Assisi

Asiz, Bazilika Svetog Franje Asiškog i ostali franjevački spomenici
Asiz, Bazilika Svetog Franje Asiškog i ostali franjevački spomenici
Svjetska baština – UNESCO
	Italija
Registriran:	2000.
Vrsta:	kulturno dobro
Mjerilo:	i, ii, iii, iv, vi
Ugroženost:	no
Referenca:	UNESCO

Assisi
	Panorama gradaPanorama grada
	Koordinate: 43°4′N 12°37′E / 43.067°N 12.617°E
Država	Italija
Regija	Umbria
Provincija	Perugia
Frazione	Armenzano, Capodacqua, Castelnuovo, Palazzo, Petrignano, Rivotorto, Santa Maria degli Angeli, San Vitale, Sterpeto, Torchiagina, Tordandrea, Tordibetto, Col d'Erba, Col d'Erba III, Collicello, Passaggio di Assisi, Pian della Pieve, Pieve San Nicolò, Podere Casanova, Ponte Grande, Renaiola, Rocca Sant'Angelo, San Damiano, San Gregorio, San Martino, San Martino Basso, San Presto, Santa Tecla,
	Vlast
- Sindaco	Stefania Proietti
	Površina
- Ukupna	187 km²
Visina	424 metara
	Stanovništvo (2017)
- Grad	28.352
- Gustoća	151.7 st/km²
Vremenska zona	UTC+1 (UTC+2)
Poštanski broj	06081
Pozivni broj	075
Karta
	Assisi class=notpageimage\| Pozicija Assisija u Italiji

Assisi (latinski: Asisium) je grad i općina (comune) od 28.352 stanovnika^[1] u proviciji Perugiji u talijanskoj regiji Umbriji. Assisi je danas najpoznatiji kao rodno mjesto sv. Franje, osnivača franjevačkog reda, a nešto manje po sv. Klari (rođena 1194), osnivačici klarisa.^[2] Također, poznat je i po tom što se negdje između 55. i 43. pne. u njemu rodio rimski pjesnik Sekst Propercije.^[3]

Geografija

Assisi leži na zapadnim padinama planine Monte Subasio, udaljen nekih 19 kilometara istočno od Perugie.^[2]

Historija

Oko 1000. pne. na gornjem Tiberu doselile su se brojne izbjeglice iz okolice Assisija, ali i iz drugih udaljenih mjesta sve do jadranske obale. To su bili Umbri koji su običavali živjeti u malim nastambama na uzvišenjima. Od 450. pne. ove nastambe zauzimaju Etruščani, koji su vladali do 295. pne. kada su nakon bitke kod Sentina cijelom Centralnom Italijom zavladali Rimljani. Oni su izgradili uspješni municipijum Asisium na nekoliko terasa planine Subasio. Rimski spomenici se još uvijek nalaze u Assisiju: obrambeni bedemi grada, forum (danas Piazza del Comune), teatar, amfiteatar i Minervin hram (preuređen u crkvu Santa Maria sopra Minerva). Biskup i mučenik sv. Rufino je prema tradiciji pokrstio građane Assisija oko 238. i nakon mučeničke smrti u Costanu njegovi posmrtni ostaci su smješteni u asišku katedralu, danas katedralu San Rufino. Sv. Rufino je postao svetac zaštitnik grada. Ostrogotski kralj Totila je 545. uništio većinu grada koji je potpao pod Langobarde, a nakon tog i pod franačko Vojvodstvo Spoleto.

U srednjem vijeku Assisi je postao samostalna gibelinska komuna u 11. vijeku koja se konstantno trvila sa gibelinskom Perugiom. U jednoj od tih bitaka Francesco di Bernardone (sv. Franjo) je zatvoren, što je pokrenulo niz događaja i naposljetku kulminiralo osnivanjem franjevačkog reda. Od tada je Assisi postao hodočasničkim mjestom ovog nježnog sveca koji je, zajedno sa sv. Katarinom Sienskom, proglašen svecem zaštitnikom Italije. U 13. vijeku, za vrijeme papinske jurisdikcije, grad se počeo širiti izvan drevnih rimskih bedema. Carsku utvrdu Rocca Maggiore na brdu iznad grada, koju su stanovnici razrušili 1189. godine, obnovio je papinski legat, kardinal Gil de Albornoz.

Assisijem su vladali mnogi despotski vladari: kondotjeri Biordo Michelotti, Gian Galeazzo Visconti i njegov nasljednik Francesco I Sforza, milanski vojvoda, te Jacopo Piccinino i Federico II da Montefeltro, gospodari Urbina. Nakon izbijanja kuge 1348. godine, započinje polagani pad grada, nakon čega ponovno postaje vatikanskim posjedom za vrijeme pape Pija II (1458–1464). Godine 1569. započela je izgradnja crkve Blažene Djevice Marije od anđela (Basilica Santa Maria degli Angeli) i grad se nastavio razvijati, čemu svjedoče i palače Bernabei i Giacobetti iz 17. vijeka. Assisi i Umbriju su zadesila dva katastrofalna potresa u septembru 1997. godine. Iako su srušeni mnogi spomenici, grad se brzo oporavio i najvažnija građevina, crkva sv. Franje (Basilica di San Francesco), otvorila se za javnost samo dvije godine kasnije.

Znamenitosti

UNESCO je status svjetske baštine dodijelio urbanom tkanju grada Assisija^[4] kojem dominiraju dva srednjovjekovna zamka. Veći zamak Rocca Maggiore je izgradio kardinal Albornoz 1367. za papu Pija II i kasnije Pavla III. Manji zamak je stariji, odnosno rimski, od kojeg su ostala samo tri tornja.

Crkve

Bazilika Svetog Franje Asiškog, UNESCO-va svjetska baština, zajedno s franjevačkim samostanom Sacro Convento, sastoji se od donje i gornje crkve (Basilica inferiore e superiore) koje su započete netom nakon njegove kanonizacije 1228. i dovršene 1253. godine. U donjoj crkvi se nalaze vrijedne freske kasnogotičkih slikara Cimabuea i Giottoa, dok su u gornjoj crkvi freske s prikazima života sv. Franje, prije atribuirane Giottou, a danas Cavalliniju iz Rima.
Santa Maria Maggiore (Sveta Marija Velika) ili Santa Maria Sopra Minerva je najstarija crkva u Assisiju.
Katedrala San Rufino (sv. Rufino), izgrađena preko rimske cisterne, ima romaničku fasadu sa tri rozete i enterijer iz 16. vijeka.
Bazilika sv. Klare (Basilica di Santa Chiara) s masivnim lateralnim kupolama, rozetama i jednostavnim gotičkim enterijerom, započeta 1257. sadrži kriptu sv. Klare i freske i slike iz 13. vijeka.
Crkva Svete marije od Anđela (Basilica of Santa Maria degli Angeli) u kojoj se nalazi Porziuncola.
Nova crkva (Chiesa Nuova) je navodno izgrađena preko rodne kuće sv. Franje.
Crkva sv. Stjepana (Santo Stefano), jedna od najstarijih crkava.
Maleni samostanska crkva Eremo delle Carceri u kanjonu iznad Assisija, u koji se povlačio sv. Franjo i gdje je propovijedao pticama.

Kultura

Festival Calendimaggio, koji se održava od 1. do 5. maja, festival je srednjovjekovne i renesansne kulture u obliku teatralnog sukoba gornjeg i donjeg grada, uključujući procesije, teatarske prezentacije, bajraktare i plesove. U cijeloj Europi je slavljen assisi vez, oblik veza ukrštanjem niti koji datira još iz 13. vijeka. Danas je Assisi prije svega hodočasničko mjesto u kojemu hodočasnici podižu i oltare za sve svjetske religija, a druge organizacija poput Assisi Performing Arts upotpunjavaju turističku ponudu muzičkim i drugim događajima. Assisi je kao rijetki grad u svijetu bio dom nekoliko svetaca: sv. Agneza, sv. Klara, sv. Franjo, sv. Gabriel od tužne Gospe, sv. Rufino i sv. Vitalis.

Zbratimljeni gradovi

Galerija

Piazza del Duomo (19. vijek)
Pietro Lorenzetti, 1310–1329, detalj freske iz crkve sv. Franje
Santa Maria Sopra Minerva
Bazilika sv. Klare

Izvori

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 „Italy: Umbria” (engleski). City population. Pristupljeno 21. 2. 2019.
↑ ^2,0 ^2,1 „Sextus Propertius” (engleski). Encyclopædia Britannica. Pristupljeno 21. 2. 2019.
↑ „Assisi” (engleski). Encyclopædia Britannica. Pristupljeno 21. 2. 2019.
↑ UNESCO