Kertasníkir er þrettándi jólasveinninn og sá síðasti kallaður sem kemur til manna, þann 24. desember, samkvæmt þeirri röð sem birt er í Þjóðsögum Jóns Árnasonar frá 1862.
Kertasníkir kom á aðfangadag og elti börnin til að reyna að ná af þeim tólgarkertunum. Þótti honum þau hið mesta góðgæti.
Um hann kvað Jóhannes úr Kötlum:
- Þrettándi var Kertasníkir,
- -þá var tíðin köld,
- ef ekki kom hann síðastur
- á aðfangadagskvöld.
- Hann elti litlu börnin,
- sem brostu glöð og fín,
- og trítluðu um bæinn
- með tólgarkertin sín.
Vísan virðist þó rugla einhverja í ríminu þegar kemur að Kertasníki þar sem hann virðist koma að kvöldi aðfangadags. Um hann segir í vísunum „ef ekki kom hann síðastur, á aðfangadagskvöld.“
Árni Björnsson þjóðháttafræðingur fjallar um þennan misskilning í bók sinni Saga jólanna. Þar segir:
„Af þessu [vísunni] hafa rökvís börn dregið þá ályktun, að allir jólasveinar komi á kvöldin. Þetta ber hinsvegar svo að skilja, að Kertasníkir komi að jafnaði eldsnemma morguns á aðfangadag eins og bræður hans, nema tíðin sé mjög köld og mikil ófærð svo hann geti ekki komist alla leið fyrr en um kvöldið“ (bls. 104).
Sjá nánar
Tengt efni
Tenglar
