Zespół będący zalążkiem późniejszej Orkiestry Polskiego Radia powstał z inicjatywy kierownika działu muzycznego Rozgłośni Polskiego Radia w Bydgoszczy – Felicji Krysiewiczowej. Zorganizował go wiosną 1945 r. przybyły do Bydgoszczy Arnold Rezler[1], któremu powierzono organizację Wydziału Programowego Rozgłośni. Zespół ten zwany Bydgoskim Kwartetem Smyczkowym lub Orkiestrą Salonową zainaugurował swoją działalność 1 lipca 1945 r. na falach Pomorskiej Rozgłośni Polskiego Radia, prowadzącej działalność od maja 1945 r.[2] Od samego początku istnienia rozgłośni, muzyka nadawana na żywo odgrywała w jej programie istotną rolę, gdyż magnetofony wprowadzono dopiero w 1950 roku. Muzyczny zespół radiowy pozyskał salę prób w Pomorskim Domu Sztuki przy ul. Gdańskiej, zaś pod koniec 1945 r. przeobraził się w Orkiestrę Symfoniczną Polskiego Radia. Gdy w 1946 r. powołano Pomorską Orkiestrę Symfoniczną, przy okazji obchodów 600-lecia lokacji miasta Bydgoszczy - trzon jej składu stanowili muzycy orkiestry radiowej z Rezlerem na czele[2].
Muzykę orkiestry radiowej cechowała rozległość stylistyczna i wszechstronność repertuaru. Znalazły się w nim utwory klasyki polskiej i obcej oraz współczesna muzyka rozrywkowa. Oprócz pracy w radio, orkiestra towarzyszyła Festiwalowi Muzyki Polskiej w Bydgoszczy, oraz prowadziła cykliczne programy: „Przy sobocie po robocie”, „Żądło mikrofonu”, „Dla każdego coś miłego”[2]. Uczestniczyła także w nadawaniu „Pokrzyw nad Brdą” – pierwszej w powojennej polskiej radiofonii cyklicznej audycji satyrycznej, w której brali udział m.in. Jeremi Przybora i Grzegorz Kardaś[3].
W 1949 r. nastąpił kryzys w działalności orkiestry symfonicznej. W tym czasie Arnold Rezler skoncentrował swoją działalność wyłącznie w orkiestrze radiowej, odchodząc z Pomorskiej Orkiestry Symfonicznej. W kolejnych latach programy muzyczne dostosowano do trendów, jakie występowały w kulturze tego okresu. Ideologizacja życia nie ominęła repertuaru, który musiał zawierać 50% polskiej muzyki ludowej, 30% innej muzyki słowiańskiej i 20% muzyki poważnej, a także szereg utworów związanych tematycznie z ZSRR[3]. Orkiestra uczestniczyła w spektakularnych przedsięwzięciach przeznaczonych dla świata pracy, przy otwieraniu nowych świetlic, spółdzielni produkcyjnych, państwowych gospodarstw rolnych i zakładów pracy. Jednak muzyka broniła się sama, a z kompozytorów rosyjskich wybierano też Czajkowskiego czy Musorgskiego. W 1950 r. orkiestra rozpoczęła rejestrację swoich wykonań na taśmach magnetofonowych[3]. Rozpoczął się wtedy drugi etap działalności orkiestry, podczas którego zaczęli do Bydgoszczy przyjeżdżać znani instrumentaliści i śpiewacy, by nagrywać najlepsze pozycje swego repertuaru. Byli wśród nich m.in. śpiewacy (Wanda Wermińska, Antonina Kawecka, Bogdan Paprocki, Andrzej Hiolski, Jerzy Sergiusz Adamczewski, Maria Fołtyn), pianiści (Stanisław Szpinalski, Barbara Hesse-Bukowska), skrzypkowie (Bogusław Gimpel) i inni. Solistycznych nagrań dokonywali też co wybitniejsi instrumentaliści z zespołu Rezlera. Orkiestra współpracowała też z Państwową Wytwórnią Filmową. Na jej zlecenie nagrano ilustrację muzyczną do filmu krótkometrażowego „Młodzi inżynierowie” według muzyki Henryka Czyża oraz podkład muzyczny do filmu rysunkowego „Pani Twardowska” (kompozycje Zbigniewa Turskiego)[5].
Orkiestra Radiowa przez długie lata stanowiła wizytówkę artystyczną Bydgoszczy na arenie ogólnopolskiej oraz jeden z najpopularniejszych zespołów orkiestrowych tamtych lat[5]. Jej wyróżnikiem był szeroki repertuar, od rozrywki do najpoważniejszych form. Wykonywała szereg utworów instrumentalnych takich kompozytorów jak: F. Mendelssohn, F. Liszt, L. van Beethoven, J.S. Bach, F. Chopin, H. Wieniawski, J. Strauss, utwory wokalno-instrumentalne z towarzystwem chóru „Arion” (w tym arie operowe), muzykę baletową, utwory kameralne, regionalne (tańce i fantazje kujawskie) i rozrywkowe. W ciągu 10 lat Rozgłośnia Polskiego Radia w Bydgoszczy nadała z udziałem orkiestry ponad 1000 audycji lokalnych, ogólnopolskich i transmisji zagranicznych (Czechosłowacja, Węgry)[3]. Orkiestra wykonała także ponad 250 koncertów publicznych, w dużej części bezpośrednio przez radio transmitowanych. Np. koncert chopinowski (1949) z udziałem Haliny Czerny-Stefańskiej transmitowano bezpośrednio do Paryża[5].
Kilkaset nagrań utworów orkiestry i zespołów z udziałem Arnolda Rezlera zostało zdigitalizowanych i w postaci cyfrowej zachowane jest na serwerach Archiwum Dokumentów Fonicznych rozgłośni Polskiego Radia Pomorza i Kujaw[3].
↑ abcdeRzepa Marek: Arnold Rezler - twórca i animator kultury muzycznej. [w:] Kronika Bydgoska XXXII 2010. Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy. Bydgoszcz 2011
↑Rzepa Marek: Organizacja i Pracownicy Rozgłośni Polskiego Radia w Bydgoszczy w latach 1945-1956. [w:] Kronika Bydgoska XXII
↑Sucharska Anna: Kultura w Bydgoszczy w latach 1945-1980. [w.] Bydgoszcz wczoraj i dziś 1945-1980. Praca zbiorowa pod red. Stanisława Michalskiego. Bydgoskie Towarzystwo Naukowe. Państwowe Wydawnictwo Naukowe Warszawa-Poznań 1988
Rzepa Marek: Organizacja i Pracownicy Rozgłośni Polskiego Radia w Bydgoszczy w latach 1945-1956. [w:] Kronika Bydgoska XXII
Sucharska Anna: Kultura w Bydgoszczy w latach 1945-1980. [w.] Bydgoszcz wczoraj i dziś 1945-1980. Praca zbiorowa pod red. Stanisława Michalskiego. Bydgoskie Towarzystwo Naukowe. Państwowe Wydawnictwo Naukowe Warszawa-Poznań 1988