mystery Dungeon. Video game seriesMystery DungeonThe Mystery Dungeon logo used in Pokémon Mystery DungeonGenre(s)Roguelike, Role-playingDeveloper(s)Spike Chunsoft (formerly Chunsoft)Publisher(s)Spike Chunsoft (formerly Chunsoft)Creator(s)Koichi NakamuraPlatform(s)Super FamicomNintendo 64WiiGame BoyGame Boy ColorGame Boy Advan...
Scottish IT and cloud computing company This article contains content that is written like an advertisement. Please help improve it by removing promotional content and inappropriate external links, and by adding encyclopedic content written from a neutral point of view. (February 2018) (Learn how and when to remove this template message) iomart Group plcTraded asLSE: IOMIndustrycloud computinginformation technologyFounded1998 (1998)FounderAngus MacSweenHeadquarters6 Atlantic Quay, 5...
Untuk ibu kota Afrika Selatan, lihat Pretoria. Romawi Kuno Artikel ini adalah bagian dari seri Politik dan KetatanegaraanRomawi Kuno Zaman Kerajaan Romawi753–509 SM Republik Romawi509–27 SM Kekaisaran Romawi27 SM – 395 M Principatus Dominatus Wilayah Barat395–476 M Wilayah Timur395–1453 M Lini Masa Konstitusi Romawi Konstitusi Zaman Kerajaan Konstitusi Zaman Republik Konstitusi Zaman Kekaisaran Konstitusi Akhir Zaman Kekaisaran Senatus Sidang Legislatif Magistratus Eksekutif Presede...