Matti Antero Hautamäki (ur. 14 lipca1981 w Oulu) – fińskiskoczek narciarski, czterokrotny medalista olimpijski, czterokrotny medalista mistrzostw świata seniorów i juniorów, pięciokrotny medalista mistrzostw świata w lotach oraz dwukrotny zwycięzca Turnieju Nordyckiego.
Przebieg kariery
Matti Hautamäki urodził się 14 lipca 1981 roku w Oulu, jednak reprezentował klub Puijon Hiihtoseura z Kuopio. Ma dwóch braci: młodszego – Hannu i starszego Jussiego, który także był skoczkiem[1]. Swój pierwszy sukces w karierze osiągnął już w 1997 roku, podczas mistrzostw świata juniorów w Canmore, gdzie wraz z kolegami z reprezentacji zdobył srebrny medal w konkursie drużynowym, a indywidualnie zajął czwarte miejsce.
W Pucharze Świata w skokach narciarskich zadebiutował 29 listopada 1997 roku w norweskimLillehammer, gdzie zajął 47. miejsce. Już następnego dnia, podczas drugiego konkursu w Lillehammer Matti zdobył swoje pierwsze pucharowe punkty zajmując 17. miejsce. W sezonie 1997/1998 punktował jeszcze pięciokrotnie, w swoim najlepszym starcie – 11 marca 1998 roku w szwedzkimFalun zajmując 10. miejsce. Pozwoliło mu to zająć 39. miejsce w klasyfikacji generalnej. W styczniu 1998 roku wziął udział w mistrzostwach świata juniorów w Sankt Moritz, gdzie zdobył brązowe medale zarówno indywidualnie jak i drużynowo. W kolejnym sezonie wystartował w zaledwie czterech zawodach PŚ, zdobywając tylko 1 punkt za zajęcie 30. miejsca 4 grudnia 1998 roku we francuskimChamonix. W klasyfikacji generalnej zajął 101. miejsce. W lutym 1999 roku zdobył srebrny medal w drużynie na mistrzostwach świata juniorów w Saalfelden. W 1999 zwyciężył także w Turnieju Schwarzwaldzkim[2].
Przełom w karierze w Hautamäkiego nastąpił w sezonie 1999/2000. Rywalizację zaczął od wywalczenia pierwszego pucharowego podium w karierze – 27 listopada 1999 roku w Kuopio był trzeci za Martinem Schmittem z Niemiec oraz AustriakiemAndreasem Goldbergerem. W dalszej części sezonu nie osiągał już takich wyników, chociaż jeszcze czterokrotnie plasował się w czołowej dziesiątce. W dwóch ze swoich startów nie zdobył punktów i ostatecznie zakończył sezon na 17. miejscu w klasyfikacji generalnej. W lecie 2000 roku Matti zajął drugie miejsce w klasyfikacji końcowej siódmej edycjiLetniego Grand Prix w skokach, ustępując tylko swemu rodakowi, Janne Ahonenowi. Hautamäki wygrał wtedy zawody Hakubie 26 sierpnia 2000 roku, dwa tygodnie wcześniej w austriackim Villach był drugi, a 9 sierpnia w Kuopio zajął trzecie miejsce.
W sezonie 2000/2001 zajął szóste miejsce w klasyfikacji generalnej. Już w swoim drugim starcie cyklu, 2 grudnia 2000 roku w Kuopio odniósł swoje pierwsze zwycięstwo w zawodach Pucharu Świata. Po tym jak zajął 11. miejsce w Oberstdorfie i Garmisch-Partenkirchen, dziewiąte w Innsbrucku i siódme w Bischofshofen uplasował się na szóstej pozycji w klasyfikacji końcowej 49. edycjiTurnieju Czterech Skoczni. W czterech kolejnych konkursach zajmował miejsca w pierwszej dziesiątce, w tym 4 lutego 2001 roku w niemieckim Willingen był trzeci, za Adamem Małyszem i swoim rodakiem Risto Jussilainenem. Na mistrzostwach świata w Lahti w 2001 roku wystartował tylko w konkursach na normalnej skoczni. Indywidualnie zajął dziewiąte miejsce, a w konkursie drużynowym wspólnie z Risto Jussilainenem, Ville Kantee i Janne Ahonenem wywalczył srebrny medal. Po mistrzostwach wystartował w lotach w Oberstdorfie zajmując trzecie i czwarte miejsca. W piątej edycjiTurnieju Nordyckiego zajął 11. miejsce, najlepszy wynik osiągając 11 marca 2001 roku w Oslo, gdzie był siódmy. W ostatnim konkursie cyklu w słoweńskiejPlanicy nie wystartował.
Sezon 2001/2002 był jednym z najlepszych w jego karierze. Na inauguracji w Kuopio 23 listopada zajął 20. miejsce, następnego dnia nie wystartował. Podczas konkursów w Titisee-Neustadt pierwszego dnia został zdyskwalifikowany, a w drugim konkursie był jedenasty. Jednakże w każdym kolejnym starcie Matti plasował się w czołowej dziesiątce. Ośmiokrotnie stawał na podium, przy czym wygrał 19 stycznia w Zakopanem, 13 marca w Falun oraz 15 marca w Trondheim. Te dwa ostatnie zwycięstwa oraz piąte miejsce w Lahti i ósme w Oslo dały mu zwycięstwo w klasyfikacji końcowej 6. Turnieju Nordyckiego, w którym wyprzedził bezpośrednio Adama Małysza i Martina Schmitta. Zajął ponadto drugie miejsce w 50. Turnieju Czterech Skoczni po tym, jak zajął czwarte miejsce w Oberstdorfie i Innsbrucku, szóste w Ga-Pa i drugie w Bischofshofen. W turnieju zwyciężył reprezentant Niemiec Sven Hannawald, który jako pierwszy zawodnik w historii wygrał wszystkie cztery konkursy. Podczas igrzysk olimpijskich w Salt Lake City w lutym 2002 roku Hautamäki wystąpił we wszystkich konkursach. Na normalnym obiekcie zajął szóste miejsce po skokach na 93,0 i 97,0 m.
Po pierwszej serii konkursu indywidualnego na dużej skoczni na prowadzeniu znajdowali się ex aequo Hannawald i SzwajcarSimon Ammann, obaj skoczyli 132,5 m. Na trzecim miejscu ze stratą około 3 punktów znajdował się Małysz (131 m), a Hautamäki (127 m) był czwarty ze stratą ponad 8 punktów do Polaka i 11 punktów do prowadzącej dwójki. W drugiej kolejce Matti po skoku na 125,5 m objął prowadzenie. Wyprzedził go Małysz, który osiągnął 128 m, a także Ammann po skoku na 133 m. Natomiast Hannawald nie ustał swego skoku na 131 m i spadł na czwarte miejsce, tracąc do Fina 0,7 punktu. Złoto przypadło Ammannowi, srebro Małyszowi, a brąz Hautamäkiemu. W konkursie drużynowym razem z Jussilainenem, Ahonenem i Veli-Mattim Lindströmem zdobył srebrny medal. Finowie stracili 0,1 punktu do złotych medalistów – Niemców. W tym samym sezonie odbyły się także mistrzostwa świata w lotach w Harrachovie, gdzie Matti wywalczył brązowy medal, ustępując tylko Hannawaldowi i Schmittowi. W klasyfikacji generalnej tego sezonu uplasował się na trzecim miejscu, za Adamem Małyszem i Svenem Hannawaldem.
Po zajęciu siódmego miejsca w pierwszym konkursie sezonu 2002/2003, 29 listopada 2002 roku w Ruce, aż do stycznia 2003 roku nie plasował się w czołowej dziesiątce zawodów, parokrotnie kończąc rywalizację na pierwszej serii. 23 stycznia w Hakubie zajął drugą pozycję, ustępując tylko Christianowi Nagillerowi z Austrii. W kolejnych dwóch konkursach PŚ rozgrywanych w Sapporo ponownie nie zakwalifikował się do drugiej serii. 1 lutego 2003 w konkursie lotów w Tauplitz zajął 26. miejsce. Jednak już następnego dnia był trzeci, za Hannawaldem i Florianem Lieglem z Austrii. Ostatnimi konkursami przed mistrzostwami świata w Val di Fiemme były zawody w Willingen 8 i 9 lutego, gdzie Fin zajął odpowiednio piąte i czwarte miejsce. Na włoskich mistrzostwach po pierwszej serii konkursu indywidualnego na dużej skoczni Matti prowadził po skoku na odległość 134 m. Tyle samo skoczył również Adam Małysz jednak jego skok został oceniony o 0,5 punktu niżej. W drugiej serii pierwszy skakał Małysz, który odległością 136 m ustanowił nowy rekord skoczni Trampolino Dal Ben K-120. Zamykający konkurs Hautamäki osiągnął 133,5 m i ze stratą 2,5 punktu do Polaka zajął drugie miejsce. W konkursie indywidualnym na normalnym obiekcie po pierwszej serii Matti był trzeci po skoku na 101 m. Prowadził Małysz (104 m), a drugi był kolejny Japończyk – Hideharu Miyahira (101 m), do którego Fin tracił 0,5 punktu. W drugiej serii Hautamäki spadł na dziewiąte miejsce po skoku na odległość 95,5 m. W konkursie drużynowym Finowie w składzie: Janne Ahonen, Tami Kiuru, Arttu Lappi i Matti Hautamäki okazali się najlepszą drużyną, wyprzedzając Japończyków, którzy zdobyli srebrne medale o ponad 35 punktów. Po mistrzostwach Hautamäki był czwarty 9 marca w Oslo, a w obu konkursach w Lahti był drugi, co dało mu drugie miejsce w klasyfikacji 7. Turnieju Nordyckiego. Najlepiej zaprezentował się na koniec sezonu, 22 i 23 marca w Planicy, kiedy to trzykrotnie ustanawiał nieoficjalny rekord świata w długości skoku, skacząc najpierw 227,5 m, później 228,5 i ostatecznie 231 m. Oba konkursy w Planicy Matti wygrał i ostatecznie zajął ósme miejsce w klasyfikacji generalnej.
Zwycięstwem w Ruce 28 listopada 2003 roku Hautamäki otworzył sezon 2003/2004. Następnego dnia był piętnasty. 23 stycznia 2004 w Hakubie ponownie stanął na podium zajmując pierwsze miejsce, wyprzedzając Janne Ahonena i Norwega Bjørna Einara Romørena. Zwycięstwa te były jego jedynymi miejscami na podium w tym sezonie, chociaż jeszcze dziewięciokrotnie plasował się w czołowej dziesiątce zawodów. W klasyfikacji generalnej był ostatecznie siódmy. W lutym 2004 roku wystartował na mistrzostwach świata w lotach w Planicy, gdzie indywidualnie zajął siódme miejsce, a razem z Kiuru, Ahonenem i Lindströmem zdobył srebrny medal w konkursie drużynowym. Do złotych medalistów, reprezentantów Norwegii Finowie stracili 7,7 punktu.
W sezonie 2004/2005 w ośmiu z dwunastu konkursów pierwszej części cyklu, Hautamäki plasował się w pierwszej dziesiątce, jednak nie udało mu się wskoczyć na podium. Był dwukrotnie czwarty na inauguracji w Ruce 27 i 28 listopada, piąty 5 grudnia w Trondheim, czterokrotnie szósty: w Trondheim 4 grudnia, w Engelbergu 18 i 19 grudnia i 29 grudnia w Oberstdorfie oraz siódmy 11 grudnia w Harrachovie. W klasyfikacji końcowej 53. Turnieju Czterech Skoczni zajął dziesiąte miejsce. 9 stycznia w Willingen zajął 49. miejsce. Na podium wrócił 11 lutego wygrywając zawody we włoskim Pragelato. Następnym punktem sezonu były już mistrzostwa świata w Oberstdorfie, gdzie wystartował we wszystkich konkursach. W konkursach indywidualnych zajął szóste miejsce na dużej skoczni oraz 17. miejsce na normalnej. Z kolei w zawodach drużynowych na normalnej skoczni Finowie zajęli czwarte miejsce, przegrywając walkę o brązowy medal ze Słoweńcami o 1,5 punktu. Najbardziej udanym startem Mattiego na tych mistrzostwach był konkurs drużynowy na dużej skoczni, gdzie razem z Jussilainenem, Kiuru i Ahonenem zdobył srebrny medal. Końcówka tego sezonu to 9. Turniej Nordycki, w którym Hautamäki wygrał wszystkie cztery konkursy: 6 marca w Lahti, 9 marca w Kuopio, 11 marca w Lillehammer i 13 marca w Oslo. Wygrał także loty 19 marca w Planicy. Biorąc pod uwagę zwycięstwo w Pragelato Fin wszystkie wygrał sześć indywidualnych konkursów PŚ z rzędu co jest rekordem w Pucharze Świata. Rekord ten dzieli z Thomasem Morgensternem, Gregorem Schlierenzauerem i Janne Ahonenem. Podczas kwalifikacji do ostatnich zawodów cyklu, 20 marca 2005 roku w Planicy jego nieoficjalny rekord świata został pobity przez Romørena, który skoczył 234,5 m. W konkursie Matti odzyskał rekord skacząc 235,5 m, jednak jeszcze dalej tego samego dnia poleciał Romøren – 239 m. Norweg zwyciężył w konkursie, a Hautamäki zajął czwartą pozycję. W klasyfikacji generalnej PŚ Fin zajął trzecie miejsce, podobnie jak w klasyfikacji PŚ w lotach.
W zawodach otwierających sezon 2005/2006 – 26 listopada 2005 roku w Ruce zajął ósme miejsce. Podczas 54. edycji Turnieju Czterech Skoczni Fin był piąty w Oberstdorfie, trzeci w Garmisch-Partenkirchen oraz piętnasty w Innsbrucku i Bischofshofen, co dało mu piąte miejsce w klasyfikacji końcowej. Następnie wystartował na mistrzostwach świata w lotach w Tauplitz, gdzie indywidualnie był jedenasty, a w konkursie drużynowym razem z Kiuru, Ahonenem i Janne Happonenem zdobył srebrny medal. Bezpośrednio potem wygrał oba konkursy w Zakopanem 28 i 29 stycznia, a niecały tydzień później w Willingen był trzynasty. Po pierwszej serii konkursu indywidualnego na normalnym obiekcie w ramach igrzysk olimpijskich w Turynie Hautamäki był szósty po skoku na 102 m. 103,5 metra uzyskał w serii drugiej i zajął ostatecznie drugie miejsce, ze stratą 1 punktu do zwycięzcy Larsa Bystøla. Na dużej skoczni Matti zajął piąte miejsce. Finowie zdobyli srebrny medal w konkursie drużynowym, w którym Hautamäki uzyskał najlepszy wynik spośród reprezentantów Finlandii. Po igrzyskach najlepszym wynikiem Fina było siódme miejsce 12 marca w Oslo. Sezon ten zakończył na 11. miejscu w klasyfikacji generalnej.
Podczas 55. Turnieju Czterech Skoczni Hautamäki zajął 19. miejsce w Oberstdorfie, drugie w Garmisch-Partenkirchen, 29. miejsce w Innsbrucku oraz 25. miejsce w Bischofshofen. Następnie zajął trzecie miejsce 13 stycznia w Vikersund oraz 20 stycznia w Zakopanem. Jednak już podczas konkursów w Oberstdorfie w dniach 27 i 28 stycznia zajął najpierw 16. miejsce, a potem zakończył rywalizację po pierwszej serii plasując się na 35. pozycji. Nie wystartował w czterech kolejnych konkursach i wrócił na mistrzostwa świata w Sapporo. W indywidualnych występach zajmował miejsca w połowie drugiej dziesiątki, a w konkursie drużynowym Finowie z Hautamäkim w składzie zajęli czwarte miejsce. Po mistrzostwach jego najlepszym wynikiem było trzecie miejsce 18 marca w Oslo, za Simonem Ammannem i Martinem Kochem z Austrii. Był też między innymi szósty na zakończenie sezonu 25 marca w Planicy. W klasyfikacji generalnej zajął ostatecznie dziewiąte miejsce.
W sezonie 2007/2008 ani razu nie stanął na podium zawodów Pucharu Świata. Swój najlepszy wynik uzyskał już w pierwszym konkursie – 1 grudnia 2007 roku w Ruce, gdzie zajął piąte miejsce. W kolejnych konkursach cyklu dwukrotnie znalazł się w czołowej dziesiątce: 9 grudnia 2007 roku w Trondheim był dziesiąty, a 14 marca 2008 roku w Planicy zajął ósme miejsce. W lutym 2008 roku wystąpił na mistrzostwach świata w lotach w Oberstdorfie, gdzie indywidualnie był czternasty, a w konkursie drużynowym wraz z Happonenem, Ahonenem i Harrim Ollim zdobył srebrny medal. W klasyfikacji generalnej zajął 19. miejsce. Na otwarcie sezonu 2008/2009 w Ruce Matti zajął 50. miejsce. Lepiej było w konkursach w Trondheim w dniach 6 i 7 grudnia, gdzie był siódmy, a następnie drugi, przegrywając tylko z Ammannem. Podczas 57. Turnieju Czterech Skoczni w Oberstdorfie zajął 13. miejsce, w Garmisch-Partenkirchen był dziesiąty, w Innsbrucku był czwarty, a w Bischofshofen dwunasty. Dało mu to dziewiąte miejsce w klasyfikacji końcowej tej edycji TCS. Podczas lotów w Tauplitz był kolejno dziewiąty i szósty, a w dniach 24 i 25 stycznia 2009 roku podczas próby przedolimpijskiej w Whistler Olympic Park zajął trzecie i 23. miejsce. W pozostałej części sezonu jego najlepszym wynikiem było piąte miejsce 14 lutego 2009 roku podczas lotów w Oberstdorfie. Na mistrzostwach świata w Libercu indywidualnie zajął 36. miejsce na normalnej skoczni, a na dużym obiekcie był jedenasty. W konkursie drużynowym Finowie po raz drugi z rzędu na mistrzostwach świata nie stanęli na podium, zajmując szóste miejsce. Sezon ten Matti zakończył na dwunastej pozycji.
W sezonie 2009/2010 osiągnął swój najgorszy wynik w klasyfikacji generalnej od dziesięciu lat. Zajął 27. miejsce, co było efektem sporadycznych startów oraz tego, że pięciokrotnie nie zdołał się zakwalifikować do drugiej serii. Najlepszym wynikiem Fina było dziesiąte miejsce, które zajął 9 marca 2010 roku w Kuopio. Mimo słabych wyników w Pucharze Świata Hautamäki wziął udział w igrzyskach olimpijskich w Vancouver, gdzie indywidualnie na dużej skoczni zajął 26. miejsce, a na normalnej skoczni nie wystartował. W konkursie drużynowym Finowie przegrali walkę o brązowy medal z Norwegami i zakończyli zawody na czwartej pozycji. Na zakończenie sezonu Matti wystąpił na mistrzostwach świata w lotach w Planicy, gdzie indywidualnie był siedemnasty, a razem Ollim, Happonenem, i Ollim Muotką zdobył brązowy medal w konkursie drużynowym.
Sezon 2010/2011 zaczął od zajęcia piątego miejsca w Ruce 28 listopada 2010 roku. Trzy dni później w Kuopio był drugi, ulegając tylko swemu rodakowi Ville Larinto. W pięciu kolejnych konkursach plasował się w ścisłej czołówce, w tym 18 grudnia w Engelbergu zajął trzecie miejsce za Thomasem Morgensternem i Adamem Małyszem. Podczas 59. Turnieju Czterech Skoczni był drugi w Oberstdorfie, w Ga-Pa zajął 34. miejsce, w Innsbrucku był piąty, a w Bischofshofen zajął 22. miejsce. W klasyfikacji końcowej turnieju dało mu to siódmą pozycję. W dalszej części sezonu Fin siedmiokrotnie zajmował miejsca w pierwszej dziesiątce, a jego najlepszym wynikiem było czwarte miejsce 18 marca 2011 roku w Planicy. W klasyfikacji generalnej zajął ósme miejsce i był najwyższej sklasyfikowanym reprezentantem Finlandii. Na przełomie lutego i marca 2011 roku wystartował na mistrzostwach świata w Oslo. W konkursie indywidualnym na normalnej skoczni zajął 38. miejsce. Dużo lepiej zaprezentował się na dużym obiekcie, gdzie po skokach na 134,5 oraz 129,0 m zajął piąte miejsce. Finowie w konkursach drużynowych zajęli najpierw ósme miejsce na normalnej skoczni, a następnie siódme na dużej.
W sezonie 2011/2012 Fin w Pucharze Świata punktował już sporadycznie. Najlepszym wynikiem w sezonie było zajęcie 13. miejsca w pierwszym konkursie Turnieju Czterech Skoczni w Oberstdorfie. W tym sezonie zawodnik po raz ostatni wystąpił na najważniejszej imprezie sezonu. Na mistrzostwach świata w lotach w Vikersund w konkursie indywidualnym zajął 26. miejsce, natomiast w konkursie drużynowym, w którym Matti brał udział, Finowie zawiedli zajmując dopiero 8. miejsce. Sezon zakończył na 49. miejsce w Pucharze Świata, co było najgorszą pozycją od sezonu 1998/1999.
Po sezonie 2011/2012 oficjalnie zakończył swoją karierę zawodniczą[3].
dq – dyskwalifikacja
q – dyskwalifikacja w kwalifikacjach
q – zawodnik nie zakwalifikował się
- – zawodnik nie wystartował ? – brak startu lub nie zakwalifikował się
Miejsca w poszczególnych konkursach drużynowych Pucharu Świata
Po zakończeniu sezonu 2011/2012 zakończył karierę sportową i zdecydował się podjąć pracę na kolei, którą nazwał swoją wieloletnią pasją. Złożył podanie o pracę na stanowisku maszynisty i uzyskał tę pracę, w rekrutacji pokonując 900 kontrkandydatów. W lipcu 2012 r. rozpoczął szkolenie dla maszynistów[18] i został maszynistą fińskiego przewoźnika kolejowego VR[19].