Aziz Yıldırım (2 Kasım 1952, Ergani, Diyarbakır), Türkiş insanı, inşaat mühendisi, armatör ve spor yöneticisi. 4. Kulüpler Birliği ve 32. Fenerbahçe Başkanı.[3] 1979 yılında kurulan Maktaş Mühendislik firmasının ve 1980 yılında kurulan DEARSAN Tersanesinin sahibidir. 1998-2018 yılları arasında başkanlık yaparak Fenerbahçe Spor Kulübü tarihindeki en uzun süreli başkanlık görevini üstlenen kişidir.[4]
Ayrıca, kazandığı 92 adet kupa ile Fenerbahçe SK tarihinin en çok kupa kazanan başkanıdır.[5]
Yaşamı
Aslen Diyarbakırlı olan Yıldırım, 1952 yılında Ergani'de dünyaya gelmiştir.[6] Babası ilkokul öğretmeni Şefik Yıldırım ve annesi Sermet Yalçın'dır. Ailenin en büyük çocuğu olan Yıldırım, babasının 1960 yılında Alanya'ya ve ardından Düzce'ye tayiniyle birlikte, ailesiyle birlikte bu şehirlere taşınmıştır.[7] Aziz Yıldırım, ilkokul ve lise eğitimini Düzce'de tamamlamış ve Düzce'de Hamidiyespor Kulübü'nde amatör futbol oynamıştır.
Daha sonra Ankara Devlet Mühendislik Mimarlık Akademisi'nden (günümüzde Gazi Üniversitesi Mühendislik Fakültesi) inşaat mühendisi olarak mezun olmuştur. NATO altyapı ihalelerine de katılan Maktaş Mühendislik firmasının ve askeri gemilerin tasarımını ve yapımını yapabilen, yabancı ülkelerle ortaklıklar kuran DEARSAN Tersanesinin sahibidir.[8] Bunların yanı sıra İmsak Savunma, Savtem Savunma, As İnşaat, Asbeton İnşaat, Aly İnşaat, Gülhan Denizcilik, AG Denizcilik, Şahdem Süt Entegre Hayvancılık, yurtdışında Mar Shipping Co Limited, Chem Unity Co Limited, Dearhan Holding Limited, Med Unity Co. Ltd. ve Marine Unity Co Limited şirketlerinin de hissedarıdır.[9][10][11]
Yıldırım, 2007 yılında doğduğu yer olan Ergani'de annesi Sermet Yalçın adına bir Anadolu Lisesi yaptırmıştır. Açılışta bölge halkı tarafından coşkuyla karşılanmış ve "En büyük başkan" tezahüratlarıyla selamlanmıştır.[12] Yıldırım, 31 Mayıs 2024 tarihinde Türk Silahlı Kuvvetleri ile anlaştığını şu sözlerle duyurmuştur: “Türkmenistan’da 45 donanma gemisi yaptık. Katar, Nijerya, Tanzanya’ya gemiler yaptık. Bugüne kadar Türkiye’yle çalışmıyorduk. İlk kez ocak ayında savunma sanayi anlaşması yaptık, gemi yapacağız.”[13]
Spor yöneticiliği
Başkan Aziz Yıldırım Şükrü Saracoğlu Stadında, 2010
Fenerbahçe SK 4344 sicil numaralı kongre üyesidir ve ilk olarak 1990-1992 yılları arasında Fenerbahçe Spor Kulübü'nün yönetimde görev almıştır. 1991-1992 sezonunda futbol şube sorumlusu olmuştur. 15 Şubat 1998'de yapılan kongrede rakibi Vefa Küçük'ten bir oy fazla alarak başkan seçilmiştir. 1998-2018 yılları arasında Fenerbahçe Spor Kulübü'nün başkanlığını yapmıştır. Geçmişte Düzcespor Kulübü'nde fahri başkanlık unvanına sahip olmuştur.[14]
Aziz Yıldırım, başkanlığı döneminde Fenerbahçe futbol takımı ile 6 lig şampiyonluğu ve 10 lig ikinciliği yaşamıştır. Takım, UEFA Şampiyonlar Ligi çeyrek finaline ve UEFA Avrupa Ligi yarı finaline Aziz Yıldırım başkanlığında ulaşmıştır.
Başkanlığında Fenerbahçe Spor Kulübü, aynı sezonda futbol, kadınlar ve erkekler basketbol, kadınlar ve erkekler voleybol branşlarında lig şampiyonu olmuş ve 2010-11 sezonunda beş branşta birden şampiyonluk yaşamıştır.
Yıldırım dönemine kadar Fenerbahçe taraftar grupları, yönetim ve kongrelerde önemli bir etkiye sahipti. Bu grupların desteğini almak, Fenerbahçe başkan adayları için gereklilik olarak görülüyordu. Taraftar gruplarının bu denli etkili olmasının nedeni, Fenerbahçe üyelerinin çoğunluğunun bu gruplardan oluşmasıydı. Ancak, 2000'li yıllarda Aziz Yıldırım'ın başkanlığı döneminde kulübe üye olan kişi sayısının artırılması ve üyeliğin teşvik edilmesiyle birlikte taraftar gruplarının etkinliği kırıldı.[15] Ayrıca, döneminde Fenerbahçe, İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'na (Borsa İstanbul) girmiş ve bu alandan yüksek gelirler elde etmiştir.[kaynak belirtilmeli]
İlk yılları: 1998–2004
1998 yılında göreve geldikten sonra Carlo Ancelotti ile anlaşılamayınca Joachim Löw teknik direktör olarak göreve getirilmiştir. UEFA Avrupa Ligi'nde AC Parma'ya elenen takım, ligi üçüncü sırada tamamlamıştır.
Yıldırım, başkanlığı döneminde kulüp yatırımlarına büyük önem vermiş; Şükrü Saracoğlu Stadı'nı bölüm bölüm yıkarak yeniden yaptırmıştır. Fenerbahçe Stadının adı, camianın önemli isimlerinden ve kulübün 19. Başkanı Şükrü Saracoğlu’nun anısına; 22 Temmuz 1998 günü Fenerbahçe Şükrü Saracoğlu Stadyumu olarak değiştirilmiştir. Ayrıca, Düzce Topuk Yaylası'nda kamp tesisleri inşa etmiş, Fenerbahçe semtinde bulunan ve uzun yıllar kulübün merkezi olan Faruk Ilgaz Tesisleri'ni yenilemiş ve Ankara, İncek’te 32 dönümlük bir araziyi kulübe tahsis ederek buraya çok gelişmiş bir konaklama kompleksi yaptırmıştır. Ayrıca, basketbol takımına Ülker Spor ve Etkinlik Salonu'nu kazandırmıştır.
Fenerbahçe başkanlığı dönemde tesisleşme adına önemli adımlar atılmıştır. 1997 yılında temeli atılan Samandıra Can Bartu Tesisleri, 2000 yılında hizmete açılmıştır. Futbol altyapısı için kurulan Fikirtepe Tesisleri, 1999 yılında faaliyete geçmiştir. 2000 yılında taraftarlara ürün satışı yaparak kulübe özkaynak sağlamayı amaçlayan Fenerium'u kurmuştur.
1999-2000 sezonunda, Yıldırım takımın başına Zdeněk Zeman'ı getirmiştir. Yaşadığı başarısızlıkların ardından Zeman, istifasını Aziz Yıldırım'a bildirmeden medyaya duyurmuştur.[16] İddialara göre Yıldırım, tesislerde Zeman'a "hoca ne yaptın?" diye sormuş, Zeman ise "Denizli ile görüştüğünüzü duydum. Eğer benim üstüme hoca arıyorsanız, benim de burada işim olmaz" yanıtını vermiştir. Aziz Yıldırım, Zeman'ın istifasının ardından geçici olarak Turhan Sofuoğlu'nu teknik direktörlüğe getirmiş ve Fenerbahçe sezonu 4. sırada tamamlamıştır.[16]
Dereağzı Tesisleri, 2003 yılında suni çimle kaplanmıştır. Ayrıca, Fenerbahçe Adası'nda 2004 yılında tam olimpik bir yüzme havuzu hizmete açılmıştır. Faruk Ilgaz Tesisleri, 2004 yılında modernize edilerek yeniden hizmete sunulmuştur. Spor faaliyetleri dışında, Fenerbahçe Todori Tesisleri 2005 yılında açılmıştır.[17]
Forbes dergisi, 2008 yılında Fenerbahçe'nin "Dünyanın En Değerli 30 Kulübü" listesine girdiğini duyurmuştur. "Aziz'in Mucizesi" başlığı altında Yıldırım'ın fotoğrafının kapakta yayınlandığı yazıda, Fenerbahçe'nin ardındaki başarı öyküsüne odaklanılırken, Aziz Yıldırım'ın kulübü nasıl modernize ettiği ve finansal performansını artırdığı anlatılmıştır.[19]
Başkanlığı sırasında, Fenerbahçe Spor Kulübü tüzüğünü değiştirmeyi genel kurula sunmuş ve tüzüğün değişmesinde önemli katkı sağlamıştır.[20] Yenilenen tüzükle birlikte "Hedef 1 Milyon Üye" projesini başlatmış ve üye sayısını artırmıştır.[21]
Fenerbahçe, 100. yılı olan 2006-2007 sezonuna Yıldırım'ın tekrar başkan seçilmesi ve Christoph Daum'un yerine Arthur Zico'nun getirilmesiyle başladı. Bu dönemde Fenerbahçe, Süper Lig şampiyonu oldu ve Şampiyonlar Ligi'nde ilk kez çeyrek finale yükseldi.[22] Ancak 2007-2008 sezonu sonunda Zico'nun sözleşmesi yenilenmedi. Aziz Yıldırım, Zico'nun "takımı şampiyon yapamadığı",[23] "fazla para istediği" ve "kardeşi Edu'nun yardımcı antrenör olmasında ısrarcı olduğu" gerekçeleriyle yollarını ayırdıklarını belirtti.
Aziz Yıldırım şike davası kapsamında 3 Temmuz 2011'de "ekonomik çıkar amaçlı suç örgütü kurmak ve yönetmek" ve "şike yapmak" iddiasıyla gözaltına alınmıştır.[24]
Daha sonra savcılık tarafından ifadesi alınan Yıldırım, tutuklama talebiyle mahkemeye sevk edildi. Çıkarıldığı mahkemece tutuklandı.[25] Yaklaşık 1 yıl Metris Cezaevinde tutuklu kaldı. Şike davasında 23. duruşma sonunda hüküm giymesine rağmen tutuklu kaldığı süre göz önüne alınarak tahliye edildi.[26]
İstanbul 16. Ağır Ceza Mahkemesi, şike davası kapsamında Fenerbahçe Spor Kulübü başkanı Aziz Yıldırım'ı Süper Lig'deki 13 maçta yargıladı. Bu 13 maçın 6'sından beraat eden Yıldırım'ın, 4 müsabakada şike yapmak, 3 müsabakada teşvik primi vermek suçlarını işlediğine hükmedildi. Mahkeme ayrıca Aziz Yıldırım'a 18 bin 750 gün adli para cezası da verdi. Aziz Yıldırım'ın mali durumunu dikkate alan mahkeme, bu cezanın günlüğü 70 TL'den toplamda 1 milyon 312 bin 500 TL'ye yükseltilmesine ve bu cezanın 20 eşit taksitle ödenmesine karar verdi. Mahkeme, Aziz Yıldırım hakkında "Spor kulüplerinde ve federasyonlarda görev yapmaktan yasaklama" ve "Stadyumlara giriş yasağı" kararları verdi.[27] Mahkeme tarafından toplamda 6 yıl 3 ay hapis cezası, 1 milyon 312 bin 500 lira para cezası ve sportif olarak çeşitli cezalara çarptırılan Yıldırım, kararı temyiz etti. Yargıtay 5. Ceza Dairesi 17 Ocak 2014 tarihinde hakkındaki hükümleri onadı.[28]
Hükmün infazını gerçekleştirecek olan İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesine itiraz eden Yıldırım'ın itirazı 23 Haziran 2014 tarihinde mahkeme tarafından kabul edildi. Buna göre Aziz Yıldırım'ın infazı durdurulmuş ve yeniden yargılanmasına karar verilmiştir.[29]
Fenerbahçe ve Fenerbahçe başkanı Aziz Yıldırım yeniden yargılama sonucu tüm maçlardan ve suçlardan beraat etmiştir.[30][31]
Yıldırım'ın yeniden yargılama talebi 23 Haziran 2014 tarihinde kabul edildi. Davaya bakan İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi, Aziz Yıldırım'ın da aralarında bulunduğu 6 sanığın yaptığı başvuruları karara bağladı. Mahkeme, Aziz Yıldırım, Olgun Peker, İlhan Ekşioğlu, Abdullah Başak, Ahmet Çelebi ve Selim Kımıl hakkında, "ileride telafisi imkansız zararlara sebebiyet vermemek" açısından "yeniden yargılama ve infazların erteleme" kararı verdi.[32]
Bunun üzerine Trabzonspor ve Bucaspor, Aziz Yıldırım, Olgun Peker, İlhan Ekşioğlu, Abdulah Başak, Ahmet Çelebi ve Selim Kımıl'ın "Yeniden yargılama" ve "İnfazın ertelenmesi" taleplerinin kabul edilmesi kararına itiraz ettiler. Bu itirazları 1 Eylül tarihinde karara bağlayan mahkeme, Trabzonspor ve Bucaspor'un itirazlarını reddederek, dosyayı bir üst mahkeme olan İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi'ne gönderdi. 29 Eylül 2014 tarihinde itirazı değerlendirip reddeden 14. Ağır Ceza Mahkemesi, Aziz Yıldırım'ın ve diğer sanıkların yeniden yargılanması kararını kesin hükme bağlamış oldu. Dosya 13. Ağır Ceza Mahkemesi'ne geri gönderildi.[33]
31 Mayıs 2015 tarihinde yapılan seçimde, rakibi Hulusi Belgü'nün 1144 oy aldığı genel kurulda Aziz Yıldırım 5504 oyla 12. kez sarı-lacivertli kulübün başkanlık koltuğuna oturmuş ve seçim öncesi yaptığı konuşmada 6 Haziran'daki Şike Davası'nın ardından görevi bırakacağını açıklamıştır.[34]
13 Ocak 2015'te yeniden yargılanmasına başlanan Aziz Yıldırım, 9 Ekim 2015 tarihindeki 6. duruşmada beraat etmiştir. Ayrıca yargılamayı yapan İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi, daha önceden kapatılmış olan Özel Yetkili İstanbul 16. Ağır Ceza Mahkemesinin kararını da iptal etmiştir. Böylelikle Azız Yıldırım, hakkındaki tüm suçlamalardan suçsuz bulunmuştur.[35]
Mayıs 2015'te gerçekleştirilen Fenerbahçe SK Seçimli Olağan Genel Kurul Toplantısı'nda, Aziz Yıldırım, "Benden sonra burada böyle çapulcular olacaksa yandık. Bu nedenle Ali Koç'a rica ettim. Bıraktığım gün aday olacak, söz verdi. Çapulculara burada yer yok."[36] ifadelerini kullanmıştır. Ali Koç ise Yıldırım'a olan güvenden dolayı teşekkür ederek kenetlenme ve birlik vurgusu yapmıştır.[37] Fenerbahçe başkanlığının küçüklük hayali olduğunu belirten Koç, 24 Ekim 2016 tarihinde Haziran 2018'deki seçimlerde aday olacağını duyurmuştur. Daha sonraki dönemde başkan Yıldırım, Şike Davası hakkında Yargıtay kararı verilmeden başkanlığı bırakmayacağını ve seçimle gideceğini belirtmiştir.[38]
2018 yılında yapılan kongrede 20 yıl sonra ilk kez başkanlık yarışını kaybetmiştir. Ali Koç'un başkanlığa seçildiği kongrenin ilk gününde, mevcut başkan Yıldırım, Ali Koç'a "Sen futbolu çok iyi biliyorsun, gel futbolu sen yönet, ben amatör branşları yöneteyim, Fenerbahçe kazansın." önerisinde bulunmuştur. Gergin geçen kongrede, her iki adayın da maddi yardım vaatleri dikkat çekmiştir.[39]
Yeniden adaylığı: 2024
Aziz Yıldırım-Ali Koç Özel Yayın
İki başkan adayından biri olan Sadettin Saran'ın diğer aday olan Ali Koç'un lehine çekilmesinin ardından[40]2024 olağan seçimli genel kurulunda yeniden başkanlığa aday olma kararı aldığını duyurmuştur.[41] Aziz Yıldırım yaptığı açıklamada ilk vaat olarak "yüz yüze görüştüm" dediği José Mourinho'yu teknik direktör olarak getireceğini belirtmiştir.[42]
31 Mayıs 2024'te ise Mourinho'nun Fenerbahçe ile anlaştığı doğrulanmıştır. Yıldırım, seçilirse Mourinho ile çalışmaya devam edeceğini ve stadyumu yenileyeceğini ve stadyumun kapasitesini 60.000'e artıracağını söylemiştir. Mourinho anlaşması hakkında, "gerekirse imzalayın" diyen Yıldırım, "ben seçileceğim ve benim dediğim adam burada olacak" ifadelerini kullanmıştır.[43]
Seçimlerde Ali Koç 16.464, Aziz Yıldırım 10.483 oy almıştır. Oy sayımı sırasında kürsüye çıkan Yıldırım, Fenerbahçe'ye yakışan bir kongre olduğunu belirterek Ali Koç'a şu sözlerle başarılar dilemiştir:[44][45]
“
Sevgili Fenerbahçeliler, Fenerbahçe'ye yakışan bir kongre yaptık. Hepinize teşekkür ediyorum. Ben ve arkadaşlarım görevimizi yaptık, yol haritasını çizdik. İnşallah sayın Ali Koç ve yanındaki arkadaşları bu harita doğrultusunda bu sene Fenerbahçe'yi şampiyon yaparlar. Biz de elimizden gelen desteği veririz. Hepinizi seviyorum, saygı ve sevgilerimi sunuyorum. İyi ki varsınız, iyi ki Fenerbahçeliyiz.
Aziz Yıldırım 20 yıllık Fenerbahçe Başkanlığı sürecinde 13'ü Futbol, 17'si Erkek Basketbol, 35'i Kadın Basketbol, 13'ü Erkek Voleybol, 14'ü Kadın Voleybol olmak üzere 92 tane kupa kazanmıştır. Bu kupaların 4 tanesi Avrupa düzeyinde, 1 Tanesi Dünya çapındadır. Aziz Yıldırım, kazandığı 92 adet kupa ile Fenerbahçe SK tarihinin en çok kupa kazanan başkanıdır.[5]
Üç çocuk babası olan Yıldırım, 7 Nisan 2010 tarihinde ilk iki çocuğunun annesi olan 30 yıllık ilk eşi Yıldız Algün'den boşanmıştır.[47][48][49] 12 Mayıs 2011'de Gonca Çelikkıran ile evlenmiştir.[50] Bu evlilikten de bir kız çocuğu olmuştur. İkinci evliliğinden olan kız çocuğunun adı Yaz'dır.
Hatırası
Yaptırdığı Topuk Yaylası Tesisleri ile Düzce'ye önemli katkı yapan Aziz Yıldırım'ın adı Şıralık Mahallesi'ndeki 5615. Cadde'ye verildi.[51]
Bibliyografya
Coşkun, Hülya (2008). Fenomen (Aziz Yıldırım ve Liderlik İletişimi). ISBN978-975-8752-56-0.
.jpg)
