Leon Mitkiewicz-Żołłtek

Leon Mitkiewicz-Żółłtek

pułkownik dyplomowany kawalerii
Data i miejsce urodzenia	20 lutego 1896 Zambrów, Królestwo Polskie
Data i miejsce śmierci	12 grudnia 1972 Andes, Nowy Jork, USA
Przebieg służby
Lata służby	1915–1945
Siły zbrojne	Armia Imperium Rosyjskiego Wojsko Polskie
Formacja	I Korpus Polski
Jednostki	Centrum Wyszkolenia Kawalerii Wyższa Szkoła Wojenna 2 Pułk Szwoleżerów
Stanowiska	wykładowca zastępca dowódcy pułku dowódca pułku kawalerii
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Leon Mitkiewicz-Żółłtek (ur. 20 lutego 1896 w Zambrowie, zm. 12 grudnia 1972 w Andes) – pułkownik dyplomowany kawalerii Wojska Polskiego.

Urodził się 20 lutego 1896 w Zambrowie, w rodzinie Jana Michała Żółłtek-Mitkiewicza h. Prus III i Aleksandry z Kozłowskich h. Jastrzębiec. W 1915 ukończył gimnazjum realne w Białymstoku. Podczas I wojny światowej powołany do Armii Imperium Rosyjskiego, ukończył szkołę kawalerii w Jelizawietgradzie. Pełnił służbę w 4 pułku Huzarów Mariampolskich. W listopadzie 1917 zaczął służbę w I Korpusie Polskim gen. Dowbora Muśnickiego w 2 Pułku Ułanów w Mińsku Litewskim.

W listopadzie 1918 wstąpił do Wojska Polskiego. Podczas wojny polsko-bolszewickiej był oficerem sztabu. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu rotmistrza ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 183. lokatą w korpusie oficerów jazdy. W 1923 był szefem sztabu IV Brygady Jazdy w Suwałkach^[1]. Następnie pełnił służbę w Biurze Ścisłej Rady Wojennej w Warszawie na stanowisku referenta. Od 3 listopada 1924 do 15 października 1925 był słuchaczem IV Kursu Doszkolenia Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie. 12 kwietnia 1927 został awansowany na majora ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1927 i 36. lokatą w korpusie oficerów kawalerii^[2]. Po ukończeniu kursu i uzyskaniu dyplomu naukowego oficera Sztabu Generalnego^[3] został przeniesiony do Centralnej Szkoły Kawalerii w Grudziądzu^[4], która 1 czerwca 1928 została przeformowana w Centrum Wyszkolenia Kawalerii. Następnie powrócił do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, w charakterze wykładowcy. 6 lipca 1929 roku został przeniesiony z 2 pułku Ułanów Grochowskich w Suwałkach do 7 pułku Ułanów Lubelskich w Mińsku Mazowieckim na stanowisko zastępcy dowódcy pułku^[5]. Awansowany na podpułkownika ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1930 roku w korpusie oficerów kawalerii. 20 września 1930 roku otrzymał przeniesienie do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie^[6]. W wyniku doskonałych opinii z dniem 1 kwietnia 1932 roku został wyznaczony na stanowisko dowódcy 2 pułku Szwoleżerów Rokitniańskich w Starogardzie Gdańskim^[7]. 26 stycznia 1935 Prezydent RP nadał mu stopień pułkownika ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1935 i 3. lokatą w korpusie oficerów kawalerii. Razem z nim stopień pułkownika otrzymało tylko dwóch oficerów kawalerii: Witold Dzierżykraj-Morawski (lok. 1) i Edmund Heldut-Tarnasiewicz (lok. 2)^[8].

W 1936 wyznaczony na stanowisko I oficera sztabu Inspektora Armii gen. dyw. Leona Berbeckiego. Wiosną 1938 po przywróceniu stosunków dyplomatycznych z Litwą został attaché wojskowym w Kownie^[9]. W połowie października 1939 wraz z całym personelem ambasady opuszcza Litwę na znak protestu wobec układu litewsko-sowieckiego w wyniku którego sowieci przekazali Litwie część terytorium polskiego wraz z Wilnem.

Po upadku Francji został w 1940 szefem Oddziału II Sztabu Naczelnego Wodza^[10]. Następnie awansował na stanowisko zastępcy szefa Sztabu Naczelnego Wodza. 10 czerwca 1942 Naczelny Wódz, generał broni Władysław Sikorski wyznaczył go na stanowisko zastępcy dowódcy 1 Dywizji Pancernej. Obowiązki zastępcy generała brygady Stanisława Maczka objął 26 czerwca 1942^[11]. 22 stycznia Naczelny Wódz wyznaczył go polskim przedstawicielem w Połączonym Sztabie Sojuszniczym (ang. Combined Allied Staff) przy Połączonym Komitecie Szefów Sztabów (ang. Combined Chief of Staff) w Waszyngtonie w randze zastępcy szefa Sztabu Naczelnego Wodza^[12].

Po zakończeniu wojny pozostał w USA, gdzie utrzymywał się z prowadzenia wiejskiego pensjonatu. Działał w Stowarzyszeniu Polskich Kombatantów i współpracował z Radiem Wolna Europa. Jest autorem kilku książek opisujących dzieje Wojska Polskiego a także przedstawiających wspomnienia z różnych okresów służby.

Żonaty z Grażyną Stefanią z Olechno-Huszczów, której dedykował swoje Wspomnienia kowieńskie^[13].

Książki

• „Taktyka. Wykłady w Centrum Wyszkolenia Kawalerii” t. 1,2,3 - Grudziądz 1927–1929;
• „Bitwa zimowa na Mazurach 6-12.II.1915" - Warszawa 1936;
• „Kawaleria samodzielna Rzeczypospolitej Polskiej w wojnie 1939" - Toronto 1964;
• „Z generałem Sikorskim na obczyźnie” - Instytut Literacki Paryż 1968
• „W Najwyższym Sztabie Zachodnich Aliantów 1943–1945" - Londyn 1971;
• „W Wojsku Polskim 1917–1921" - Londyn 1976
• „Wspomnienia kowieńskie 1938–1939" - Wydawnictwo Bellona - Warszawa 1990;

Artykuły

• „Powstanie Warszawskie” - „Zeszyty Historyczne” nr 1, Paryż 1962;
• „Z paryskiej 'Reginy' do londyńskiego 'Rubensa'” - „Zeszyty Historyczne” nr 3, Paryż 1963;
• „Przedwrześniowe wojsko polskie w krzywym zwierciadle” - „Zeszyty Historyczne” nr 8, Paryż 1965;
• „Legendomania p. T. Katelbacha” - „Zeszyty Historyczne” nr 9, Paryż 1966;
• „Preliminaria powstania zbrojnego AK (1)” - „Horyzonty” nr 131, Paryż 1967;
• „Preliminaria powstania zbrojnego AK (2)” - „Horyzonty” nr 132, Paryż 1967;
• „Smutne post-factum” - „Zeszyty Historyczne” nr 13, Paryż 1968;
• „Placówka „Star” - „Zeszyty Historyczne” nr 17, Paryż 1970;
• „Rozbite pułki... stracone sztandary. Ostatnie wspomnienia gen. Bortnowskiego” - „Nowy Świat” nr 19, Nowy Jork 1970;
• „Napastliwe komentarze” - „Zeszyty Historyczne” nr 19, Paryż 1971;
• „Likwidacja Polskiej Misji Wojskowej w USA w 1945 roku” - „Zeszyty Historyczne” nr 21, Paryż 1972;
• „List do Redaktora” - „Zeszyty Historyczne” nr 21, Paryż 1972;

• Krzyż Walecznych (dwukrotnie)
• Złoty Krzyż Zasługi (10 listopada 1928)^[14]
• Medal Niepodległości (9 listopada 1933)^[15]
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
• Medal za Długoletnią Służbę - Srebrny XX (20 Lat)
• Medal za Długoletnią Służbę - Brazowy X (10 Lat)
• Medal Zwycięstwa („Médaille Interalliée”)

• Roczniki oficerskie 1923, 1924, 1928 i 1932.
• Dzienniki Personalne Ministra Spraw Wojskowych.
• LeonL. Mitkiewicz LeonL., Wspomnienia kowieńskie 1938–1939, Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1990, ISBN 83-11-07869-6, OCLC 830063151 . Brak numerów stron w książce
• Juliusz S. Tym, 1. Dywizja Pancerna. Organizacja i wyszkolenie, Wydawnictwo ZP Grupa Sp. z o.o., ISBN 978-83-61529-27-9.

• Archiwum Pułkownika Leona Mitkiewicza w zbiorach Instytutu Piłsudskiego.. pilsudski.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-07-23)].