Dušan Makavejev, cyr. Душан Макавејев (ur. 13 października 1932 w Belgradzie, zm. 25 stycznia 2019 tamże[1]) – serbski reżyser i scenarzysta filmowy.
Życiorys
Był synem Sergije Makavejeva i Jelki z d. Bojkić[2]. Uznawany za ojca nowoczesnej kinematografii jugosłowiańskiej. Znany z filmów tworzonych w latach 60. i 70. Za jego największy sukces artystyczny uznawany był obraz WR - tajemnice organizmu (1971).
Laureat Srebrnego Niedźwiedzia – Nagrody Specjalnej Jury na 18. MFF w Berlinie za film Bezbronna niewinność (1968)[3]. Zasiadał w jury konkursu głównego na 20. MFF w Berlinie (1970) oraz na 61. MFF w Wenecji (2004)[4].
Filmografia
Rok
|
Tytuł polski
|
Tytuł angielski
|
Tytuł oryginalny
|
Uwagi
|
1953
|
|
|
Jatagan mala
|
|
1955
|
Pieczęć
|
The Seal
|
Pečat
|
|
1957
|
Rozbite lustro Antoniego
|
Anthony’s Broken Mirror
|
Antonijevo razbijeno ogledalo
|
|
1958
|
Nie wierzcie w pomniki
|
Don't Believe in Monuments
|
Spomenicima ne treba verovati
|
|
1958
|
Album pszczelarza
|
Beekeeper's Scrapbook
|
Slikovnica pčelara
|
|
1958
|
|
|
Košnice pune smijeha
|
|
1958
|
Śniące kolory
|
Colors Are Dreaming
|
Boje sanjaju
|
|
1958
|
Przeklęte święto
|
Damned Holiday
|
Prokleti praznik
|
|
1959
|
Co to jest rada zakładowa?
|
What Is a Workers Council?
|
Što je radnički savjet?
|
|
1961
|
Edukacyjna bajka
|
Educational Fairy Tale
|
Pedagoška bajka
|
|
1961
|
Ene, due, rabe
|
One Potato, Two Potato
|
Eci, pec, pec
|
|
1961
|
Uśmiech '61
|
Smile 61
|
Osmjeh 61
|
|
1962
|
Miss Piękności ’62
|
Miss Beauty 62
|
Ljepotica 62
|
|
1962
|
|
Film About a Book
|
Film o knjizi A.B.C.
|
|
1962
|
Pochód
|
Parade
|
Parada
|
|
1962
|
Precz z płotami
|
Down with the Fences
|
Dole plotovi
|
|
1964
|
Nowe zwierzę domowe
|
New Domestic Animal
|
Nova domača životinja
|
|
1964
|
|
New Toy
|
Nova igračka
|
|
1965
|
Człowiek nie jest ptakiem
|
Man Is Not a Bird
|
Čovek nije tica
|
Debiut fabularny.
|
1967
|
Sprawa miłosna albo tragedia telefonistki, (inny zapis tytułu polskiego Miłosny przypadek, czyli tragedia telefonistki)
|
Love Affair; Or The Case of the Missing Switchboard Operator
|
Ljubavni slučaj ili tragedija službenice P.T.T.
|
|
1968
|
Bezbronna niewinność
|
Innocence Unprotected
|
Nevinost bez zaštite
|
Na podstawie filmu pod tym samym tytułem z 1941.
|
1971
|
Tęsknię za Sonją Henie
|
I Miss Sonia Henie
|
I Miss Sonia Henie
|
Film zrealizowany razem z tymi reżyserami: Miloš Forman, Paul Morrissey, Buck Henry, Frederick Wiseman, Tinto Brass, Karpo Aćimović-Godina, Mladomir 'Puriša' Đorđević.
|
1971
|
WR - tajemnice organizmu
|
W.R.: Mysteries of the Organism
|
W.R. – Misterije organizma
|
|
1974
|
|
Wet Dreams
|
Wet Dreams
|
Film nowelowy, segment Politfuck.
|
1974
|
Słodki film
|
Sweet Movie
|
Sweet Movie
|
Pierwszy film podejmujący sprawę zbrodni katyńskiej.
|
1981
|
Czarnogóra, czyli perły i wieprze
|
Montenegro – Or Pigs and Pearls
|
Montenegro
|
|
1985
|
Dziecko Coca-Coli
|
The Coca-Cola Kid
|
The Coca-Cola Kid
|
|
1988
|
Manifest
|
|
Manifesto
|
|
1993
|
Goryle kąpią się w południe
|
Gorilla Bathes at Noon
|
Gorila se kupa u podne
|
|
1994
|
Dziura w duszy
|
A Hole in the Soul
|
Rupa u duši
|
|
1996
|
Duńskie dziewczyny pokazują wszystko
|
Danish Girls Show Everything
|
Danske piger viser alt
|
|
Przypisy
Bibliografia
- Lorraine Mortimer, Terror and Joy, The Films of Dusan Makavejev, Wydane: Minneapolis; London, 2009.
- Konrad Klejsa, Dušan Makavejev. Paradoksy subwersywnej wyobraźni, [w:] Autorzy kina europejskiego III, pod red. Alicja Helman, Andrzej Pitrus, Wydawnictwo: Rabid, 2007 Kraków.
- Ewa Mazierska, Dušan Makavejev, niewinność ocalona, [w:] "Kino" 2011, nr 12, s. 60-62.
- Dušan Makavejev w bazie IMDb (ang.)
- Dušan Makavejev w bazie Filmweb
- Wywiad z reżyserem pt. "Meg kell tanulni együttélni a kiszámíthatatlansággal".. kontextus.hu. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-03)]. – (po węgiersku).
- Biogram na stronie yahoo. movies.yahoo.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-05-22)].
- Sylwetka reżysera na stronie http://www.filmreference.com – Autor tekstu Gina Marchetti.
- Esej na stronie http://www.scritube.com pt. "Ojczyzna "mentalna" kontra ojczyzna "z konieczności", czyli słowiański temperament w "krzywym zwierciadle" (na przykładzie filmu Czarnogóra Dusana Makavejeva)" – Autorka eseju Anna Miller (po polsku).
- Esej na stronie http://www.filmweb.pl pt. "Dušan Makavejev – Trauma po hipnozie" – Autor eseju Radosław Osiński (po polsku).
- Artykuł na stronie thenation.com pt. "The Last Yugoslav: On Dusan Makavejev" – Autor artykułu Richard Byrne.
- Artykuł na stronie brightlightsfilm.com pt. "Sweet Movies: Four by Dusan Makavejev" – Autor artykułu Gary Morris.
- Wywiad z reżyserem dla Senses of Cinema pt. "The Country of Movies: An Interview with Dusan Makavejev" – Rozmowę przeprowadził Ray Privett.