21 Dywizja Piechoty (III Rzesza)

Ten artykuł dotyczy 21 Dywizji Piechoty okresu III Rzeszy. Zobacz też: 21 Dywizja Piechoty - stronę ujednoznaczniającą.

21 Dywizja Piechoty

21. Infanterie-Division

Historia
Państwo	III Rzesza
Sformowanie	1935 Elbląg
Rozformowanie	1945
Działania zbrojne
II wojna światowa Bitwa pod Nowogrodem (1939)
Organizacja
Rodzaj sił zbrojnych	wojska lądowe
Rodzaj wojsk	piechota
Podległość	XXI Korpus Armijny[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

21 (Wschodniopruska) Dywizja Piechoty (niem. 21. Infanterie-Division) ― niemiecka dywizja z czasów II wojny światowej, uczestniczyła w agresji na Polskę i Francję oraz w ataku na Związek Radziecki.

Sformowana w 1934 pod ukrytą nazwą Kommandant von Elbing, miejsce stacjonowania sztabu Elbląg. Na mocy rozkazu z dnia 15 października 1935 otrzymała oficjalną nazwę 21 Dywizja Piechoty. Stacjonowała w I Okręgu Wojskowym. W czasie agresji na Polskę, od 1 do 3 września 1939 dywizja brała udział w bitwie nad Osą. W dniach 8-10 września walczyła pod Nowogrodem.

W 1940 w czasie niemieckiej agresji na Francję 21 Dywizja Piechoty nacierała przez Ardeny i Luksemburg. Pozostała w okupowanej Francji do jesieni 1940. W następnym uczestniczyła w atak Niemiec na ZSRR. Jednostka walczyła przeciw Armii Czerwonej na terenie republik nadbałtyckich, m.in. w bitwach o Tylżę, Wołchow i Gruszino. Dotarła pod Leningrad i brała udział w jego oblężeniu. Została rozbita w lipcu 1944 podczas odwrotu na Białorusi. Jej niedobitki walczyły do końca wojny^[2].

Dowódcy dywizji:

• gen. mjr Albert Wodrig 1 X 1934 – 10 I 1938;
• gen. por. Kuno-Hans Both 11 I 1938 – 26 X 1939;
• gen. por. Otto Sponheimer 1 XI 1939 – IV 1942;
• gen. por. Wilhelm Bohnstedt VI 1942;
• gen. por. Otto Sponheimer IV 1942 – 10 I 1943;
• gen. mjr/gen. por. Gerhard Matzky 10 I 1943 – 1 XI 1943;
• płk Hubertus Lamey 1 XI 1943 – XII 1943;
• gen. mjr Gerhard Matzky XII 1943 – 1 III 1944;
• gen. mjr Franz Sensfuß 1 III 1944 – 28 III 1944;
• gen. por. Hermann Foertsch 28 III 1944 – 22 VIII 1944;
• gen. mjr Heinrich Goetz 22 VIII 1944 – 25 IX 1944;
• płk Hengersdorff 25 IX 1944 –
• płk Scharenberg IX 1944 – 12 XII 1944;
• płk Beyse 12 XII 1944 – 14 I 1945;
• gen. mjr Heinrich Goetz 14 I 1945 – 31 III 1945;
• gen. mjr Karl Koetz 1 IV 1945 – 28 IV 1945;

Szefowie sztabu:

• mjr Werner von Tippelskirch (w czasie agresji na Polskę^[3])

• Skład w sierpniu 1939:
  • 3 pułk piechoty: miejsce postoju sztabu, II i rezerwowego batalionu, 13 kompanii moździerzy, 14 kompanii przeciwpancernej – Iława, I batalionu – Morąg, III batalionu – Ostróda;
  • 24 pułk piechoty: miejsce postoju sztabu, I i III batalionu – Braniewo, II batalionu – Iława Pruska;
  • 45 pułk piechoty: miejsce postoju sztabu, I i III batalionu – Malbork, II batalionu – Kwidzyn;
  • 21 pułk artylerii: miejsce postoju sztabu, II dywizjonu - Elbląg, I dywizjonu – Morąg, III dywizjonu – Iława Pruska;
  • I dywizjon 57 pułku artylerii ciężkiej: miejsce postoju – Braniewo;
  • 21 batalion pionierów: miejsce postoju – Elbląg;
  • 21 oddział przeciwpancerny: miejsce postoju – Ostróda;
  • 21 oddział łączności: miejsce postoju – Elbląg;
• Skład w styczniu 1940:

3, 24, 45 pułk piechoty, 21 pułk artylerii, I/57 pułku artylerii ciężkiej, 21 batalion pionierów, 21 oddział rozpoznawczy, 21 oddział przeciwpancerny, 21 oddział łączności, 21 polowy batalion zapasowy;

• Skład w listopadzie 1943:

3, 24, 45 pułk grenadierów, 21 pułk artylerii, I dywizjon 57 pułku artylerii ciężkiej, 21 batalion pionierów, 21 batalion fizylierów, 21 oddział przeciwpancerny, 21 oddział łączności, 21 polowy batalion zapasowy;

• Czesław Grzelak, Henryk Stańczyk: Kampania polska 1939. Początek II wojny światowej. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2005. ISBN 83-7399-169-7.
• Tadeusz Jurga: Obrona Polski 1939. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1990. ISBN 83-211-1096-7.;
• Haupt Werner, Die deutchen Infanterie Division b.m.w i b.d.w;
• Haupt Werner, Army Group North. The Wehrmacht in Russia 1941 - 1945 b.m.w i b.m.r.;
• Haupt werner, Sturm auf Moskau 1941. Der Angriff. Der Schlacht. Der Ruckschlag b.m.w i b.r.w;
• Pohlman Hartwig, Wolchow 900 Tage Kampf um Lenigrad 1941 - 1944 Wiedeń 2003;
• Samuel Mitcham: Niemieckie siły zbrojne 1939-1945. Wojska lądowe. Warszawa: 2009. ISBN 978-83-11-11596-5.
• Piotr Zarzycki: Suplement do Września 1939. Orde de Bataille armii niemieckiej, słowackiej i sowieckiej wraz z obsadami personalnymi. Warszawa: Centralna Biblioteka Wojskowa, 2014. ISBN 978-83-933204-7-9.