Lo rugbi de XV (apelat rugby union dins los païses anglòfons) es un espòrt collectiu jogat entre doas esquipas de quinze jogaires que pòdon utilizar las mans per portar un balon oval. Es un dels dos còdes del rugbi amb lo rugbi de XIII (dich rugby league dins los païses anglòfons).
Aquel espòrt es popular en Occitània, en Austràlia, en Anglaterra, en Nòva Zelanda, en Escòsia, en Pais de Galas en Irlanda, en Argentina, en Georgia e en Africa del Sud. Als Païses Catalans, al Bascoat e en França, lo rugbi de XV es popular sustot dins las regions pròchas d'Occitània, çò es los Pirenèus Orientals (Païses Catalans), lo nòrd del Bascoat e qualques vilas del sud d'Arpitània, en Isèra (França). Tanben i a d'esquipas plan bonas en Romania e Moldàvia, en Namibia, en Uruguai, en Itàlia, en Japon, en Canadà a las illas Fiji Wallis e Futuna e dins d'autres archipèls d'Oceania.
Règlas
Leis equipas de rugbi de XV son compausadas de 15 jogaires devesits entre 8 arriers e 7 davants. Lei dimensions dau prat se situan entre 94 e 100 mètres per la longor e 68 a 70 mètres per la largor. Lei zònas d'embut dèvon mesurar entre 6 e 22 mètres de prefondor. Lo balon a una forma ellipsoïda amb una longor de 28 a 30 centimètres per una massa de 410 a 460 gramas. Existís quatre manieras principalas de marcar de ponchs que son l'assai (5 ponchs), la transformacion consecutiva a un assai (2 ponchs), la penalitat (3 ponchs) e lo dròp (3 ponchs). Dins certanei cas, l'arbitre pòu acordar un assai de penalitat (7 ponchs).
Lo jòc es generalament fach de sequéncias opausant una equipa en ataca a son adversari qu'es obligat de defendre. Lo debanament classic d'una accion comença generalament amb una fasa de « conquista » dau balon per lei davants que son de jogaires pesucs e poderós. Puei, contunia amb una fasa menada per leis arriers que son de jogaires leugiers e rapids qu'assaian de portar lo balon dins l'embut advèrs. Lei placatges dei defensors entraïnan sovent la formacion de regropaments que son lo preludi a una etapa novèla de « conquista ». Pasmens, s'un jogaire de l'equipa en defensa capita de prendre lo balon, la possession càmbia immediatament e lei ròtles s'inversan entre atacaires e defensors.
-
Esquèma d'un prat de rugbi de XV.
-
-
Balon de rugbi de XV.
-
Lucha entre dos jogaires per agantar lo balon sus una tòca.
-
Mesclada entre lei davants dei doas equipas.
-
Lucha entre jogaires durant un regropament.
Aspèctes socioeconomics
Cultura
Una capèla situada dins la comuna de L'Arribèra-Sent Savin dins Landas, Notre-Dame-del-Rugbi, es dedicada al rugbi. Bastida en 1861 sus l'emplaçament d'un ancian oratòri roman, aquela capèla parcialament destrucha deure a l'abat Devert son destin novèl dempuèi 1969. Aquela capèla es embessonada amb una autra capèla del rugbi se situant dins lo santuari mariala de Ròcamador, nommada Notre-Dame-de-l'Ovalie. Lo curat de Ròcamador, licenciat al club del vilatge, lo paire Ronan de Gouvello, inaugura la capèla lo 16 d'octobre de 2011. A l'interior i son expausats de malhòts ofèrts per la capèla, amb sustot un malhòt del C.A. Briva Corresa, los malhòts de las equipas de los Païses Basses e del Canada.
Coma de nombroses espòrts populars, lo rugbi de XV possedís una exposicion culturala e mediatica. Es mens declinat dins la literatura, lo cinèma, los videojòcs, que d'espòrts tals coma lo fotbòl, lo beisbòl. La cultura rugbistica es pasmens rica e mai se tòca pas totes los païses de la planeta, o, per un país, totas las regions (coma en França, en Austràlia, etc.).
Son implantacion dins lo mond dels videojòcs es recenta, lo primièr videojòc de rugbi de XV a conéisser una capitada relativa nais amb la primièra vedeta planetària del rugbi de XV Jonah Lomu : Jonah Lomu Rugbi. EA Espòrts a desvolopat dempuèi mantun jòc. Amb l'arribada d'Internet, lo rugbi vei lo desvolopament de las ligas fantasy, plan popularas en America del Nòrd mas encara pauc en Euròpa.
Vejatz tanben
