Hicaz (Arapça: اَلْحِجاز), Arap Yarımadası'nda günümüz Suudi Arabistan'ının batısında bir bölgedir.[1] Hicaz kelimesi Arapçada "engel, bariyer" anlamına gelir. Kızıldeniz boyunca kuzeydeki Ürdün'den güneydeki Asir bölgesine doğru uzanır.
Hicaz bölgesi, kutsal şehirleri Mekke ve Medîne'yi ihtivâ ettiği için İslâm âleminde önemli bir yere sâhiptir.
Tarihçe
Daha MÖ 6. yüzyılda, Babil'in Kaldeli kralları Tayma'yı yazlık başkent olarak kullanıyorlardı.
Hicaz, daha sonra merkezi Medain Salih olan Nebati Krallığı'na (MÖ 100-MS 200) bağlandı.
Sonradan Abbâsilerin, 1258'de de Mısır'daki Memluklar'ın denetimine girdi. 1517'de Osmanlıların eline geçti ve merkezi Mekke olan Medîne ve Cidde yanında Hicaz'la berâber üç sancaklı bir eyalet yapıldı. Eyaletin yönetimi, Mekke şeriflerinin elindeydi.
Ama 19. yüzyıl başlarındaki dinsel ayaklanmalarla bu durum değişti; kutsal kentler Mekke ve Medîne, Vahhâbîler'in saldırısına uğradı. Osmanlılar 1845'ten sonra Hicaz'ı doğrudan yönetmeye başladılar ve topraklarını birleştirmek amacıyla 1900-1908 arasında Şam'ı Medîne'ye bağlayan Hicaz Demiryolu'nu yaptırdılar. I. Dünya Savaşı sırasında 1915'te, İslam Peygamberi Muhammed'in soyundan geldiğini ileri süren Şerif Hüseyin bin Ali, Osmanlı yönetimine başkaldırarak demiryolunun bir kısmını yok etti ve kendini Hicaz kralı ilân etti. Hüseyin, Vehhâbîlerin başkaldırması üzerine 1924'te tahttan çekildi. Yerine geçen oğlu Ali de 1925'te aynı nedenle tahtı bırakarak ülkeden ayrıldı.
İlk Suûdî Devleti, Hicaz bölgesine de hükmediyordu. Necd Sultanı II. Abdülaziz 1926'da Hicaz kralı unvânını aldı. 1932'de de Hicaz, Necd ve onun denetimi altındaki öteki bölgeleri birleştirerek Suudi Arabistan Krallığı'nı oluşturdu.
Bugün Hicaz
Bölgenin bir zamanlar altın madenciliğine dayalı olan ekonomisinin temelini bugün hac gelirleri, özellikle Cidde'de yoğunlaşmış olan hafif sanayiler, ticaret, sınırlı hurma ve tahıl üretimi ve Arabistan'ın doğusundaki petrol yataklarından elde edilen zenginlik oluşturur. Mekke ve Medîne dışındaki başlıca kentler Kızıldeniz'in en büyük limanı Cidde, bir sayfiye olan Ta'if ve Medîne'nin limanı Yenbu'dur.
