Uswisi

*Schweizerische Eidgenossenschaft*
*Confédération suisse*
*Confederazione Svizzera*
*Confederaziun svizra*
*Confoederatio Helvetica*
Shirikisho la Uswisi
Bendera	Nembo
	Kaulimbiu ya taifa: Kilatini: Unus pro omnibus, omnes pro uno; (Kiswahili: "Mmoja kwa ajili ya wote - wote kwa ajili ya mmoja")
	Wimbo wa taifa: Zaburi ya Uswisi
Mji mkuu	Bern (mji mkuu wa shirikisho); 46°57′ N 7°27′ E
Mji mkubwa nchini	Zürich
Lugha rasmi	Kijerumani, Kifaransa, Kiitalia, Kirumanj
Serikali Halmashauri ya Shirikisho; kwa jumla ni Mkuu wa Dola; Mwenyekiti wa mawaziri; ana cheo cha "Rais"; akibadilika kila mwaka	Demokrasia, Shirikisho la Jamhuri; Viola Amherd ; (Rais wa Shirikisho mwaka 2024); Karin Keller-Sutter (VP); Guy Parmelin ; Ignazio Cassis; Albert Rösti; Elisabeth Baume-Schneider; Beat Jans
Uhuru; Imetangazwa ; Imekubaliwa ; Shirikisho la Jamhuri	; 1 Agosti 1291 ; 1648 ; 1848
Eneo; - Jumla; - Maji (%)	; 41,285 km² (ya 132); 4.2
Idadi ya watu; - Julai 2019 kadirio; - 2013 sensa; - Msongamano wa watu	; 8,570,146 (ya 99); 8,139,600; 207/km² (ya 48)
Fedha	Swiss franc (CHF)
Saa za eneo; - Kiangazi (DST)	CET (UTC+1); CEST (UTC+2)
Intaneti TLD	.ch
Kodi ya simu	+41 -

Uswisi ni nchi ya Ulaya isiyo na pwani katika bahari yoyote.

Imepakana na Ujerumani, Ufaransa, Italia, Austria na Liechtenstein.

Jina rasmi ni Confoederatio Helvetica (kwa Kilatini: Shirikisho la Kiswisi).

Majimbo yake 26, ambayo huitwa "kantoni", yanajitawala.

Historia

Shirikisho la Uswisi lilianza mwaka 1300 hivi kutokana na ushindi vitani dhidi ya Austria na Burgundy.

Uhuru wa shirikisho kutoka Dola Takatifu la Kiroma ulitambuliwa rasmi katika Amani ya Westphalia mwaka 1648.

Sifa

Uswisi imepata umaarufu hasa kutokana na sababu zifuatazo:

ni nchi isiyoshiriki katika vita kwa zaidi ya miaka 300
ni nchi ambapo watu wenye utamaduni tofauti na nchi jirani wameshirikiana karne nyingi kwa amani
ni nchi iliyotunza demokrasia tangu karne nyingi bila kuwa na vipindi vya udikteta au utawala wa mabavu, tena demokrasia ya moja kwa moja ambako wananchi wa kawaida wana haki ya kutunga au kubadilisha sheria kwa njia ya kura ya maoni ya watu wote
ni nchi yenye benki zenye sifa kote duniani

Miji

Mji mkuu wa shirikisho ni Bern.

Mji mkubwa ni Zürich wenye benki nyingi.

Mji wa Geneva ni kati ya makao makuu ya Umoja wa Mataifa; ni pia makao makuu ya kimataifa ya Umoja wa shirika za Msalaba Mwekundu na mashirikia mengine ya kimataifa.

Hata hivyo Uswisi imekuwa kati ya nchi za mwisho kujiunga na UM (2002).

Watu

Kuna lugha rasmi 4: Kijerumani (62.8%), Kifaransa (22.9%), Kiitalia (8.2%) na Kirumanj (0.5%). Lakini wengi wanajua na kutumia lugha zaidi ya moja.

Kati ya lugha za kigeni zinazotumika nyumbani, zinaongoza Kiingereza (5%), Kireno (3.8%), Kialbania (3%), Kihispania (2.6%), Kiserbokroatia (2.5%) n.k.

Upande wa dini, kati ya wakazi, 68% ni Wakristo, hasa Wakatoliki (37.2%) na Wakalvini (25%), lakini pia Waorthodoksi (2.3%) na wengineo. 5.1% ni Waislamu (hasa wahamiaji). 24% hawana dini maalumu.

Tazama pia

Marejeo

↑ Switzerland Constitution, article 70, "Languages": (1) The official languages of the Federation are German, French, and Italian. Romansh is an official language for communicating with persons of Romansh language. (2) The Cantons designate their official languages. In order to preserve harmony between linguistic communities, they respect the traditional territorial distribution of languages, and take into account the indigenous linguistic minorities.

Viungo vya nje

(Kiingereza) (Kifaransa) (Kijerumani) (Kiitalia) Serikali ya Uswisi (Swiss Federal Authorities) Archived 3 Januari 2005 at the Wayback Machine.
(Kiingereza) The Swiss Confederation: A Brief Guide 2006 Archived 15 Juni 2006 at the Wayback Machine.
(Kiingereza) Switzerland information at Traveldir.org Archived 10 Agosti 2006 at the Wayback Machine.
Pictures from Switzerland Archived 8 Septemba 2006 at the Wayback Machine.

Makala hii kuhusu maeneo ya Uswisi bado ni mbegu.
Je unajua kitu kuhusu Uswisi kama historia yake, biashara, taasisi zilizopo, watu au utamaduni?
Labda unaona habari katika wikipedia ya Kiingereza au lugha nyingine zinazofaa kutafsiriwa?
Basi unaweza kuisaidia Wikipedia kwa kuihariri na kuongeza habari.