De vlag van de Republiek China (traditioneel Chinees: 中華民國國旗; vereenvoudigd Chinees: 中华民国国旗; pinyin: Zhōnghuá Mínguó guóqí), in het Nederlandse taalgebied beter bekend als de vlag van Taiwan, is wellicht het bekendste symbool van de Republiek China. Deze Republiek heeft sinds 1949de facto alleen het gezag over het eiland Taiwan en enkele nabijgelegen eilanden, maar claimt de legitieme vertegenwoordiger van geheel China te zijn; een claim die door 20 landen erkend wordt.
De vlag wordt in het Chinees vaak Blauwe hemel, witte zon en geheel rode aarde genoemd (traditioneel Chinees: 青天、白日、滿地紅; vereenvoudigd Chinees: 青天、白日、满地红; pinyin: qīng tiān, bái rì, mǎn dì hóng). Deze bijnaam verwijst naar de elementen van de vlag.
Hoewel de vlag van de Republiek China in het Nederlands het best bekend is als de vlag van Taiwan (omdat men naar de Republiek China verwijst met "Taiwan"), wordt deze terminologie in het Chinees amper gebruikt. De reden hiervoor is dat de vlag niet zomaar de vlag van Taiwan is, maar van een republiek die claimt het legitieme gezag in heel China te vertegenwoordigen. Het ontwerp van de vlag stamt uit 1906 en werd in 1928 de officiële vlag van Kwomintang-China, het gebied waarvan de regering zich in 1949 naar Taiwan terugtrok.
Symboliek
Lu Hao-tung ontwierp aan het einde van de 19e eeuw een blauwe vlag met een witte zon met twaalf zonnestralen. Zijn ontwerp is rechtsboven in de Taiwanese vlag geplaatst (zie onder Geschiedenis). De twaalf witte zonnestralen staan voor de twaalf maanden en de twaalf traditionele Chinese uren (時辰, shíchén), waarvan elk overeenkomt met twee moderne uren (小時, xiǎoshí, letterlijk: "kleine uren"). Dit symboliseert de vooruitgang met de tijd. Sun Yat-sen plaatste in 1906 de blauwe vlag met de witte zon in het kanton van een geheel rode vlag, gebaseerd op het ontwerp van de vlag van de Verenigde Staten. Het rode vlak in de vlag wordt de "Rode Aarde" genoemd en stond oorspronkelijk symbool voor het bloed van de revolutionairen die zichzelf opofferden om de Qing-dynastie omver te werpen en de republiek te stichten.
De drie kleuren van de vlag werden al ten tijde van het Chinees keizerrijk gelinkt aan de Drie principes van het volk, een symboliek die nog steeds bestaat. Het wit in de vlag symboliseert de volkswelvaart, het blauw staat voor democratie en het rood voor nationalisme; de drie centrale principes van de Kwomintang (KMT).[1]
Daarnaast staan de kleuren voor deugden: het blauw staat voor helderheid, reinheid, vrijheid en een regering van het volk; het wit symboliseert eerlijkheid, zelfopoffering, gelijkheid en een regering door het volk; het rood staat voor broederschap en een regering voor het volk.[2]
In de eerste decennia na de vlucht naar Taiwan en enkele andere eilanden, was de Kwomintang oppermachtig en was diens partijvlag even prominent aanwezig als de nationale vlag. Ook foto's van "Vader des Vaderlands" Sun Yat-sen waren veel te zien. Nog steeds leggen de president en de vicepresident van Taiwan hun eed af voor een foto van Sun Yat-sen, gehangen onder de vlag.
Ontwerp
Op 17 december1928 werd de Wet op het nationale embleem en de nationale vlag van de Republiek China (中華民國國徽國旗法, Zhōnghuá Mínguó guóhuī guóqífǎ) van kracht.[3] Hierin zijn de specificaties van de vlag vastgelegd.
De hoogte-breedteverhouding van de vlag is 2:3. Het blauwe kanton linksboven neemt precies een kwart van de vlag in en de breedte en hoogte van het kanton zijn precies de helft van de breedte respectievelijk de hoogte van de vlag.
In het midden van het blauwe kanton staat een witte zon (een cirkel), waarvan de diameter gelijk is aan 3/8 van de hoogte van het kanton. De twaalf stralen staan op een kleine afstand van de zon; die afstand is 1/40 van de hoogte van het kanton. De stralen zijn aan de zijde van de zon enigszins gebogen, zodat de ruimte tussen de zon en de stralen cirkelvormig is. De afstand tussen de punt van een straal en het dichtstbijzijnde raakpunt met de cirkel om de zon, is gelijk aan 13/80 van de hoogte van het kanton. In totaal nemen de zon, de stralen en de tussenliggende ruimte driekwart van de hoogte en de helft van de breedte van het kanton in.
De Republiek Formosa was een republiek die in 1895 korte tijd bestond op het eiland Taiwan, tussen de terugtrekking van de Chinese troepen van de Qing-dynastie en de komst van de Japanse troepen in het kader van het Verdrag van Shimonoseki. De vlag van deze republiek toonde een tijger op een (waarschijnlijk) blauw veld en had daarom een naam die vrij vertaald luidt: Blauwe vlag met een gele tijger. Welke kleur de achtergrondkleur is, is echter niet geheel, aangezien sommige bronnen niet spreken van blauw maar van zwart[4] en de afbeelding links een paars-grijze kleur laat zien.[5] Mogelijk zijn zowel zwart als paars-grijs mispercepties, doordat de blauwe kleur van overgebleven (afbeeldingen van) vlaggen in de loop der jaren is vervaagd.
Taiwanese vlag: ontworpen tijdens nadagen keizerrijk
Blauwe lucht met een witte zon, ontworpen door Lu Hao-tung in 1895 en tot op heden gebruikt als vlag van de Kwomintang.
In 1895, toen China nog een keizerrijk onder de Qing-dynastie was, werd de vlag Blauwe lucht met een witte zon ontworpen door Lu Haodong, die later als martelaar werd gezien voor het strijden tegen de Mantsjoes door middel van een democratische opstand. Hij presenteerde zijn ontwerp van een vlag voor het republikeinse leger op 21 februari 1895, bij de oprichtingsbijeenkomst van een anti-monarchistische organisatie. Dit ontwerp werd later aangenomen als de partijvlag van de Kwomintang. In 1906 plaatste Sun Yat-sen (zoals onder Symboliek al vermeld) deze blauwe vlag in het kanton van een geheel rode vlag, waarbij het rode gedeelte symbool staat voor de 'rode aarde'.
Sun Yat-sen, de ontwerper van de vlag.
Overigens is de ster in de vlag van de KMT ietwat anders dan in de nationale vlag: de punten in de partijvlag zijn korter. Dit detail is weinig bekend, zelfs niet onder inwoners van Taiwan.
Gebruik van de vlag tussen 1911 en 1928
In 1911 werd de laatste keizer van de Qing-dynastie door een republikeinse opstand van de troon gestoten en werd de Republiek China uitgeroepen. Tijdens de opstand van 1911 gebruikten de afzonderlijke legers verschillende vlaggen. De blauwe vlag met de witte zon werd gebruikt in de provincies Guangdong, Guangxi, Yunnan en Guizhou. In Wuhan gebruikte men een vlag met achttien gele sterren of cirkels, als symbool voor de achttien toenmalige deelgebieden van China. In Shanghai en het noorden van het land, werd een vlag met vijf strepen in de kleurencombinatie rood-geel-blauw-wit-zwart gebruikt, naar het principe van vijf rassen binnen één eenheid. Deze laatste vlag zou in 1912 de nationale vlag worden, terwijl de vlag uit Wuhan door het leger in gebruik werd genomen en Sun Yat-sens vlag als marinevlag dienst zou gaan doen.
Toen president Yuan Shikai in 1913 dictatoriale bevoegdheden verkreeg en de Kwomintang verbood, stelde Sun Yat-sen in Tokio een Chinese regering in ballingschap samen en verordonneerde dat de rode vlag met het blauwe kanton met witte zon de Chinese vlag zou zijn. Hij bleef deze vlag gebruiken toen de Kwomintang in 1917 haar rivaliserende regering naar de Chinese stad Kanton verplaatste.
Nationale vlag van China vanaf 1928
Op 17 december 1928, na de succesvolle Noordelijke Expeditie die de Kwomintang in China aan de macht bracht, werd de vlag de officiële Chinese vlag, hoewel de vijfkleurige vlag de eerste jaren daarna in het noorden van het land (dat minder Kwomintang-gezind was) nog veel gebruikt zou worden. De vlag van de Guomindang werd eind 19e eeuw door de Chinese revolutionair Lu Haodong ontworpen.
Na de Tweede Wereldoorlog werd de vlag van de republiek vastgelegd in de Chinese grondwet van 1947, maar zij werd in 1949 van het vasteland van China verbannen. De vlag is tot op heden de vlag van de Republiek China op Taiwan; die republiek claimt ook dat de vlag nog steeds de vlag van China is.
In 1954 werd zoals reeds vermeld de Wet op het nationale embleem en de nationale vlag van de Republiek China China van kracht. Deze specificeerde de kleuren, afmetingen, verhoudingen, productiewijze en vlaginstructie. De inhoud van deze wet wordt op Taiwanese middelbare scholen onderwezen.
Controverse
In de Chieh Shou-zaal in het presidentsgebouw, waar de Taiwanese presidenten hun eed afleggen, hangt de vlag samen met een portret van Sun Yat-sen.De vlaggen van de Republiek en de Volksrepubliek China wapperen samen met de Stars and Stripes boven de gebouwen van Chinatown in San Francisco. De meeste Chinese organisaties in San Francisco, waaronder de Chinese Six Companies, blijven de vlag van de Republiek China uitsteken vanwege de hechte banden met de KMT.Taiwanese vlaggen en vlaggen van de Kwomintang voor en op het oude hoofdkwartier van de Kwomintang.
De symboliek van de vlag is, vanwege de controverse over de politieke status van Taiwan, van groot belang, zowel op Taiwan als in de Volksrepubliek China. Binnen Taiwan wordt de vlag algemeen gebruikt als nationale vlag, hoewel sommige Taiwanezen het gebruik in bepaalde situaties niet passend vinden. Enerzijds is de vlag, omdat het vroeger de vlag van geheel China was, een symbool van continue verbondenheid met de idealen van Chinese nationalistische en pro-herenigingsbewegingen. Daardoor is de vlag ook een symbool van de historische en huidige banden met het vasteland van China, hetgeen de reden is waarom een aantal voorstanders van volledige Taiwanese onafhankelijkheid het gebruik van de vlag schuwt. Anderzijds symboliseert de vlag het feit dat de Republiek China een andere regering heeft dan de Volksrepubliek China, aangezien de vlag van de Volksrepubliek China een ander ontwerp heeft. Daarbij komt dat de symboliek van de vlag samenvalt met de symboliek van de anti-communistische Kwomintang. Sommige Chinezen zien de vlag zelfs als een uitdrukking van Chinees nationalisme en Chinese trots, gecombineerd met een afwijzing van het communistische regime in Peking. Tevens staat de vlag nog steeds symbool voor de ideeën van Sun Yat-sen en zijn door het communistische bewind verfoeide Drie principes van het volk.
Controverse met de Volksrepubliek
Het gebruik van de vlag is in het algemeen niet naar de wens van de Volksrepubliek China, omdat de vlag verwijst naar het continue bestaan van Kwomintang-China sinds 1928, terwijl de Volksrepubliek meent dat Kwomintang-China in de Chinese Burgeroorlog ten onder is gegaan en opgevolgd is door de communistische Volksrepubliek. Sinds het begin van de 21e eeuw is deze houding echter enigszins veranderd: de machthebbers in Peking zien de vlag als symbool voor de band tussen de Republiek China en de Volksrepubliek als twee delen van één China.
De Olympische vlag van "Chinees Taipei" wordt in plaats van de Taiwanese vlag gebruikt tijdens onder meer de Olympische Spelen.
De vlag van de Republiek China wordt, dankzij politieke druk van de Volksrepubliek, weinig gebruikt tijdens de internationale evenementen waaraan Taiwan meedoet. Tijdens sportevenementen doet de Republiek meestal mee onder de naam "Chinees Taipei" en gebruikt het een aparte vlag. Dit doet men om een confrontatie met de Volksrepubliek te vermijden. De officiële vlag van Taiwan is bij dergelijke evenementen, zoals de Olympische Spelen, vaak door de organisatie verboden. Deze ban is ook van toepassing op toeschouwers. Tijdens een tafeltennisfinale van de Olympische Zomerspelen 1996 in Atlanta werd zelfs een Taiwanese student gearresteerd omdat hij met de Taiwanese vlag wapperde.[6]
Zoals hierboven vermeld, is de houding van de Volksrepubliek ten aanzien van de vlag, en ook ten aanzien van de Kwomintang, sinds een aantal jaar veranderd. De vlag begint het bestaan van een gemeenschappelijk verleden en een mogelijke gemeenschappelijke toekomst te symboliseren. Tijdens een bezoek van Kwomintang-voorzitter Lien Chan aan de Volksrepubliek in april 2005, werd de vlag zelfs prominent getoond. Dit gebeurde met name bij ceremonies ter ere van Sun Yat-sen, waarbij zowel vertegenwoordigers van de KMT als van de Volksrepubliek aanwezig waren. Dat iets dergelijks in de Volksrepubliek zou plaatsvinden, was tot enkele jaren geleden ondenkbaar.
Interne controverse
De aanwezigheid van de vlag van de Republiek China op Taiwan en enkele nabij gelegen eilanden, symboliseert de bestuurlijke onafhankelijkheid van de Republiek China ten opzichte van de Volksrepubliek. Zelfs veel fervente aanhangers van Taiwanese onafhankelijkheid, zoals de Taiwan Solidarity Union, respecteren om die reden het gebruik van de vlag. Aan de andere kant verwijst de vlag naar de historische band tussen "de twee China's".
Gematigde voorstanders van onafhankelijkheid, waaronder voormalig president Chen Shui-bian, tonen en groeten de vlag bij formele gelegenheden. De vlag wordt echter nooit getoond bij politieke bijeenkomsten van Chens partij, de Democratische Progressieve Partij (DPP). Dit is niet alleen vanwege de associatie met het vasteland van China, maar ook omdat het ontwerp van de vlag elementen bevat van de partijvlag van de Kwomintang. De bijeenkomsten van de DPP zijn ruim voorzien van de kleur groen, die verwijst naar de pan-Green coalition; een coalitie van partijen waarvan de DPP de grootste is. Bij bijeenkomsten van de Kwomintang en aan die partij gerelateerde andere partijen, verenigd in de pan-Blue coalition, is de Taiwanese vlag altijd aanwezig.
Het is ironisch dat de associatie van de vlag met het Chinees nationalisme iets van een band smeedt tussen de Volksrepubliek en de Republiek. De Volksrepubliek heeft Taiwanese pro-onafhankelijkheidsgroeperingen bekritiseerd en hen gewaarschuwd dat, indien zij het in Taiwan voor het zeggen krijgen en de vlag veranderen, zij rekening moeten houden met een negatieve reactie van de Volksrepubliek. Het is al gebeurd dat Taiwanezen die vanwege hun wens naar onafhankelijkheid de vlag naar beneden haalden, kritiek kregen van regeringsgezinde media op het vasteland.
Voorstanders van Taiwanese onafhankelijkheid hebben uiteenlopende voorstellen voor een nieuwe Taiwanese vlag gedaan. Het bekendste ontwerp daarvan stamt uit 1996 en is van de hand van Donald Liu. Het groen in deze vlag staat voor de schoonheid van Taiwan en de noodzaak om die te beschermen, het wit symboliseert de zuiverheid van de inwoners en het symbool in het midden — vier harmonieuze harten — staat voor de vreedzame wijze waarop de vier etniciteiten op het eiland samenleven.[7]
De reden achter deze voorstellen van voorstanders van onafhankelijkheid, is dat sommigen onder hen bezwaar hebben tegen de huidige vlag, omdat die de band met het vasteland symboliseert en de Kwomintang-symboliek uitdraagt.[8] Er is echter nog geen ontwerp dat kan dienen als symbool van de onafhankelijkheidsbeweging en meer gematigde voorstanders van onafhankelijkheid willen (voorlopig) de huidige vlag blijven gebruiken. Het is bovendien weinig realistisch dat er een nieuwe vlag komt, want de huidige vlag heeft veel aanhang. Bovendien zal de aanname van een nieuwe vlag leiden tot spanningen met de Volksrepubliek.
Wanneer de vlag gehesen wordt, wordt het Lied van de Nationale Vlag gespeeld. Ditzelfde gebeurt wanneer de vlag naar beneden gehaald wordt. Bij deze gelegenheden moeten de aanwezigen de vlag groeten, door de rechterhand, in vlakke positie, bij de rechter wenkbrauw te houden. Schoolkinderen moeten dit vaak 's ochtends voor de les doen. Voordat in de jaren tachtig de noodtoestand werd opgeheven, moesten verkeersdeelnemers stoppen wanneer zij langs een vlagceremonie kwamen.
Noten
↑L.G. Dalduisen (red.) (1994): Sprekend verleden, deel 2, Nijgh & Van Ditmar, Rijswijk, blz. 73.
↑Government Information Office (2006): National Flag, info verkregen op 18 januari 2007.
_sheet.svg)
.JPG)
.JPG)
