El Canton Zürigh (en todèsch: Kanton Zürich) l'è giü dei 26 cantù de la Svìsera. L'òcupa 'n àrea de 1729 km², e 'l g'ha 'na popolasiù de 1392396 abitàncc (segónt i dàti del Desember 2011). La capitàl del cantù l'è la cità de Zurìgo
Geografìa
El cantù de Zurìgo l'è sitüàt endèla part setentriunàla de la Svìsera. L'è tacàt ai cantù de Sciafüsa a nord, Argovia, Zug e Svit a sud, Türgovia e San Gal a èst. El lach de Zurìgo l'è per lo piö sitüàt endèl teretóre del cantù.
Stória
La stória del cantù l'è paraléla a chèla de la cità de Zurìgo. 'N época antìca, la zòna l'è stàda 'n bùna part colonizàda dei Romàni, che i gh'ìa dat nòm Turicum a la cità. El teretóre el reprezentàa la frontiéra del Impér.
Quan che 'ndèl sècol V, l'Impér el s'è desfàt fò, le tère del cantù i è stàde devastàde dei Alemanni, e pò ricostrüìt sóta la tutéla de la cità de Zurìgo.
'Na scéna de la Vècia Guèra de Zurìgo
El nùcleo centràl del cantù de Zurìgo 'l consìst endèi teretóre acquizìcc de la cità dòpo che l'è dientàda 'na cità lìbera (en todèsch: reichsfrei) endèl an 1218, en particolàr dòpo de la revulusiù de le corporasiù 'ndèl 1336.
El cantù l'è nit a fà part de la Confederasiù Elvética endèl an 1351. La part bàsa del cantù la gh'è stàda zontàda 'ndèl 1362. Endèla Vècia Guèra de Zurìgo (1440-1446) che 'l cantù de Zurìgo 'l g'ha combatìt cùtra i óter sèt cantù de la confederasiù de alùra, la cità la gh'ìa rivendicàt la sovranità söl Toggenburg ma a la fì de la guèra gh'è tocàt rinuncià. Le zòne a nòrd, enfìna al Réno i è deentàde part del cantù dòpo che la cità la g'ha crumpàt Winterthur dei Asbùrgo 'ndèl 1468. I teretóre a òvest envéce, 'ndèl 1803, i s'è destacàcc e i è nàcc a fà part del Canton Argovia. De alùra 'l teretóre cantunàl l'è restàt envariàt.
La custitusiù 'n vigùr al dé d'encö l'è stàda apröàda 'ndèl més de febrér del 2005 e l'è entràda 'n vigùr endèl zenér del 2006 en sustitusiù de chèl ècia del 1869
Sudiviziù aministratìve
El cantù de Zurìgo l'è dividìt en 171 cümü, repartìcc söi dùdes distrècc (en todèsch: bezirke) elencàcc ché sóta.
Zurìgo che 'l töl dét i quartér (vergü ex-cümü indipendècc) de la cità de Zurìgo
