Udokumentowana historia wsi sięga XV wieku. Pierwsze wzmianki o Otrębusach pochodzą z ksiąg sądowych ziemi czerskiej, w których wymieniony został m.in. Jan z Otrębus, który pozwał Mirosława z Jaczewic (?) o dobra w Świdrze[7]. Pisownia nazwy miejscowości nie była wówczas ustabilizowana. Otrębusy zostały prawdopodobnie założone na początku XIV wieku jako wieś prywatna z małym folwarkiem i kilkoma gospodarstwami chłopskimi. Nazwa Otrębusy jest nazwą kulturową wynikającą z działalności założyciela wsi lub pierwszych jego mieszkańców. Najstarsze zapisy nazwy tej miejscowości brzmiały: 1417 r.: Otrabussy, 1418 r.: Ottrobusze, 1419 r.: Otrambussewo, Otrambusche, Ottranbosze, Otrubusche, Othrąbvsze[7].
Wiadomo, że w 1491 r. na Akademii Krakowskiej odnotowano wśród studentów niejakiego Jana, syna Mikołaja, z Otrębus[8].
Wieś szlachecka funkcjonowała do 1536 r. w ziemi warszawskiej; po tej dacie przyłączona została do powiatu błońskiego[7][9]. W Spisie parafii województwa mazowieckiego z pierwszej połowy XVI wieku Otrębusy wymienia się jako należące do parafii Brwinów dekanatu błońskiego.
Od drugiej połowy XVIII wieku Otrębusy zaczynają się pojawiać na mapach i w atlasach.
Od końca XIX do XXI wieku
Pod koniec XIX wieku majątek zaczęto rozprzedawać. Nie była to wówczas atrakcyjna miejscowość, nie było połączeń kolejowych, drogi były piaszczyste, ziemie mało urodzajne. Jedyną zaletą tego terenu był las otaczający wieś i dobry klimat. Powstała wtedy idea stworzenia miejscowości leczniczej i wypoczynkowej. Jednakże jedyny tego typu ośrodek powstał we dworze Karolin, a miejscowość nadal miała charakter wiejski. Stopniowo następował rozwój przestrzenny, powstawały nowe zagrody i dało się zauważyć napływ ludności budującej nowe domy.
W 1948 roku w Karolinie powstał Państwowy Zespół Ludowy Pieśni i Tańca (PZLPiT) „Mazowsze”, mający tu swoją siedzibę do dziś. Jego koncepcja artystyczna zakładała, że „Mazowsze” śpiewać ma folklorystyczny wariant repertuaru ludowego – przekomponowane przyśpiewki i pieśni tradycyjne i tańczyć choreograficzne układy nawiązujące do polskich tańców narodowych.
W roku 1970 zaczęto starania o utworzenie parafii na tym terenie. Parafia NMP Matki Kościoła w Otrębusach powstała jednakże dopiero w 1985 roku. Pierwszym proboszczem, który wybudował plebanię, był ks. Andrzej Lepianka. Msze odbywały się wówczas w kaplicy. Później ogłoszono konkurs na projekt nowego kościoła, który wygrał ten autorstwa Anny i Wojciecha Kawęczyńskich. Konsekracji świątyni dokonano 26 września 1999 roku. Jej dekoracje, Pasję w brązie, krzyż i figurę Matki Bożej oraz gipsowe przedstawienia tajemnic różańca, wykonano w pracowni prof. Gustawa Zemły.
W 1992 otwarto szkołę podstawową w Otrębusach[11], a cztery lata później – Muzeum Sztuki Ludowej, prowadzonego przez prof. Mariana Pokropka.
XXI wiek
Pod koniec 2016 Otrębusy liczyły 2525 mieszkańców[12] i były jednym z 15 sołectw wchodzących w skład gminy Brwinów. Przez miejscowość przebiegały dwie drogi wojewódzkie (719 i 720), które łączyły ją z sąsiadującymi miejscowościami oraz położoną niedaleko Warszawą.
Wieś zatraciła już charakter rolniczy. Znaczna część mieszkańców znajduje zatrudnienie w Warszawie. Na terenie wsi funkcjonuje kilkadziesiąt podmiotów gospodarczych, głównie zajmujących się usługami. Znajdują się tu: szkoła podstawowa, zakład opieki zdrowotnej, poczta, biblioteka. Stopniowo rozbudowywana jest infrastruktura – sieć kanalizacyjna, wodociągowa, gazociąg, telefony, a także sieć dróg gminnych.
Wśród charakterystycznych dla Otrębus obiektów należy wymienić kościół parafialny, a także dwa muzea (Muzeum Polskiej Sztuki Ludowej i Muzeum Motoryzacji i Techniki). Dodatkowo na terenie siedziby PZLPiT „Mazowsze” znajduje się muzeum, którego zbiory obejmują kostiumy, w których występowali członkowie zespołu, a także liczne pamiątki przywiezione z występów na całym świecie. W Otrębusach znajduje się także filia Ośrodka Kultury w Brwinowie prowadząca świetlicę wiejską, pełniącą funkcje domu kultury na terenie sołectwa.
Na szczególną uwagę zasługuje również zabytkowy XVIII-wieczny spichlerz znajdujący się przy ul. Wiejskiej – murowany z cegły, tynkowany, na planie prostokąta, piętrowy. Niegdyś należał do zabudowań gospodarczych folwarku Elżbietówka, obecnie jest w rękach prywatnych.
Przez miejscowość biegną linia WKD oraz drogi powiatowe. Poza WKD w Otrębusach znajdują się przystanki PKS oraz linii transportowej do Międzynarodowego Centrum Słuchu i Mowy w Kajetanach.
↑ abcSłownik historyczno-geograficzny ziemi warszawskiej w średniowieczu, oprac. A. Wolff, K. Pacuski, do druku przygotowały M. Piber-Zbieranowska, A. Salina, red. T. Jurek, Instytut Historii PAN, Warszawa 2013, s. 195
↑Słownik historyczno-geograficzny ziemi warszawskiej w średniowieczu, oprac. A. Wolff, K. Pacuski, do druku przygotowały M. Piber-Zbieranowska, A. Salina, red. T. Jurek, Instytut Historii PAN, Warszawa 2013, s. 196
↑Adolf Pawiński, Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. 5: Mazowsze, Warszawa 1895, s. 278, Mazowsze w drugiej połowie XVI wieku ; Cz.1, Mapa, plany, Warszawa 1973, k. 4.
.jpg)
