Zamek w Złotym Stoku

Zamek w Złotym Stoku
	; Zamek na rycinie F.B Wernera z 1737 r. (uproszczony wygląd)
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Miejscowość	Złoty Stok
Typ budynku	zamek
Kondygnacje	3
Ukończenie budowy	przed 527 r. (?); XIII lub XIV w.
Ważniejsze przebudowy	1419–1436, XV w., 1618–1648, 1722 r.
Zniszczono	1033 (?), 1419–1436, 1618–1648
Rozebrano	1842 r.
	Położenie na mapie Złotego Stoku Prawdopodobna lokalizacja dawnego zamku w Złotym Stoku
	Położenie na mapie Polski Prawdopodobna lokalizacja dawnego zamku w Złotym Stoku
	Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Prawdopodobna lokalizacja dawnego zamku w Złotym Stoku
	Położenie na mapie powiatu ząbkowickiego Prawdopodobna lokalizacja dawnego zamku w Złotym Stoku
	Położenie na mapie gminy Złoty Stok Prawdopodobna lokalizacja dawnego zamku w Złotym Stoku
	50°26′32,774″N 16°52′10,700″E/50,442437 16,869639

Zamek w Złotym Stoku – nieistniejący już zamek w Złotym Stoku na Dolnym Śląsku.

Znajdować miał się w południowo-zachodniej części miasta na wyższej trasie stoku.

Historia

Nie wiadomo kiedy dokładnie zamek został pierwotnie wybudowany. Prawdopodobnym fundatorem zamku mógł być Eberhardo von Reichenstein, właściciel osady pod koniec XIII wieku, rodzina von Haugwitzów lub Bolko I, który zamek wybudować miałby w obawie przed wojną z Czechami^[1]^[2]. Odbudowany i zniszczony w czasie trwania wojen husyckich (1419-1436) przez książąt ziębickich. W XV wieku zamek zamieszkiwał hrabia Guntram von Schauretal wraz z rodziną. W 1507 roku książęta ziębiccy – właściciele miasta i kopalń w Złotym Stoku – po uzyskaniu przywilejów na bicie złotych guldenów i groszy górniczych (1502) przenieśli na złotostocki zamek swoją mennicę z Ząbkowic Śląskich. Dopiero w 1520 dla mennicy wybudowano oddzielny, zachowany do dzisiaj budynek przy pl. Kościelnym 1. Został ponownie zniszczony w czasie wojny trzydziestoletniej (1618–1648). Zamek ponownie odbudowano w 1722 roku^[1]. Był to wtedy mały zameczek z siedzibą starosty górniczego^[3]. Następnie przeszedł w ręce Josefa Teuberta. Budynek w jego posiadaniu większość czasu był niezamieszkały oraz zaniedbywany przez co popadł w ruinę. Ostateczna rozbiórka zachowanych murów o wysokości 12 m nastąpiła w 1842^[1]^[3].

W miejscu zamku wybudował się dom nazywany w tamtych czasach Zameczkiem Mechsnerów (niem. Schlössla Mechsner). Mieszkał w nim górnik Richard Mechsner wraz z rodziną. W latach 30 XX wieku na ogródku rodziny obok domu zapadła się ziemia. Po zbadaniu zapadliska stwierdzono obecność podziemnego tunelu biegnącego w kierunku miasta^[3].

Zamek na przestrzeni ostatniego stulecia stał się przedmiotem lokalnych legend^[4]. Przy ulicy Wolności 10 natrafiono na resztki kamiennych piwnic, które mogły należeć do zamku^[5].

Architektura

Na rycinach miasta Friedricha Bernharda Wernera zamieszczonych w „Topografii Śląska” i „Albumie widoków miast śląskich” z połowy XVIII wieku zamek miał być otoczony niewielkim ogrodem i posiadać 4 ozdobne baszty, 3 kondygnacje i czterospadowy dach. W jednym z rysunków Wernher prawdopodobnie zdecydował się na uproszczenie, które polegało na pominięciu baszt w rysunku zamku^[2]. Przypominać wyglądem miał pałac w Boborowie^[6].

Galeria

Zamek na rycinie F.B Wernera, 1737 r.^[7]
Zamek na rycinie F.B Wernera, ok. 1737 r.
Zamek na rycinie F.B Wernera, 1738 r.
Pocztówka z 1933 r.^[8]
Makieta zamku^[9]

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Tadeusz Mikoś, Eugeniusz Salwach, Janusz Chmura, Jerzy Tichanowicz: Złoty Stok Najstarszy ośrodek górniczo-hutniczy w Polsce. Kraków: Wyd. AGH, 2009, s. 49–50. ISBN 978-83-7464-191-3. (pol.).
↑ ^a ^b Złoty Stok – nieistniejący zamek « Zamki Rotmanka [online] [dostęp 2023-10-28] (pol.).
↑ ^a ^b ^c PiotrP. Romanowski PiotrP., Złoty Stok. Podróż przez historię pięknego miasta w górach, Złoty Stok: Usługi Turystyczne „Aurum” Elżbieta Szumska, 2014, s. 88–114, ISBN 978-83-940141-1-7, OCLC 894985595 [dostęp 2023-03-31] .
↑ Bogusław Romaszewski, Legendy i opowieści Ziemi Ząbkowickiej, tom II – Ruiny zamku w Złotym Stoku.
↑ Złoty Stok - zamek, brak śladów [online], zamki.net.pl [dostęp 2024-04-21] .
↑ Średniowieczne zamki warowne w okolicach Złotego Stoku. Złoty Stok – miasto i okolice. [online], www.zlotystok.net [dostęp 2023-04-15] .
↑ Uproszczony wygląd (prawdopodobnie)
↑ Pocztówka przedstawiająca prawdopodobny wygląd zamku w średniowieczu
↑ Makieta zamku w Złotym Stoku autorstwa Maxa Kunzega pod nadzorem Ludwiga Schneidera. Stylizowana wyglądem zamku na pocztówce. (tył zamku)