Najstarszy w Chorzowie park został założony na początku lat 70. XIX wieku przez Hugona Henckel von Donnersmarcka na terenie zwanym Templewiese (pol. Łąka kościelna), gdzie znajdowało się zapadlisko po eksploatacji węgla kamiennego[2]. Zasypano je ziemią wydobytą podczas tworzenia pobliskiego stawu hutniczego. Jego początkowa powierzchnia wynosiła 86 arów[5]. Park był pierwotnie przeznaczony tylko dla zatrudnionych w pobliskiej Hucie Królewskiej[2] oraz zamykany na noc[5]. W latach 1890–1895 powiększono powierzchnię parku o przyległe nieużytki, powstał tym samym obszar zbliżony do czworoboku o powierzchni około 2,5 hektara[3][5][6]. W 1941 roku wytyczono rozchodzące się promieniście alejki[5]. Park został rewitalizowany w 1998 roku[2] oraz w 2014 roku, w ramach budżetu obywatelskiego[7], nawierzchnia alejki została wyłożona kostką i płytami granitowymi oraz kostką betonową[3].
Obiekty
Nieistniejący pomnik z inskrypcją „PAMIĘCI ŻOŁNIERZOM ARMII CZERWONEJ / POLEGŁYM W WALCE Z HITLEROWSKIM NAJEŹDZCĄ” w Parku Hutników (2018)Budynek Urzędu Stanu Cywilnego (2018)
W parku znajdował się dawniej pomnik żołnierzy Armii Czerwonej z 4 korpusu pancernego gwardii i 59 armii 1 Frontu Ukraińskiego. W 2023 roku został usunięty na mocy ustawy o dekomunizacji przestrzeni publicznej i przeniesiony na radziecki cmentarz wojenny.[8]
Znajdowały się tu także: staw, po którym pływano łódkami (w jego miejscu w latach międzywojennych powstał plac zabaw dla dzieci), muszla koncertowa, krąg taneczny, restauracja parkowa i kręgielnia, potocznie zwana „bana/kegelbahna” (w 1964 roku przekształcono ją w kawiarnię Agawa)[5][2].
W 1964 roku wzniesiono w miejscu restauracji budynek chorzowskiego Urzędu Stanu Cywilnego[3], tzw. pałac ślubów według projektu Aleksandra Buszki i Henryka Franty, rozbudowany w 1988 roku. Przed nim postawiono rzeźbę Jerzego Kwiatkowskiego z 1964 roku, która przedstawia mężczyznę i kobietę[3], wykonaną ze sztucznego kamienia; wybudowano również fontannę, którą poddano renowacji w 2005 roku[2].
W granicach parku znajdowała się także zabytkowa willa (zapis A/307/10 z 12 czerwca 2010 roku[9]) z 1901 roku według projektu R. Wandla, wzniesiona dla Ottona Junghanna, dyrektora Huty Królewskiej, znana pod nazwą Villa di Biasi. Jej założenie ogrodowe było zintegrowane z przestrzenią parku[10]. Obecnie willa leży poza terenem parku i znajduje się w niej przedszkole[9].
↑Architektura rezydencjonalna: (referaty wygłoszone na sesji naukowej w Katowicach i Sosnowcu 19–20 września 2003). Gabriela Bożek (red.). Katowice: Śląskie Centrum Dziedzictwa Kulturowego w Katowicach, 2003, s. 19. ISBN 83-85871-35-7.
