Kościół znajduje się w VII Rione Rzymu – Regola przy Via di San Paolo alla Regola 6[1].
Historia
Według tradycji kościół ten miał zostać zbudowany w miejscu, w którym mieszkał i nauczał św. Paweł podczas pobytu w Rzymie, kiedy czekał na proces przed cesarzem. Na korzyść tej tradycji przemawia, że według apokryfu z II wieku św. Paweł rzekomo wynajmował spichlerz na miejsce spotkań z współwyznawcami, a wykopaliska za kościołem prowadzone w latach 1978–1982 doprowadziły do wniosku, że jest bardzo prawdopodobne, iż w tym miejscu był spichlerz. Jednak ta tradycja stoi w sprzeczności z twierdzeniem, że św. Paweł mieszkał w miejscu, gdzie obecnie stoi bazylika Matki Bożej przy Via Lata[2].
Początki kościoła nie są udokumentowane. Według tradycji został założony przez papieża Sylwestra I w IV wieku obok oratorium, które powstało z jednopokojowego mieszkania św. Pawła. Jednak po raz pierwszy w dokumentach kościół ten został wymieniony dopiero w 1186 roku. W średniowieczu kościół funkcjonował jako centrum małej parafii. Z czasem doszło do sytuacji, że w okolicy istniała zbyt duża ilość parafii w stosunku do liczby mieszkańców, w efekcie część z nich została zlikwidowana, łącznie z parafią przy tym kościele. Świątynia została przekazana wspólnocie augustianów bosych, którzy przed 1599 rokiem mieli tu klasztor. Ponieważ zakonnicy ci przenieśli się po pewnym czasie w inne miejsce, w 1619 roku kościół został przekazany sycylijskiej gałęzi franciszkańskiego Trzeciego Zakonu Regularnego, która natychmiast zbudowała duży klasztor i przystąpiła do odbudowy kościoła. Prace rozpoczęte w 1687 roku trwały do 1728 roku. W ich trakcie zburzono przylegający stary kościół San Cesario. Plany opracował Giovanni Battista Borgonzoni, zostały one jednak zrewidowane przez Giacomo Ciolli i uzupełnione przez Giuseppe Sardi, którego dziełem jest również fasada[2].
Architektura i sztuka
Fasada kościoła jest dwukondygnacyjna. Pierwsza kondygnacja ma sześć pilastrów, podtrzymujących belkowanie, we fryzie którego znajduje się napis Gentium doctori divo Paulo Apostolo Collegium Siculum Tert[ii] Ord[inis] S[ancti] Francisci. Pomiędzy środkową parą pilastrów są drzwi główne, po obu ich stronach umieszczono znacznie mniejsze dodatkowe wejścia. Druga kondygnacja ma cztery pilastry. Po jej środku umieszczono duże prostokątne okno z balkonem, nad którym znajduje się płaskorzeźba przedstawiająca św. Pawła trzymającego miecz. Po bokach pomiędzy pilastrami są dwie puste nisze. Pilastry podtrzymują belkowanie, nad którym jest fronton z franciszkańskim herbem[2].
Wnętrze kopuły
Wnętrze kościoła zostało zaprojektowane wokół centralnej kopuły wspartej na czterech filarach, które mają pięciokątny przekrój. Na filarach tych umieszczono pilastry kompozytowe z główkami puttów w kapitelach, wspierających belkowanie okalające wnętrze[2].
Wnętrze kościoła
Ścianę apsydy za ołtarzem głównym zajmują trzy duże freski autorstwa Luigiego Garzi przedstawiające, od lewej do prawej: Nauczanie św. Pawła, Nawrócenie św. Pawła i Męczeństwo św. Pawła. Pomiędzy malowidłami znajdują się pilastry. Poniżej malowideł w apsydzie są półokrągłe XVII-wieczne stalle z drzewa orzechowego. Po obu stronach ołtarza znajdują się drzwi, których górne części mają wygięte gzymsy służące jako świeczniki[2].
Pierwsza kaplica po prawej stronie poświęcona jest św. Rozalii. W ołtarzu została przedstawiona patronka kaplicy razem ze świętymi Klarą i Różą z Viterbo. Obraz umieszczony powyżej przedstawia Męczeństwo św. Erazma, jest to dzieło autorstwa Biagio Puccini[2].
Kaplica św. Franciszka
Druga kaplica po prawej stronie dedykowana została św. Franciszkowi z Asyżu. W ołtarzu przedstawiono go otrzymującego stygmaty, jest to dzieło Michele Rocca[2].
Kaplica krucyfiksu
Trzecia kaplica po prawej stronie poświęcona jest Ukrzyżowaniu i zawiera brązowy krucyfiks autorstwa Alessandro Algardi[2].
Oratorium św. Pawła
Po prawej stronie prezbiterium znajduje się kaplica, będąca jakoby mieszkaniem św. Pawła. Nad drzwiami umieszczono owalny obraz Biagio Puccini przedstawiający Św. Bonawenturę w ekstazie. W pomieszczeniu znajduje się ołtarz z zielonym marmurowym krzyżem, a nad nim mozaika Eugenio Cisterna przedstawiająca Apostoła nauczającego w łańcuchach, pilnowanego przez strażnika. Po prawej stronie znajduje się stara inskrypcja z 1096 roku zawierająca listę relikwii wówczas w kościele San Cesario[2].
Kaplica św. Franciszka
Wejście do oratorium św. Pawła
Kaplica św. Antoniego z Padwy
Pierwsza kaplica po lewej stronie poświęcona została św. Antoniemu z Padwy. Ołtarz przedstawiający świętego jest autorstwa Calandrucciego. Natomiast boczny obraz przedstawiający Cud św. Antoniego to dzieło Giacomo Diola[2].
Trzecia kaplica po lewej stronie dedykowana jest Matce Bożej Łaskawej. Umieszczono w niej XIV-wieczny wizerunek Matki Bożej karmiącej Dzieciątko Jezus. Malowidło to pierwotnie miało znajdować się w kościele San Cesario. Obraz ma barokową glorię z aniołami, puttami i dużą koroną u góry[2].
Kaplica św. Anny
Kaplica Matki Bożej Łaskawej
Podziemia
Wykopaliska z końca XX wieku ujawniły obecność starożytnych podziemnych pomieszczeń i przejść pod kościołem, rozciągający się również pod sąsiednimi posesjami. Główne pozostałości to starożytna rzymska insula[2].
.jpg)
_-_interior.jpg)
.JPG)
