Według danych GUS z 31 grudnia 2021 r., Siedlce liczyły 76 005 mieszkańców[5] i były pod względem liczby ludności czwartym (po Warszawie, Radomiu oraz Płocku) miastem w województwie mazowieckim, a także 46. spośród najludniejszych miast w Polsce[6].
Głównym typem zieleni są tereny parkowe reprezentowane przez Park Miejski „Aleksandria” (w centrum miasta) i „Stary Park” (tereny między ul. B. Prusa i ul. gen. J. Bema); oraz tereny leśne – Las Sekulski (Sekuła). Występują także skwery i tereny zielone (m.in. skwer Wileński, skwer im. T. Kościuszki, skwer Niepodległości, tereny wokół Amfiteatru, Błonia Siedleckie, tereny przy Zalewie Miejskim). Dodatkowo po całym mieście rozrzucone są kompleksy ogrodów działkowych.
Na terenie miasta znajduje się 15 pomników przyrody[9].
Najstarszy przekaz o miejscowości Siedlce pochodzi z 1448 r. Była to najbardziej wysunięta na północ część małopolskiejziemi łukowskiej, wchodzącej w skład województwa sandomierskiego, a od 1474 r. – województwa lubelskiego. Prawa miejskie na prawie magdeburskim Siedlce otrzymały 15 stycznia 1547 r. Prywatne miasto szlacheckie położone było w drugiej połowie XVI wieku w ziemi łukowskiejwojewództwa lubelskiego[14]. W pierwszym stuleciu swego istnienia miasto przeżywało dynamiczny rozwój. Obszar Siedlec wzrósł pięciokrotnie, rosła liczba mieszkańców, przybywało kupców i rzemieślników. Rozwój ten przerwały w połowie XVII w. wojny. Odrodzenie miasta nastąpiło za Aleksandry Ogińskiej z rodu Czartoryskich. Dzięki niej miasto stało się jednym z ważniejszych ośrodków życia towarzyskiego i kulturalnego w Polsce. Na przedstawienia teatralne była zapraszana elita z całego kraju. Wśród licznych gości był król, Stanisław August Poniatowski. W czasie zaborów mieszkańcy brali czynny udział w powstaniach. Odzyskanie niepodległości w 1918 r. pozwoliło ponownie rozwinąć się Siedlcom.
W okresie dwudziestolecia międzywojennego Siedlce – jeden z głównych ośrodków województwa lubelskiego – stanowiły ośrodek handlu i rzemiosła (krawiectwo i szewstwo). Siedlce były największym rynkiem pracy w regionie. Miasto miało dobre zaplecze oświatowe z publicznymi szkołami średnimi z wykształceniem ogólnokształcącym i zawodowym.
Pod koniec września 1939 r. Siedlce zostały na krótko zajęte przez wojska sowieckie (np. rejon dworca kolejowego), skąd po kilku dniach wycofały się na linię ustaloną paktem. W czasie II wojny światowej Siedlce były rejonem działań partyzanckich AK, BCh i NSZ. Podczas okupacji hitlerowskiej, 2 sierpnia 1941 roku Niemcy utworzyli getto dla żydowskich mieszkańców. Przebywało w nim około 13000 Żydów. 25 listopada 1942 zostali wywiezieni do obozu zagłady Treblinka II i tam zamordowani[15].
11 stycznia1940 odnotowano najniższą temperaturę w Polsce wynoszącą -41.0 °C[16] Od 1941 roku istniał tu obóz dla jeńców radzieckich. Miasto zostało zdobyte w wyniku walk toczonych w dniach 24–31 lipca 1944 r. przez oddziały radzieckie I Frontu Białoruskiego[17]. Okres wojny przyniósł ogromne zniszczenia zabudowy miasta. Prawie połowa budynków legła w gruzach. Zniszczone zostało centrum miasta.
W 1969 r. rozpoczęła działalność Wyższa Szkoła Nauczycielska, obecnie Uniwersytet w Siedlcach. W latach siedemdziesiątych wybudowano kilka znaczących zakładów przemysłowych. W 1999 roku Siedlce odwiedził papież Jan Paweł II[18], 26 marca 2009 prezydent Lech Kaczyński, a 23 czerwca 2017 prezydent Lech Wałęsa[19].
Przedwojenny dworzec PKP – doszczętnie spalony w 1944 r. podczas zaciekłej obrony Niemców, po wojnie odbudowany w nowym kształcie, następnie, w roku 1999, przebudowany w formie pseudohistorycznej, jednak bez dbałości o dawny wygląd
Rynek miejski – obecnie plac dworca autobusowego
Teatr letni – rozebrany przez Niemców podczas drugiej wojny światowej
W końcu 2006 r. w mieście zarejestrowanych było 7734 podmiotów gospodarczych, w tym 7496 firm z sektora prywatnego (96,6%). Dominuje sektor handlowy (łącznie z usługami naprawczymi, 2629 podmiotów), a następnie obsługi nieruchomości i firm (1224), przetwórstwa przemysłowego (610) i budownictwa (578)[21].
Swoje siedziby mają tutaj deweloperzy działający zarówno na rynku lokalnym, jak i w Warszawie. W mieście jest 578 firm budowlanych[21].
W mieście jest 11 hoteli, oraz wiele punktów gastronomicznych od restauracji po tanie puby (163 podmioty)[21].
Największym przedstawicielem lokalnego przemysłu i usług jest spółka Polimex-Mostostal S.A. – producent lekkich konstrukcji stalowych, oraz wykonawca robót budowlanych w Polsce i za granicą.
Ciepłownię Centralną o łącznej mocy ponad 156,5 MW (6 kotłów wodnych – 5 typu WR-25-013 o mocy 29 MW i 1 typu WR-10-011 o mocy 11,63 MW), uzyskiwane z miału węglowego,
Elektrociepłownię Gazową o mocy cieplnej 22,4 MW i elektrycznej 14,6 MW.
Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji (PWiK) od 1991 posiada 3 ujęcia wody (Sekuła I 360 m³/h, Sekuła II 590 m³/h, Ujrzanów 200 m³/h) z 35 studni głębinowych, 3 stacje uzdatniania wody, oczyszczalnię ścieków poddaną gruntownej modernizacji i rozbudowie w latach 1992–1996, oraz sieć wodociągów i kanalizacji obejmującą całe miasto i przyległe wsie.
Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych (PUK) powstałe w 1991 r. z przekształcenia Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej w Siedlcach w jedno- osobową spółkę, zajmuje się: zarządzaniem nieruchomościami (wspólnot mieszkaniowych, wspólnot mieszkaniowych z udziałem własności komunalnej, komunalnymi zasobami mieszkaniowymi), usługami komunalnymi i technicznymi (wywóz odpadów stałych i płynnych, oczyszczanie ulic i placów w tym zimowe utrzymanie dróg, usługi transportowe oraz dystrybucja pojemników na odpady stałe), utrzymaniem terenów zieleni (pielęgnacja, konserwacja i modernizacja terenów zieleni, w tym cmentarnych).
Zakład Utylizacji Odpadów (ZUO) utworzony został w 1999 r. przez Miasto Siedlce, Gminę Suchożebry i Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych w Siedlcach, podstawowym przedmiotem działalności spółki jest wywóz odpadów segregowanych, usługi sanitarne i pokrewne, badania i analizy techniczne, działalność w zakresie architektury i inżynierii oraz sprzedaż hurtowa odpadów i złomu. W sierpniu 2007 r. oddano do użytku nowoczesną sortownię odpadów w Suchożebrach.
Siedleckie Towarzystwo Budownictwa Społecznego (STBS) jest spółką utworzoną w 1997 r. przez Miasto Siedlce, jej zadaniem jest finansowanie budownictwa czynszowego w co najmniej 30% kosztów własnych i do 70% kosztów z preferencyjnego kredytu ze środków Krajowego Funduszu Mieszkaniowego udzielonego przez Bank Gospodarstwa Krajowego. Środki własne STBS to głównie kapitał zakładowy, partycypacja w kosztach budowy osób prawnych, fizycznych i zakładów pracy oraz kaucje przyszłych najemców.
Transport zbiorowy na terenie miasta zapewnia miejska spółka MPK Siedlce Sp. z o.o.
Budżet miasta
W budżecie na 2017 r. wydatki samorządu Siedlec mają wynieść 439,5 mln zł, a dochody 460 mln zł. Zadłużenie samorządu według danych z końca 2016 r. wynosi 50,4% wysokości wykonywanych dochodów[23].
W 2017 r. największe wydatki to inwestycje w dziedzinie[21]: oświata i edukacja (39,04%), wsparcie rodzin (17,78%), transport i łączność (7,08%), pomoc społeczna (4,7%), kultura fizyczna i sport (4,02%), gospodarka mieszkaniowa (3,48%), gospodarka komunalna i ochrona środowiska (3,23%), obsługa długu publicznego (2,4%) oraz pozostałe wydatki (33,77%)[21].
Ogółem inwestycje mają wynieść około 46,8 mln zł, a to 10,66% budżetu miasta[21].
Handel
W Siedlcach jest pierwsze i największe w całym Subregionie Siedleckim Centrum Handlowo-Rozrywkowe Galeria Siedlce, Centrum Handlowe Arche oraz 9 domów handlowych.
Transport
Miasto jest znaczącym węzłem komunikacyjnym, gdzie krzyżują się dwie drogi krajowe, trzy wojewódzkie oraz 3 linie kolejowe. W planach jest budowa autostrady A2, która będzie przebiegała ok. 3,5 km od centrum miasta[24].
Publiczny transport zbiorowy
Transport publiczny na terenie miasta Siedlce i wybranych miejscowości na terenie niektórych gminpowiatu siedleckiego (Kotuń, Mokobody, Mordy, Siedlce, Skórzec, Suchożebry, Zbuczyn) zapewnia miejski przewoźnik MPK Siedlce Sp. z o.o. Posiada on 35 linii dziennych i dwie okresowe (na czas Wszystkich Świętych i Dni Siedlec). Linie obsługuje 43 autobusy, większość z nich to niskopodłogowe MAN-y i Volvo[potrzebny przypis]. W 2011 r. ogłoszono przetarg na jeden nowy, niskopodłogowy autobus[25]. Ponadto Siedlce otrzymają dofinansowanie na zakup 11 nowych autobusów oraz modernizację 22 wiat przystankowych[26].
W Siedlcach i okolicy działa kilkunastu drogowych przewoźników prywatnych obsługujących regularne linie pasażerskie. Umożliwiają oni dojazd do takich miejscowości jak Brześć, Biała Podlaska, Garwolin, Korczew, Lublin, Łuków, Łosice, Międzyrzec Podlaski, Mińsk Mazowiecki, Sokołów Podlaski, Stoczek Łukowski, Warszawa, Węgrów i in. Główny przystanek komunikacji prywatnej w Siedlcach znajduje się przy ulicy H. Sienkiewicza (pod budynkiem „Mars”) obok dworca PKS Siedlce. Niektórzy przewoźnicy odjeżdżają też z przystanków przy ul. Armii Krajowej i dworcu PKP.
Dodać źródła w postaci przypisów. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tej sekcji. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.
Miasto jest ponadlokalnym ośrodkiem kulturalnym, odbywają się festiwale, wystawy, koncerty o wymiarze ogólnopolskim[27][28].
W mieście działają trzy muzea: regionalne, diecezjalne i Jana Pawła II, oraz trzy niezależne od siebie publiczne biblioteki: Miejska Biblioteka Publiczna, Biblioteka Główna Uniwersytetu w Siedlcach, Pedagogiczna im. Heleny Radlińskiej.
W Siedlcach działa kino wielosalowe sieci Novekino.
W mieście działa też wiele grup artystycznych: formacje taneczne: LUZ i Caro Dance oraz Chór Miasta Siedlce i Teatr ES ZPiT Chodowiacy im. Alicji Siwkiewicz[potrzebny przypis].
Administrowaniem obiektów sportowych w mieście Siedlce (m.in. stadionem piłkarskim, lekkoatletycznym, halą sportową czy w sezonie zimowym sztucznym lodowiskiem) od 2007 r. zajmuje się Agencja Rozwoju Miasta Siedlce[36] (do 2012 roku Ośrodek Sportu i Rekreacji), który powstał z inicjatywy UM Siedlce i przejął je od MKS Pogoń Siedlce.
Kompleks sportowy na siedleckich Błoniach
W skład kompleksu sportowego docelowo mają wchodzić:
Wiosną 2010 r. rozpoczęła się budowa nowego stadionu, mieszczącego się na siedleckich Błoniach przy ul. Północnej. Stadion został zbudowany w ramach projektu budowy Regionalnego Ośrodka Sportu, Rekreacji, Rehabilitacji i Turystyki. Oficjalne wmurowanie aktu erekcyjnego nastąpiło 24 czerwca 2010 r. I etap budowy zakończył się 11 czerwca 2011 r. uroczystym otwarciem stadionu.
W ramach projektu zostały wykonane: zadaszona trybuna na ok. 3 tys. widzów, 6 boisk treningowych, w tym dwa z trybunami na 300 i 400 miejsc, parkingi na 289 pojazdów (I etap).
W 2011 r. rozpoczęto prace związane z budową aquaparku, który według planów miał być gotowy na zimę 2012/2013.
W 2016 r. oddano do użytku nowy hotel oraz postawiono 4 maszty oświetleniowe na stadionie.
W kolejnym okresie budowy ROSRRiT mają zostać wykonane pozostałe 3 trybuny na ok. 5 tys. widzów, hala widowiskowa dla 2000 widzów[37].
Obiekty sportowe przy ul. Prusa
W skład Ośrodka Sportu znajdującego się przy ul. Bolesława Prusa 6 wchodzą:
Stadion lekkoatletyczny
Hala sportowa
Sztuczne lodowisko (poza sezonem rolkowisko)
Siłownia
Sala tenisa stołowego
Korty tenisowe
Skateplaza
Kryta pływalnia
W mieście istnieją dwie kryte pływalnie. W Parku Wodnym Siedlce znajduje się basen sportowy o wymiarach 25 × 21 m z ośmioma torami pływackimi, a także basen do nauki pływania, basen rekreacyjny, brodzik dla dzieci, jacuzzi, zjeżdżalnie wodne.
Druga kryta pływalnia z basenem dł. 25 m, mieści się ona przy SP nr 8 im. ks. kard. St. Wyszyńskiego.
Kluby sportowe
Siedleckie kluby sportowe i prowadzone przez nie sekcje:
Wydział Zamiejscowy Okręgowego Urzędu Miar w Warszawie, z Pracownią Dużych Wzorców Masy - umożliwiającą sprawdzanie wag samochodowych o udźwigu do 60 000 kg[49],
Na terenie miasta działają dwa szpitale (Miejski, Wojewódzki), oraz 5 przychodni specjalistycznych. Poza tym na terenie miasta działa poliklinika MSWiA, prywatne przychodnie oraz 27 aptek[50].
Na terenie miasta znajduje się Komenda Miejska Policji[51], z siedzibą na ul. Starowiejskiej 66[52]. Siedlecka komenda podlega Komendzie Wojewódzkiej Policji z siedzibą w Radomiu. Struktura komendy obejmuje 7 wydziałów oraz 5 samodzielnych zespołów. W skład Wydziału Prewencji wchodzą m.in. 2 Rewiry Dzielnicowych. Komenda Miejska Policji w Siedlcach swoim zasięgiem służbowym obejmuje oprócz miasta Siedlce, 13 gmin powiatu siedleckiego. Na terenie trzech miejscowości gminnych tj. w Mordach, Mokobodach i Skórcu swoje siedziby mają komisariaty Policji. W miejscowości Zbuczyn znajduje się Posterunek Policji podlegający bezpośrednio Komisariatowi Policji w Mordach.
Straż Miejska
W mieście istnieje także Straż Miejska[53], która dysponuje 20 strażnikami oraz 3 radiowozami, w jej kompetencji jest obsługa miejskiego systemu monitoringu (11 kamer)
Państwowa Straż Pożarna
Siedlecka straż pożarna ma długą tradycję i historię, powstała bowiem 1 października 1877 r.[54] Przez lata w Siedlcach działała zarówno straż zawodowa, jak i ochotnicza[55]. Dziś za ochronę przeciwpożarową i ratownictwo w mieście Siedlce oraz powiecie siedleckim odpowiada Komenda Miejska Państwowej Straży Pożarnej w Siedlcach[56] znajdująca się przy ulicy Czerwonego Krzyża 45, w skład której wchodzą:
Jednostka Ratowniczo-Gaśnicza nr 1,
Jednostka Ratowniczo-Gaśnicza nr 2 przy ul. Składowej 7G (dawna straż kolejowa).
KM PSP w Siedlcach jest organizatorem na terenie powiatu siedleckiego Krajowego Systemu Ratowniczo – Gaśniczego (KSRG) do którego przynależą 23 jednostki Ochotniczej Straży Pożarnej (OSP). Służbę w komendzie pełni 130 funkcjonariuszy PSP (strażaków) w systemie zmianowym i codziennym. Na wyposażeniu siedleckiej komendy znajduje się nowoczesny, specjalistyczny sprzęt ratowniczo-gaśniczy, w tym drabina mechaniczna SCD40 MAGIRUS, 25 metrowy podnośnik SH25 MAN, ciężki samochód ratownictwa technicznego SCRt RENAULT KERAKS, ciężki samochód ratownictwa drogowego SCRd MEGACITY VOLVO, średni samochód ratownictwa chemicznego SRchem IVECO, 3 średnie samochody ratowniczo-gaśnicze marek MAN i MERCEDES, 2 ciężkie samochody gaśnicze marek MAN i SCANIA, jeden lekki samochód ratownictwa technicznego SLRt MERCEDES, samochód kwatermistrzowski SCKw SCANIA, pojazdy rozpoznawczo-ratownicze SLRr TOYOTA, FORD, ISUZU i administracyjne, oraz przyczepy pompowe i agregaty. W strukturze komendy funkcjonują 2 pododdziały Centralnego Odwodu Operacyjnego kraju ze specjalistyczną grupą ratownictwa chemiczno-ekologicznego SIEDLCE 6 oraz specjalistyczną grupą ratownictwa wysokościowego SIEDLCE 7. Koordynacją działań ratowniczych zajmuje się Stanowisko Kierowania Komendanta Miejskiego wspólnie z dyspozytornią pogotowia ratunkowego MUW. Rozpoznawaniem zagrożeń pożarowych i innych miejscowych oraz nadzorem nad przestrzeganiem przepisów przeciwpożarowych zajmuje się sekcja kontrolno-rozpoznawcza. Średnia liczba zdarzeń usuwanych w ciągu roku przez jednostki ratowniczo gaśnicze komendy miejskiej wynosi ok. 2200 zdarzeń.
↑Siedlce w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-03], liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ abcdeTomasz Chludziński, Janusz Żmudziński "Mazowsze, mały przewodnik" Wyd. Sport i Turystyka Warszawa 1978 s. 231-233
↑Corona Regni Poloniae. Mapa w skali 1:250 000, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk i Pracownia Geoinformacji Historycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
↑Geoffrey P.G.P.MegargeeGeoffrey P.G.P. (red.), Encyclopedia of camps and ghettos, 1933-1945, t. II, part A, s. 431.
↑Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa „Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939-1945”, Sport i Turystyka 1988, ISBN 83-217-2709-3, s. 635–637.
↑Rafał Dmowski, Ochrona przeciwpożarowa w Siedlcach przed I wojną światową, [w:] Z dziejów wojskowości polskiej: księga jubileuszowa profesora Kazimierza Pindla w 70. rocznicę urodzin / pod red. Janusza Gmitruka, Wojciecha Włodarkiewicza. – Warszawa ; Siedlce: Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego, 2008, s. 111–127. https://repozytorium.uph.edu.pl/handle/11331/297.
↑Rafał Dmowski, Straż Ogniowa Ochotnicza w Siedlcach (1915 – 1920),, [w:] Strażacy Podlasia w walce o niepodległość w 1918 roku. 80 lat Ochotniczej Straży Pożarnej w Kotuniu, praca zbiorowa pod redakcją Arkadiusza Kołodziejczyka i Zbigniewa Todorskiego. – Siedlce: Instytut Historii Akademii Podlaskiej, 1999, s. 57–78. https://repozytorium.uph.edu.pl/handle/11331/263.
Aleksandra Ogińska i Siedlce w trzech pamiętnikach z XIX wieku. Wstęp i oprac. Rafał Dmowski i Artur Ziontek. Siedlce 2007. Książka dostępna w wersji cyfrowej https://repozytorium.uph.edu.pl/handle/11331/256
Piotr Ługowski, Siedlce w kręgu sztuki. Artyści i ich dzieła, Siedlce 2023. Wyd. Miejska Biblioteka Publiczna w Siedlcach.
Piotr Ługowski: Kościół św. Stanisława w Siedlcach. Studium historyczno-artystyczne obiektu. „Wschodni Rocznik Humanistyczny” t. 3, 2006.
Piotr Ługowski: „De aedificis parochialis” przy kościele św. Stanisława w Siedlcach. „Wschodni Rocznik Humanistyczny” t. 4, 2007.
Piotr Ługowski: „Brama Księżnej Ogińskiej” w Siedlcach – domniemane dzieło Szymona Bogumiła Zuga. „Biuletyn Historii Sztuki” 71(2009), z.3, s. 361–367.
Piotr Ługowski, Artyści i rzemieślnicy na usługach Aleksandry Ogińskiej w Siedlcach, [w:] Zmierzch i Świt. Stanisław August i Rzeczpospolita 1764-1795, red. A. Antoniewicz, R. Kosińska i P. Skowroński, Warszawa 2015, s. 109–135.
Piotr Ługowski, „Aby to mogło być ubogo, a chędogo, w proporcji moich możliwości”. Przemiany siedleckiego pałacu Aleksandry Ogińskiej w świetle źródeł archiwalnych, [w:] LAUDATOR TEMPORIS ACTI. Studia z dziejów sztuki i kultury ofiarowane Księdzu Doktorowi Janowi Niecieckiemu w 65. rocznice urodzin, Lublin 2015, s. 219–232.
Piotr Ługowski, Aleksandria (vel Aleksandrów) – sentymentalny ogród Aleksandry Ogińskiej w Siedlcach w świetle źródeł archiwalnych [w:] Residentiae tempore belli et pacis. Materiały do badań i ochrony założeń rezydencjonalnych i obronnych, red. P. Lasek, P. Sypczuk, Warszawa 2019, s. 180-197.
Dorota Mączka: Kościół św. Stanisława w Siedlcach 1532-2000. Siedlce 2001.
Danuta Michalec: Aleksandra Ogińska i jej czasy. Siedlce 1999.
Siedlce 1448–2007. Red. Edward Kospath-Pawłowski. Wyd. 2. zmienione i poszerzone. Siedlce 2007.
Antoni Winter: Dzieje Siedlec 1448–1918. Warszawa 1969.
Artur Ziontek: Siedlecki dwór artystyczny Aleksandry Ogińskiej. W zbiorze: Małe miasta. Społeczność. Red. Mariusz Zemło. Lublin 2011.