9. Ordu (Sovyetler Birliği)

9. Ordu
9. Ordu
Etkin	Kasım 1939 - Kasım 1943 ; 1966 - 1989
Ülke	Sovyetler Birliği
Bağlılık	Kızıl Ordu ; Sovyetler Birliği Ordusu
Tipi	Ordu
Parçası	Transkafkasya Askerî Bölgesi
Karargâh	Kutaisi (c.1966-1989)
Savaşları	Barbarossa Harekâtı; İkinci Harkov Muharebesi; Kafkasya Muharebesi

9. Ordu (Rusça: 9-я армия), SSCB'nin Kızıl Ordu'suna bağlı ordu. 1939 - 1943 yılları arası ve savaştan sonra 1966 - 1989 yılları arasında aktif olmuştur.

II. Dünya Savaşı

Kış Savaşı

Kış Savaşı sırasında Finlandiya'ya karşı Leningrad Askerî Bölgesi'nin kolu olarak, 1939 yılının Kasım ayın sonlarında başlayan harekâtın başlangıcında beginning operations at the end of Kasım 1939 ComKor M. P. Duhanov komutası altında 49. ve Özel Piyade kolorduları uçuş birimleri ile savaştı.^[1]

Bessarabya İşgali

1940'ta ordu SSCB'nin Bessaarbya ve Kuzey Bukovina işgaline katılmıştır. 1941'e kadar ordu lağvedilerek 14., 35 ve. 48. piyade kolorduları, 2. Süvari Kolordusu, 2. ve 18. mekanize kolordular, 80., 81., 82., 84., 86. istihkam bölgeleri ve diğer birimlerden oluşan ve Nazi Almanyası'nın Barbarossa Harekâtıbaşlatılöadam çmce Sovyet sınırlarındaki en büyük ordu 9. Bağımsız Ordu haline gelmiştir. Fakat 22 Haziran 1941 tarihinde ordu hazır ordu olmaktan ziyade idari ordu olup^[2] Tümgeneral M. V. Zaharov komutasında, General Tyulenev komutasındaki Güney Cephesi'ne bağlı olarak Beltsa, Kişinev ve Odessa bölgelerini kapsamak üzere görevlendirilmiştir.

Doğu Cephesi

Barbarossa

İlk çarpışma Eugen von Schobert komutasındaki Alman 11. Ordusunun Sovyet 9. ve 18. orduların bağlantı noktalarını yaradığında meydana gelmiştir. Almanlar Yaş'ın kuzeyinde Beltsa'yı savunmakla sorumlu 48. Piyade Kolordusuna karşı saldırmıştır. General Tyulenev karşı saldırıyı emretmiş ve 48. Piyade Kolordusu ve 2. Süvari Kolordusuna ilaveten Güney Cephesi reservesinden 2. Mekanize Kolordu, Beltsa ve Stefanesti'de emrini yere getirmişlerdir. General Tyulenev, Zaharov’un piyade kolordularından 25., 51. ve 150. piyade tümenlerini çıkararak Prut Nehri'nin doğu kıyısı, Tuna Nehri'nin kuzey kıyısı ve Karadeniz sahillerini savunmak için "Sahil Grubu" ^[3] oluşturmuştur. (Bu grup daha sonra Bağımsız Sahil Ordusu olmuştur).

Ağustos ayının ilk günlerinde tekrarlanan Alman hamlelerin altında Nikolayev'e geri çekilmiş ve 17 Ağustos'a kadar Ingulets Nehri ve Dinyeper Nehri'nin doğu kıyısına geçmiştir. "Sahil Grubu" ise Odessa'ya doğru çekilmiştir. Sovyet Güney Cephesi'ne bağlı üç ordunun Pavlograd ile Azak Denizi arasında savunma hattını tutma girişiminin von Kleist komutasındaki Alman 1. Panzer Ordusu'nun çevirme harekâtının sonucu bozulduktan sonra Ekim ayının ilk günlerine kadar 9. Ordu Taganrog'a kadar çekilmiştir.^[4]

Ordunun sonraki hamlesi, Güneybatı Genel Komutanı (GlavKom) Semyon Timoşenko tarafından düzenlenen planlı taarruzu ile olmuştur.

Geri çekilmeleri ve Rostov'un kaybından sonra 17 Kasım'da Güney ve Güneybatı cephelerinin saldırılarına katılmış, Kasım 29'a kadar, 9. Ordu, 56. Ordu ve diğer birimler ile birlikte Rostov'taki Alman birliklerini temizlemiş ve kenti geri almışlardır. Ondan sonra, 9. Ordu Timoşenko'nun stratejik rezervesi olmuş ve Barvenkovo – Lozovaya taarruzu harekâtı'na katılmıştır.^[5] Donets Nehri'nin kuzeyinde Alman cephesini yararak Balakleya-Lozovaya-Slavyansk hattına ulaşmıştır.

İkinci Harkov Muharebesi

Yine Sovyet Güney Cephesi ile birlikte, 9. Ordu, Mayıs 1942'de başlatılan Harkov taarruzu'na (İzyum Köprübaşı Taarruzu) yardımcı kuvvet olarak katılmıştır. 57. Ordu, 9. Ordu ile birlikte Izyum çıkıntısının güney kesimini korumak üzere görevlendirilmiştir.

İkincil sektördeyken 9. Ordu Alman karşı saldırısı olan Fridericus Harekâtı ile karşı karşıya gelmiştir.^[6] Alman karşı saldırısı başladıktan sekiz saat sonra 17 Mayıs öğle saatinde 1. Panzer Ordusu ve 17. Ordu, 9. Ordu'nun mevkiinde 10 mil içerisine girmiş 9. Ordu'nun komşusu 57. Ordu'yu arkasından tehdit etmiştir. Güney Cephesi komutanı Korgeneral Radion Yakovleviç Malinovskiy, Paul Ludwig Ewald von Kleist'in ordusunu durdurmak için derhal 5. Süvari Kolordusu, bir piyade tümeni ve bir tank tugayı rezerve olarak ayıklamıştır. Fakat Harkov taarruzunun kırılmasından dolayı Stavka'nın kararı geç ulaşmış ve 6. ve 57. ordular Izyum bölgesinde kuşatılmışlardır. Bunun sonucunda 200.000'den fazla personeli kaybedilmiştir.

Kafkasya

Daha sonra Kuzey Kafkasya Cephesi ve Transkafkasya Cephesi'nin kolu olarak Don Nehri kıvrım noktasında (1942 yazın) ve Kafkasya'da savaşmıştır. Kasım 1943'te ordu karargâh lağvedilmiş ve birlikleri diğer ordulara verilmişlerdir.

İkinci kuruluş

Savaş bittikten sonra 1966'da 9. Ordu, Transkafkasya Askerî Bölgesi'nde aktif hale getirilmiş ve karargâhı Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin Kutaisi kentine kurulmuştur. Ordu, 10. Muhafız, 145., 147. ve 152. (eski 10. Muhafız Piyade Tümeni, 89. ("Tamanskaya"), 414. ve 402. piyade tümenleri) olmak üzere dört motorize piyade tümeninden oluşturulmuştur. 1989 yılı civarında lağvedilerek 31. Kolordu olarak tekrar örgütlendirilmiştir. Temmuz 1993'te yayımlanan Jane's Intelligence Review dergisine göre, 31. Kolordu 1993 yılının Temmuz ayının son günlerinde Kutaisi'den Rusya'ya çekilmiştir.^[7]

Komutanlar

Tümgeneral Matvey Vasileviç Zaharov (Haziran 41 -) (Erickson 1975)
Tümgeneral Fedor Mihailoviç Haritonov (Eylül 1941 - Mayıs 1942)
Tümgeneral ? (Mayıs - Haziran 1942)
Korgeneral Anton İvanoviç Lopatin (Haziran - Temmuz 1942)
Tümgeneral Feofan Agopoviç Parkomenko (Temmuz - 7 Ağustos 1942)
Tümgeneral Vladimir Nikolayeviç Martinkeviç (- 29. August 1942)
Tümgeneral Konstantin Apolinoviç Koroteyev (Eylül 1942 - 1943)
Tümgeneral Vasiliy Vasileviç Glagolev (- 22 Mart 1943)
Tümgeneral ? (- 19 Haziran 1943)
Tümgeneral Aleksey Aleksandroviç Greçkin (- 1 Kasım 1943)

Muharebe düzeni

22 Haziran 1941

14. Piyade Kolordusu (Tümgeneral D. G. Jegerov)
- 25. Piyade Tümeni
- 51. Piyade Tümeni
35. Piyade Kolordusu (Tuğgeneral İ. F. Daşiçev)
- 95. Piyade Tümeni
- 176. Piyade Tümeni
48. Piyade Tümeni (Tümgeneral Rodion Malinovskiy)
- 30. Dağcı Piyade Tümeni
- 74. Piyade Tümeni
- 150. Piyade Tümeni
2. Süvari Kolordusu (Tümgeneral P. A. Belov)
- 5. Süvari Tümeni
- 9. Süvari Tümeni
2. Mekenize Kolordu (Tümgeneral J. V. Novosetskiy)
- 11. Tank Tümeni
- 16. Tank Tümeni
- 15. Motorize Tümen
18. Mekanize Kolordu (Tümgeneral P. V. Voloç)
- 44. Tank Tümeni
- 47. Tank Tümeni
- 218. Motorize Tümen

1 Temmuz 1942 (Güneybatı Cephesi)

51., 81., 106., 140., 255., 296., 318., 333. piyade tümenleri
5. Süvari Kolordusu (30., 34., 60. süvari tümenleri)
12. Tank Tugayı

1 Şubat 1943 (Kuzey Kafkasya Cephesi)

•9. Kolordu (43., 157., 256. piyade tugayları) •11. Muhafız Piyade Kolordusu (7., 34., 57. piyade tugayları, 8. Muhafız Piyade Tugayı) •11. Kolordu (19th, 84th, 131st Rifle Brigades) •207. Tank Tugayı

1 Temmuz 1943 (Kuzey Kafkasya Cephesi)

9. Kolordu (34., 43., 157., 256. piyade tugayları)
11. Kolordu (19., 57., 84., 131. piyade tugayları)
276, 351. piyade tümenleri

Kaynakça

^ "9th Army, Red Army, 30.11.1939". 16 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2009.
^ John Erickson (historian), The Road to Stalingrad, 2003 Cassel Military Paperbacks edition, p.141
^ Erickson, 2003, p.168.
^ Erickson, 2003, p.255-6, 265.
^ Erickson, 2003, p.328-9
^ Erickson, 2003, p.346-7
^ Richard Woff, 'The Armed Forces of Georgia', Jane's Intelligence Review, July 1993, p.309.

Robert Kirchubel: Unternehmen Barbarossa, Oxford 2003.
from http://samsv.narod.ru/Arm/a09/arm.html 18 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.:
- Grechko A., " fight for Caucasus ", 2 изд., Moscow, 1973
- Oreshkin A., " Defensive operation of 9-th army (October - November 1941) ", Moscow, 1960
Administrative Order of Battle, 9th Army, 22 June 1941