Arthur Adamov (ur. 23 sierpnia 1908, w Kisłowodzku na Kaukazie, zm. 15 marca 1970 w Paryżu) – francuski pisarz rosyjskiego pochodzenia.
Życie
Pochodził z zamożnej ormiańskiej rodziny potentatów naftowych, która straciła cały swój majątek w 1917 roku i w obawie przed utratą życia musiała emigrować z Rosji. Jako dziecko, przed wybuchem I wojny światowej, znalazł się w Niemczech, lata wojny przeżył w Genewie, później, w 1924 znalazł się w Paryżu. Podczas II wojny światowej rok spędził w obozie.
Jego pierwsze związki z literaturą miały charakter towarzyski: przyjaźnił się m.in. z Paulem Eluardem, Antoninem Artaudem, uczestniczył w spotkaniach surrealistów. Wraz ze swym przyjacielem, Sergiuszem-Wiktorem Aramowiczem, założył grupę teatralną, dla której pisał krótkie teksty.
Publikować zaczął w 1933 roku: na łamach czasopisma Cahiers du Sud ukazało się pięć jego wierszy. W tym samym roku samobójstwo popełnia jego ojciec, który nie mógł się pogodzić z utratą majątku i życiem na emigracji. Pierwszym dłuższym utworem Adamova jest opowiadanie pt. L'Aveu (1946), zaś rok później (1947) napisał pierwszą sztukę Parodie, którą opublikowano w 1950 r. Twórczość sceniczną autora można podzielić na dwa okresy: pierwszy - zainteresowanie teatrem absurdu, w drugim okresie Adamov zwrócił się ku teatrowi wykreowanemu przez Brechta. Dziś obok Becketta i Ionesco Adamov uznawany jest za jednego z głównych przedstawicieli teatru absurdu.
Adamov zmarł śmiercią samobójczą na skutek barbituranów, po trwającej ponad rok ciężkiej depresji.
Tematyka twórczości
Przez utwory pierwszego okresu przewija się stosunkowo wiele motywów, jednak wymowa społeczno-filozoficzna daje się być jedna: pisarz daje odbiorcy do zrozumienia, że czasy w których żyje to okres hańby i terroru. Dominujące stany duchowe twórczości tego okresu to poczucie daremności ludzkiego istnienia oraz obsesja zagrożenia. Zasadniczym tematem twórczości Adamova jest śmierć, co wynika z przekonania, że historia i społeczeństwo są dla jednostki zagrożeniem.
Wszyscy przeciwko wszystkim
Jednym z najważniejszych dzieł autora jest sztuka Wszyscy przeciwko wszystkim, w którym pojawia się obraz odrealnionego państwa, w granicach którego rozgorzała fanatyczna walka „tubylców” z „uciekinierami”. Panuje terror, rodzi się chaos. Wystarczy jednak donośny głos z megafonu, aby dokonała się radykalna zamiana frontów i by prześladowcy (tubylcy) stali się prześladowanymi. Ukazanie człowieka jako istoty sprowadzonej do roli odindywidualizowanej funkcji chaosu i terroru jest dla dzieł Adamova charakterystyczne.
Dzieła
- L'Aveu, 1946
- La Parodie, 1947
- L'Invasion, 1949
- La Grande et la petite Manoeuvre, 1950
- Le sens de la marche
- Le Professeur Taranne, 1953
- Ping-Pong, 1955
- Paolo Paoli, 1957
- Anthologie de la Commune, 1959
- La Politique des Restes, 1962
- La Sainte Europe, 1965
- M. le Modéré, 1968
- L'Homme et l'Enfant, 1968 (wspomnienia)
- Off Limits, 1968
- Je... ils, 1969
.jpg)
