Po raz pierwszy wzmiankowana w 1148 w bulli Eugeniusza III jako osada targowa (Sabath). Przywilej odbywania targów nadał osadzie książę Bolesław I Wysoki w 1193 roku. Od 1128 do 1134 fundacja Piotra Włosta dla zakonu kanoników regularnych, którzy – aby wykorzenić wciąż żywe kulty pogańskie – na krótko utworzyli na szczycie Ślęży klasztor, bardzo szybko przeniesiony do wsi Górka, a potem do Wrocławia.
W 1221 Henryk Brodaty na prośbę opata Witosława nadał jej prawa miejskie na prawie średzkim. Początkowo osada należała do księstwa wrocławskiego, w 1296 przeszła do księstwa świdnickiego[3]. W 1353 jako wiano księżniczki śląskiej przeszła w ręce królów czeskich. W 1399 król czeski Wacław IV ponownie lokował miasto na prawie magdeburskim. Podobnie jak większość Śląska splądrowana przez husytów w 1428.
Wykupiona przez zakon w 1494. Przeżywała rozkwit w czasie habsburskich rządów w Czechach od 1526 roku. Poważnie zniszczona i wyludniona w czasie wojny trzydziestoletniej (1618–1648) – z 1000 mieszkańców pozostało 200. Dawna zabudowa gotycka i renesansowa spłonęła w wielkim pożarze 1730.
Od 1745 wraz z większością Śląska w granicach Prus. Od 1808 własny samorząd. Do 1810 roku (sekularyzacja dóbr kościelnych w Prusach) pozostawała własnością klasztorną. Od 1885 stacja na linii kolejowej Wrocław – Świdnica – zlikwidowanej w ruchu pasażerskim latem 2000.
1 czerwca 1934 na fali germanizacji dawnych nazw słowiańskich na Śląsku organizacje Landesamt für vorgeschichtliche Denkmalpflege oraz Zobtengebirgsverein zaproponowały nadprezydentowi prowincji śląskiej zmianę nazwy miasta na Siling a góry Ślęży (niem.Zobtenberg) na Silingberg, aby utrwalić w nazwach żyjące na Śląsku w starożytności wschodniogermańskie plemię Silingów. Władze odmówiły ze względów ekonomicznych i praktycznych. Swoją nazwę zmieniła za to druga z postulujących organizacji – nazywając się Silingverein.
Zdobyta przez Armię Czerwoną 7 maja 1945. W trakcie walk została zniszczona w 50%, odbudowana w latach 50.-60. W latach 70. przyłączono do Sobótki wieś Strzeblów.
Nazwa miasta
1148 – Sabath
1193 – Sobath
1200 – Sobat
1256 – Czobotha
1329 – Zobota
1336 – Zobotka
1343 – Czoboten
1399 – Czobothen
1404 – Czobotaw
1561 – Zobten
1847 – polską nazwę Sobótka w książce „Krótki rys jeografii Szląska dla nauki początkowej” wydanej w Głogówku w 1847 wymienił śląski pisarz Józef Lompa[4].
1938 – Zobten am Berge
Nazwa Sobótka pochodzi od zdrobnienia polskiej nazwy szóstego dnia tygodnia soboty i odbywających się tutaj w ten dzień targów[5][6]. Niemiecki nauczyciel Heinrich Adamy w swoim dziele o nazwach miejscowych na Śląsku wydanym w 1888 roku we Wrocławiu jako najstarszą nazwę wymienia Sobota podając jej znaczenie „Sonnabenmarkt”, czyli w języku polskim „Targi sobotnie”[6]. Nazwa miejscowości została później fonetycznie zgermanizowana na Zobten[6] i utraciła swoje pierwotne znaczenie.
Zabytki
Kościół – sanktuarium św. Anny SamotrzeciejBarokowy kościół św. Jakuba ApostołaRatusz z XIX w.
kościół – sanktuarium św. Anny Samotrzeciej, z XIV w., 1500 r., 1725 r.; (od 2005 dodatkowo Diecezjalne Sanktuarium Matki Boskiej Nowej Ewangelizacji). Legenda głosi, że figura św. Anny Samotrzeciej prawdopodobnie została przywieziona z Kijowa przez żonę Piotra Włosta w XII w. Historycy sztuki określają powstanie figury na przełom XIII/XIV w. rzeźbiona w drzewie lipowym w stylu romańskim z elementami gotyckimi. Dla niej zbudowano kaplicę obecnie prezbiterium. W 1511 r. dobudowano do tylnej ściany kaplicy kościół gotycki, prawdopodobnie w tym samym czasie dobudowano do ściany wschodniej prezbiterium kapliczkę św. Anny. Od 2005 roku w ołtarzu głównym znajduje się XIX-wieczny obraz Matki Boskiej namalowany przez nieznanego artystę otrzymany z Muzeum Archidiecezjalnego we Wrocławiu. Przez cały okres kościół pełnił funkcję kościoła odpustowego i pogrzebowego. W czasie kulturkampfu w 1875 r. władze pruskie odebrały katolikom kościół, w 1893 r. oddały. Wewnątrz kościoła ołtarz główny z 1720 r. w prezbiterium 5 figur św. Janów, przy filarach 4 gotyckie rzeźby (każda 2,5 m wys.): Matka Boska z Dzieciątkiem, św. Anna Samotrzecia, św. Augustyn (lub św. Mikołaj), św. Jadwiga Śląska. Na końcu nawy lewej ołtarz 14 św. Wspomożycieli z 1720 r. ambona z 1726 r.
Obok sanktuarium znajduje się granitowa rzeźba „grzyba” (fragment postaci ludzkiej) datowana na okres przedchrześcijański, wg niektórych badaczy celtycki (VI-IV w. p.n.e.)[8] oraz średniowieczny „lew romański”.
kościół parafialny pw. św. Jakuba Apostoła w stylu barokowym z fragmentami gotyckimi wybudowany w 1739 roku. Badania archeologiczne w kościele przeprowadzone w latach 50. XX w. wykazały, że obecny kościół jest trzecim kościołem wybudowanym w tym samym miejscu. Obraz św. Jakuba w ołtarzu głównym z ok. 1770 r., w prezbiterium figury św. Augustyna i św. Norberta z ok. 1725 r., ołtarze boczne NMP, w stylu barokowym, św. Jana Nepomucena również w stylu barokowym, ołtarz ukrzyżowania z 1739 r. ambona z ok. 1650 r. w stylu manierystycznym. Przy głównym wejściu po prawej stronie znajduje się lew romański. W 1945 r. podczas zdobywania miasta kościół został spalony w następnych latach dewastowany i rozkradany. Od 1957 r. rozpoczęto odbudowę. Kościół został erygowany, oddany do użytku w listopadzie 1960 r.
na południowej i północnej ścianach kościoła znajduje się kilka płyt nagrobnych z XIX w. (pozostałości po cmentarzu przykościelnym).
ratusz, z XIX w. Urząd Miasta i Gminy (budynek po dawnym hotelu)
plebania, ul. św. Jakuba 10, z XVII/XVIII w.
otoczenie plebanii
dom, ob. znajduje się tu Muzeum Ślężańskie z lapidarium, ul. św. Jakuba 18, z 1568 r., najstarszy – dawnej własności zakonu kanoników regularnych
dom, ul. Mickiewicza 25, z połowy XIX w.
Zespół Szkolno-Wychowawczy dla dziewcząt, ul. Słoneczna – budynek po dawnym domu rekolekcyjnym jezuitów pod wezwaniem św. Ignacego.
zespół rezydencjonalny kanoników regularnych, z drugiej połowy XIX w.:
pałac, tzw. „zamek” z pozostałościami klasztoru i kaplicą, z połowy XIII w., czwartej ćwiartki. XIX w.; do kasaty w 1810 r., w którym obecnie znajduje się hotel
W Sobótce znajdują się dwa publiczne przedszkola (Przedszkole nr 1 w Sobótce Centrum i Przedszkole nr 2 w Sobótce Górce) oraz dwie publiczne szkoły podstawowe: Szkoła Podstawowa nr 1 im. Janusza Korczaka (Sobótka Centrum) oraz Szkoła Podstawowa nr 2 im. Marii Skłodowskiej-Curie (Sobótka Zachodnia). Funkcjonuje Powiatowy Zespół Szkół, w ramach którego działa liceum oraz technikum. Na terenie miasta jest także Młodzieżowy Ośrodek Wychowawczy i punkt przedszkolny „Misiowa Chatka”. Działają również kluby dziecięce „Mali Odkrywcy” i „Bajkolandia”. W 2020 uruchomiono żłobek „Misie Tulisie”, należący do ogólnopolskiej sieci żłobków.
_ID_599793.jpg)
.jpg)
