Były Dom Kultury KWK WawelBloki mieszkalne w Rudzie
Ruda (niem.Ruda[1]) – najstarsza dzielnica Rudy Śląskiej. Według danych z 2006 zamieszkiwało 23 134 osób[2]. W latach 1947–1958 samodzielne miasto, odrębne od Nowego Bytomia i Wirku.
Huta ołowiu w Rudzie powstała już przed rokiem 1401, natomiast kuźnica żelaza „Ruda” jest wzmiankowana w 1642. To właśnie od jej nazwy pochodzi nazwa miejscowości.
Wybudowano tu największą hutę cynku w Europie Wschodniej. Nosiła nazwę „Carlshütte” (Huta Karol), a działała w latach 1816–1908. Obok huty w 1855 powstała huta żelaza „Bertha”.
Przed I wojną światową
W 1770 utworzono kopalnie „Brandeburg” (później „Wawel”), była to jedna z pierwszych kopalni węgla kamiennego na Górnym Śląsku. W 1841 uruchomiono wydobycie w kopalni „Wolfgang” (później „Walenty”). Obydwie kopalnie połączyły się w jedną w 1931. W 1913 powstała kolejna kopalnia – „Graf Franz”. W 1916 powstała koksownia „Wolfgang” (później „Walenty”). Natomiast rok później powstała elektrownia „Nikolaus” (później „Mikołaj”).
Elektryczne oświetlenie w Rudzie doprowadzono w 1889, była to pierwsza wiejska gmina Rzeszy Niemieckiej, gdzie taką instalacje utworzono.
Aptekę otwarto w 1893. Szpital zbudowano w latach 1908–1910, jednak musiano go rozebrać w 1935 z powodu szkód górniczych. W 1903 powstała ochotnicza straż pożarna, która w 1928 otrzymała nową remizę.
Pocztę otwarto w 1850, natomiast w 1897 otrzymała nowy budynek. Dworzec w Rudzie zbudowano w 1866 na linii z Wrocławia do Mysłowic.
Pierwszy kościół pw. Matki Boskiej Różańcowej powstał w latach 1869–1872 według projektu Wachtela. W 1870 zbudowano kaplicę, przekształconą w kościół pw. św. Piusa X, także według projektu Wachtela. Kościół pw. św. Józefa zbudowano na wzór rzymskiej bazyliki San Lorenzo di Campo w latach 1901–1904.
W Rudzie zbudowano wiele szkół o różnym poziomie nauczania. Pierwszą szkołę zbudowano w 1844. Kolejną wybudowano na kolonii Karol w 1859, budynek został zastąpiony w 1870 nowym. Szkołę żeńską zbudowano w 1877. W 1900 zbudowano szkołę na (rudzkiej) Porębie, w okresie międzywojennym szkoła ta stała na granicy polsko-niemieckiej. W 1904 oddano do użytku dwie szkoły: na Kuźnicy i na kolonii Szczęść Boże.
W 1895 powstała szkoła średnia. Szkoła dokształcania i gospodarstwa domowego powstała w 1912, dzisiaj w jej budynku znajduje się Muzeum Miejskie. W 1914 zbudowano szkołę realną (obecne 1 LO)
W Plebiscycie (1921) padło 6212 głosów za Polską i 4105 za Niemcami. Rudę przyłączono do Polski w 1922.
Połączenia miast
Na mocy ustawy Sejmu Śląskiego z dnia 10 lipca 1939 Ruda otrzymała z dniem 1 stycznia 1940 status miasta, który z powodu okupacji niemieckiej został wprowadzony dopiero 1 stycznia 1947. Do Rudy przyłączono Godulę, Orzegów i Chebzie. 1 stycznia 1959 Ruda wraz z Nowym Bytomiem utworzyły dzisiejsze miasto Ruda Śląska.
W sierpniu 2019 rada miasta Ruda Śląska uchwaliła prezydencki projekt utworzenia w dzielnicy parku kulturowego, tym samym rozpoczynając prace nad jego utworzeniem[3].
Ważniejsze zabytki
Sanktuarium pw. Świętego Józefa (2018)Zespół zabudowań szybu „Franciszek” (2018)Kaplica św. Piusa X (2012)
