1819

Ovo je članak o godini 1819.

Godina 1819 (MDCCCXIX) bila je redovna godina koja počinje u petak po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u srijedu po 12 dana zaostajućem julijanskom kalendaru.

• 2. 1. - Počinje Panika iz 1819., prva veća financijska kriza u SAD.
• 25. 1. - Thomas Jefferson osnovao University of Virginia.
• januar - april - U Crnoj Gori boravi neki lažni kaluđer Avakum^[1].

• 6. 2. - Sir Stamford Raffles iz Britanske istočnoindijske kompanije osnovao Singapur na osnovu ugovora sa džohorskim sultanom Husein-šahom.
• 19. 2. - Prvo zasedanje Kongresa u Angosturi s republikancima iz Nove Granade i Venecuele na čelu sa Simónom Bolívarom.
• 19. 2. - Kapetan William Smith otkrio severoistočni kraj ostrva Livingston - prvo kopno otkriveno južnije od 60° jug.
• 22. 2. - U Vašingtonu potpisan Adams-Onisov ugovor: Španija predaje Istočnu i ostatak Zapadne Floride Sjedinjenim Državama u zamenu za utvrđenu granicu SAD i Nove Španije i pet miliona dolara.

• 6. 3. - Presuda u slučaju McCulloch v. Maryland: Kongres SAD ima implicirana ovlašćenja koja nisu pomenuta u Ustavu u cilju funkcionalne nacionalne vlade.
• mart? - Kneginja Ljubica Obrenović ubila muževljevu ljubavnicu Petriju^[2].
• 23. 3. - Ubistvo ruskog konzula i konzervativca Augusta von Kotzebuea u Manhajmu - poslužiće kao povod Karlsbadskim dekretima.

• 20. 5. - Kamehameha II je novi vladar Havaja, na ostrvima prestaje poštovanje starih tabua (ʻAi Noa - "slobodno jedenje").
• 24. 5. - 30. 6. - Američki hibridni brod SS Savannah je formalno prvi parobrod koji je prešao Atlantik, ali uglavnom na jedra.

• 3. 7. - Bitka kod Shopiana je odlujuća pobeda Sičkog Carstva nad afganskim Duranijskim Carstvom koja mu donosi Kašmir.
• 6. 7. - Poginula Sophie Blanchard, prva žena balonistkinja.
• jul - Francuski slikar Theodore Gericault izaziva skandal objavljivanjem slike Splav Meduze.

• 2. 8. - U Würzburgu počinju Hep-hep neredi, antisemitski pogromi koji se do oktobra šire i u druge nemačke gradove.
• 7. 8. - Bitka kod Boyace je odlučujuća pobeda republikanaca u Vicekraljevstvu Nova Granada (Kolumbiji).
• 16. 8. - Masakr Peterloo: konjica ubila 15 i ranila više stotina demonstranata koji su u Mančesteru tražili reformu izbornog sistema.
• avgust - Ekspedicija Williama Parryja stigla do 112° 51' zapadne dužine u Sjeverozapadnom prolazu.

• 20. 9. - Carlsbadski dekreti u Nemačkoj Konfederaciji - zabranjena nacionalistička bratstva, smenjeni liberalni profesori, pojačana cenzura.
• 24. 9. - Ugovor iz Saginawa: Indijanci predali 24.000 km² u Mičigenu.
• 25. 9. - Kraljevina Württemberg dobila ustav.

• 4. 10. - Osnovana Prva austrijska štedionica, današnja Erste Bank.
• 15. 10. - William Smith otkrio Otok pustoši (Južni šetlandski otoci).
• jesen - Skupština glavara u Crnoj Gori - guvernaduru Vuku Radonjiću oduzeto to zvanje (vladika Petar I mu ga vratio dve godine kasnije)^[3].

• 19. 11. - U Madridu otvoren Kraljevski muzej slikarstva i skulpture, današnji Muzej Prado.

• 7. 12. - Kraljevina Hannover dobila ustav.
• 14. 12. - Alabama je 22. država SAD.
• 17. 12. - Simón Bolívar proglasio Veliku Kolumbiju (Gran Colombia, traje do 1831), čiji predsednik postaje.
• decembar - Iz Galicije u Šibenik stigli unijatski misionari za planirano semenište^[4].

• Vuk Karadžić bio u Poljskoj i Rusiji, naručen mu je prevod Novog zaveta.
• Grk Konstantin Aleksandridi je prvi školovani lekar u Srbiji, u službi kneza Miloša.
• Obnovljena sinagoga u Beogradu.
• Kazimierz Brodziński preveo "Hasanaginicu" na poljski^[5].
• Srbi u Rijeci dobili školu^[6].
• Svet kao volja i predstava Arthura Schopenhauera.
• Dulong-Petitov zakon daje molarni specifični toplotni kapacitet kristala.
• Charles Cagniard de la Tour napravio sirenu.
• U Londonu osnovan Travellers Club.

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1819.

• 31. 1. - Vasa Živković, pesnik i sveštenik († 1891)
• 7. 2. - Sidonija Erdödy Rubido, hrvatska operna pjevačica († 1884)
• 8. 2. - John Ruskin, umetnik, socijalni kritičar († 1900)
• 3. 3. - Gustave de Molinari, ekonomista († 1912)
• 27. 3. - Filip Hristić, srpski političar i diplomata († 1905)
• 4. 4. - Maria II, kraljica Portugala († 1853)
• 18. 4. - Franz von Suppé, austrijski skladatelj († 1895)
• 1. 5. - Ivan Trnski, hrvatski književnik († 1910)
• 24. 5. - Viktorija, kraljica UK († 1901)
• 31. 5. - Walt Whitman, američki pjesnik († 1892)
• 10. 6. - Gustave Courbet, francuski slikar († 1877)
• 20. 6. - Jacques Offenbach, njemački skladatelj († 1880)
• 8. 7. - Vatroslav Lisinski, hrvatski skladatelj († 1854)
• 19. 7. - Gottfried Keller, švicarski književnik († 1890)
• 1. 8. - Herman Melville, američki književnik († 1891)
• 13. 8. - George Gabriel Stokes, fizičar († 1903)
• 25. 8. - Allan Pinkerton, detektiv († 1884)
• 26. 8. - Albert von Sachsen-Coburg und Gotha, suprug kraljice Viktorije († 1861)
• 13. 9. - Clara Schumann, njemačka pijanistica († 1896)
• 18. 9. - Léon Foucault, fizičar († 1868)
• 20. 10. - Bab, osnivač babizma († 1850)
• 21. 10. - Milan Obrenović II, knez Srbije († 1839)
• 22. 11. - George Eliot (Mary Anne Evans), književnica († 1880)
• 10. 12. - Felice Orsini, revolucionar († 1858)
• 17. 12. - Danilo Medaković, istoričar i publicista († 1891)
• 30. 12. - Theodor Fontane, njemački književnik († 1898)
• ? - Butrus al-Bustani, pisac, enciklopedista († 1883)

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1819.

• 8. 1. - Valentin Vodnik, pjesnik (* 1758)
• 9. 1. - Ekaterina Pavlovna, kraljica-supružnica Virtemberga (* 1788)
• 19. 1. - Josip Franjo Domin, fizičar (* 1754)
• 20. 1. - Karlos IV, bivši španski kralj (* 1748)
• 8. 5. - Kamehameha I, kralj Havaja (* ca. 1758)
• 3. 8. - Šimon Knefac, pisac i svećenik (* 1752)
• 25. 8. - James Watt, engleski izumitelj (* 1736)
• 12. 9. - Gebhard Leberecht von Blücher, pruski vojskovođa (* 1742)
• 20. 9. - Abbé Faria, hipnotizer (* 1756)
• 15. 11. - Daniel Rutherford, škotski kemičar i liječnik (* 1749)

Literatura

• Istorija srpskog naroda, Od Prvog ustanka do Berlinskog kongresa 1804-1878, Beograd 1981
  • Peta knjiga prvi tom (5-1)
  • Peta knjiga drugi tom (5-2)
• Istorija srpskog naroda, Četvrta knjiga, prvi tom, Srbi u XVIII veku, SKZ Beograd 1986 (IV-I)

U Wikimedijinoj ostavi ima još materijala vezanih za: 1819.