Perseus Çift Kümesi (ayrıca Caldwell 14 olarak da bilinir), Kahraman takımyıldızında (Perseus) birbirine yakın konumda bulunan NGC 869 ve NGC 884 (genellikle sırasıyla h Persei ve χ (chi) Persei olarak adlandırılır) açık yıldız kümelerinden oluşur. Her ikisi de çıplak gözle görülebilen NGC 869 ve NGC 884, SamanyolugökadasınınKahraman Kolu'nda yaklaşık 7.500 ışık yılı uzaklıkta yer almaktadır.[2]
Özellikler
NGC 869, 4.700 M☉ kütleye sahipken, NGC 884'ün kütlesi 3.700 M☉güneş kütlesidir. Her iki küme de, toplamda en az 20.000 güneş kütlesine sahip çok geniş bir yıldız halesiyle çevrilidir.[1] Genç, sıcak yıldızlardan oluşan Perseus OB1 birliğinin çekirdeğini oluştururlar.[2]
Tek tek yıldızlarına bakıldığında kümeler nispeten gençtir ve her ikisi de yaklaşık 14 milyon yıl yaşındadır.[1] Karşılaştırma olarak Ülker (Pleiades) kümesinin tahmini yaşı 75 milyon ila 150 milyon yıl arasındadır.
Her iki kümede de 300'den fazla mavi-beyaz üstdev yıldız bulunur. Kümeler ayrıca maviye kayma gösterir; NGC 869 Dünya'ya 39 km/s (24 mi/s) hızla yaklaşırken, NGC 884 de benzer bir hızla 38 km/s (24 mi/s) yaklaşmaktadır.[3] En sıcak anakol yıldızları B0 tayf türündendir. NGC 884, hepsi değişken ve hepsi yaklaşık 8. kadirden beş belirgin kırmızı üstdev yıldız içerir: RS Persei, AD Persei, FZ Persei, V403 Persei ve V439 Persei.
Gözlem bilgisi
Perseus Çift Kümesi, görünür ışıkta.
Perseus Çift Kümesi, kuzeydeki ılıman enlemlerin çoğunda dairesel (sürekli ufkun üzerinde) olarak gözlemlenebilir. Kraliçe takımyıldızına yakın bir konumdadır. Kuzeydeki bu konumu nedeniyle, Yeni Zelanda, Avustralya'nın büyük bölümü ve Güney Afrika gibi yaklaşık 30º güney enleminin altındaki yerlerden görülemez. Çift Küme, her yıl 12 veya 13 Ağustos civarında zirve yapan Perseid meteor yağmurunun yaklaşık saçılma noktasıdır. Kuzey gökyüzünde bulunması kolay olsa da, iki parçasını da gözlemleyebilmek için optik yardım gerekir. Bu küme, "hayranlık uyandıran" ve "nefes kesici" bir manzara olarak tanımlanır ve astronomi gözlem kılavuzlarında sıklıkla bir hedef olarak gösterilir.[4]
Tarihçe
Perseus Çift Kümesi (merkezin sol alt köşesi, geniş açılı görünüm)
Yunan gökbilimci Hipparkos bu gök cismini (Perseus'taki ışık lekesi olarak) MÖ 130 gibi erken bir tarihte kataloglamıştır. Bedevi Araplar için bu küme, bu bölgede hayal ettikleri iki balıktan küçük olanının kuyruğunu işaret ediyordu ve Abdurrahman es-Sufî'nin Sabit Yıldızlar Kitabı'ndaki çizimlerde gösterilmiştir.[5] Çift Küme'nin gerçek doğası ise yüzyıllar sonra teleskobun icadına kadar keşfedilememiştir. 19. yüzyılın başlarında William Herschel, bu cismi iki ayrı küme olarak tanımlayan ilk kişi oldu. Perseus Çift Kümesi Messier'in kataloğunda yer almaz, fakat popüler derin gökyüzü cisimlerinin yer aldığı Caldwell kataloğunda bulunur.[6][7]
Kümeler, Johann Bayer tarafından Uranometria (1603) adlı eserinde h Persei ve χ Persei olarak belirtilmiştir.[8] Bazen Bayer'in bu çifti iki ayrı bulutsu leke olarak ayırt edemediği ve χ'nin Çift Küme'yi, h'nin ise yakınındaki bir yıldızı işaret ettiği iddia edilir.[9] Bayer'in Uranometria'sındaki Perseus haritasında bu cisimler bulutsu olarak gösterilmemiştir, fakat Cassiopeia (Kraliçe) haritasında bulutsu olarak gösterilir ve Bayer'in yardımıyla derlenen Schiller'in Coelum Stellatum Christianum adlı eserinde Nebulosa Duplex (Çift Bulutsu) olarak tanımlanmışlardır.[10]
Mitoloji
Yunan mitolojisinin ünlü bir kahramanı olan Perseus, Yunan tanrısı Zeus'un oğluydu. Medusa'nın başını kesmenin yanı sıra, deniz canavarı Cetus'a kurban olarak bir kayaya zincirlenmiş prenses Andromeda'yı kurtarmak gibi başka kahramanlıklar da göstermiştir. Tanrılar, Perseus'u bir elinde Medusa'nın başı, diğerinde ise mücevherli kılıcıyla yıldızlar arasına yerleştirerek onu ölümsüzleştirdiler. Perseus Çift Kümesi, kılıcının mücevherli kabzasını temsil etmektedir.[11]
Kaynakça
^abcdCurrie, Thayne; Hernandez, Jesus; Irwin, Jonathan; Kenyon, Scott J.; Tokarz, Susan; Balog, Zoltan; Bragg, Ann; Berlind, Perry; Calkins, Mike (2010). "The Stellar Population of h and χ Persei: Cluster properties, membership, and the intrinsic colors and temperatures of stars". The Astrophysical Journal Supplement. 186 (2). s. 191. arXiv:0911.5514 $2. Bibcode:2010ApJS..186..191C. doi:10.1088/0067-0049/186/2/191.
