KDU-ČSL – czeskachrześcijańsko-demokratycznapartia polityczna, określana jako „ludowcy” (cz. lidovci) lub „chrześcijańscy demokraci” (cz. křesťanští demokraté). Do 2019 działała pod nazwą Unia Chrześcijańska i Demokratyczna – Czechosłowacka Partia Ludowa (cz.Křesťanská a demokratická unie – Československá strana lidová).
Historia
KDU-ČSL swoje korzenie wiąże z powstałą w 1894 Partią Chrześcijańsko-Socjalistyczną. Sama Czechosłowacka Partia Ludowa (ČSL) została natomiast założona w styczniu 1919, jednocząc kilka partii katolickich. Jej przewodniczącym został Jan Šrámek, późniejszy premier rządu na uchodźstwie (1940–1945). Ugrupowanie wchodziło w skład tzw. piątki – grupy partii politycznych, które rezerwowały sobie prawo do odgrywania głównej roli w życiu politycznym Pierwszej Republiki Czechosłowackiej[1]. W czasie istnienia Drugiej Republiki (1938–1939) ugrupowanie weszło w skład Partii Jedności Narodowej.
Po II wojnie światowej ponownie funkcjonowała jako samodzielna partia w kraju oraz na emigracji. W 1948 liczyła 500 tysięcy członków, jednak w następnym roku liczba ta została ograniczona do 20 tysięcy[2] w związku ze stopniową likwidacją pluralizmu politycznego w okresie stalinizacji. Jako Czechosłowacka Partia Ludowa istniała do 1990, uczestnicząc we Froncie Narodowym Czechów i Słowaków, delegując swych przedstawicieli do parlamentu, rządu i rad narodowych. Pozostawała jednocześnie bez wpływu na politykę państwa (podobnie jak inne ugrupowania satelickie w krajach tzw. demokracji ludowej).
Ugrupowanie pod nazwą Unia Chrześcijańska i Demokratyczna – Czechosłowacka Partia Ludowa odrodziło się na początku transformacji ustrojowej. W 1989 ČSL zerwała związki z komunistami, a w 1992 przyjęła nową nazwę po połączeniu ze środowiskami chrześcijańskimi i agrarnymi[3]. Partia KDU-ČSL, będąca ugrupowaniem o profilu konserwatywnym i chrześcijańsko-demokratycznym, opowiedziała się za gospodarką rynkową, w sferze wartości pozostając ugrupowaniem prawicowym, opowiadającym się za dialogiem państwa z Kościołem katolickim, zakazem przerywania ciąży, przeciw legalizacji małżeństw jednopłciowych oraz eutanazji. W 2010 określała się jako jedyna opoka dla prawicowych wyborców[4]. Do 2010 uzyskiwała stabilne poparcie (6–10%), największe w tradycyjnie katolickich obszarach Moraw. Według własnych informacji liczyło około 38 tysięcy członków[5]. W 2020 liczba członków wynosiła około 22 tysięcy (ludowcy pozostawali drugą najliczniejszą w Czechach partią po KSČM)[6].
Do 2006 KDU-ČSL wielokrotnie wchodziła w skład różnych rządów, współtworząc centroprawicowe i centrolewicowe koalicje[7]. W kolejnych rządach reprezentowali ją m.in. Cyril Svoboda i Miroslav Kalousek. Posiadała ministrów w prawicowych gabinetach, na czele których stał Václav Klaus (1992–1998), a także w rządzie technicznym, którym w 1998 kierował Josef Tošovský. Istotną rolę w powołaniu tego gabinetu odegrał przywódca ludowców Josef Lux[8]. W okresie pobytu w opozycji chadecy wraz z innymi centrowymi i centroprawicowymi partiami przez kilka lat tworzyli tzw. Czwórkoalicję[9]. W 1999 szeregi ugrupowania zasilił Petr Pithart, rok później wybrany na przewodniczącego Senatu[10].
W wyborach w 2010 partia nie przekroczyła wynoszącego 5% progu wyborczego, tracąc reprezentancję w niższej izbie czeskiego parlamentu[11]. Konsekwencją wyborczej porażki była natychmiastowa dymisja Cyrila Svobody. Po kilku miesiącach nowym przewodniczącym partii został lokalny samorządowiec Pavel Bělobrádek[12]. Pod jego przywództwem w wyborach w 2013 chadecy powrócili do parlamentu, a następnie dołączyli do trójpartyjnego rządu Bohuslava Sobotki, współtworzonego także przez socjaldemokratów i centrystów z ANO 2011[13].
Ludowcy utrzymali reprezentację poselską w wyborach w 2017, przechodząc następnie do opozycji. W 2019 partia przyjęła za swoją pełną nazwę dotychczasowy skrótowiec – KDU-ČSL[14]. Przed wyborami w 2021 zawiązała koalicję z Obywatelską Partią Demokratyczną i TOP 09 pod nazwą SPOLU[15]. Koalicja otrzymała 27,8% głosów (pierwsze miejsce) i 71 mandatów, z których 23 przypadły ludowcom[16]. W tym samym roku ugrupowanie dołączyło do wielopartyjnej koalicji rządowej[17], która współtworzyła gabinet Petra Fiali.
Współpraca
Ugrupowanie współpracuje z powiązanymi ze sobą organizacjami młodzieżowymi i instytutem badawczym[18]. Na forum europejskim od 1996 związane jest z Europejską Partią Ludową, w której uzyskało status członkowski[19]. Partia wydaje własne czasopismo „Nový hlas”[20].
↑Marek Migalski, Koncepcja „mostu między Wschodem a Zachodem” Edwarda Benesza, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Zarządzania i Marketingu, Sosnowiec 2004, s. 166.
_(cropped).jpg)
.jpg)
