Share to: share facebook share twitter share wa share telegram print page

Ersia-mordvinsk

Ersia-mordvinsk
эрзянь кель, erzänj kelj, eŕźań keĺ
Klassifisering Uralsk
 Mordvinsk
Bruk
Tala i Russland, Armenia, Aserbajdsjan, Estland, Kasakhstan, Kirgisistan, Turkmenistan, Ukraina, Usbekistan
Ersia-mordvinsktalande i alt i Russland 440 000

totalt 517 575 (tal frå Ethnologue)

Språkkodar
ISO 639-2 myv
ISO 639-3 myv
Glottolog erzy1239

Ersia-mordvinsk[1] (эрзянь кель) er eit uralsk språk som blir snakka av rundt 500 000 menneske i dei nordlege og nordvestlege delane av republikken Mordovia og naboområda Nizjnij Novgorod oblast, Tsjuvasjia, Penza oblast, Samara oblast, Saratov oblast, Orenburg oblast, Uljanovsk oblast, Tatarstan og Basjkortostan i Russland. Det finst også ein diaspora i fleire av dei tidlegare Sovjetrepublikkane, framfor alt i Armenia, Estland og i Kasakhstan. Ersia-mordvinsk blir skrive med det kyrilliske alfabetet, med dei same bokstavane som dei som er i bruk for russisk. Ersia-mordvinsk er offisielt språk i Mordovia, i lag med moksja-mordvinsk og russisk.

Språket høyrer til dei mordvinske språka, ei grein av den uralske språkfamilien. Ersia-mordvinsk er nært i slekt med moksja-mordvinsk, men det er skilnader språka i mellom på alle nivå i det grammatiske systemet. Ersia-mordvinsk er delt opp i mange dialektar, det finst også overgangsdialektar til moksja-mordvinsk.

Fonologi

Vokalar

Fremre Midtre Bakre
Lukka i ɨ u
Halvopen e   o
Open   a  

Konsonantar

  Labialar Alveolar Post-
alveolar 		Palatalar Velarar
Hard Soft
Nasalar /m/ /n/ /nʲ/     /ŋ/
Plosivar Ustemte /p/ /t/ /tʲ/     /k/
Stemte /b/ /d/ /dʲ/     /ɡ/
Affrikatar Ustemt   /ts/ /tsʲ/ /tʃ/    
Frikativar Ustemt /f/ /s/ /sʲ/ /ʃ/   /x/
Stemt /v/ /z/ /zʲ/ /ʒ/    
Rullelyd   /r/ /rʲ/    
Approksimantar   /l/ /lʲ/   /j/  

Grammatikk

Substantiv

Tabellen under gjev bøyinga av substantivet moda "jord", i alle kasus, eintal, fleirtal og possessiv. Data er henta frå Zaicz 1998, formattering frå engelsk wikipedia.

Kasus Indefinitt Definitt 1.p. sg. poss. 2.p. sg. poss. 3.p. sg. poss.
singular plural singular plural singular plural singular/plural singular plural
nominativ мода
moda		 мода-т
moda-t		 мода-сь
moda-ś		 мода-tне
moda-ťńe		 мода-м
moda-m		 мода-н
moda-n		 мода-т
moda-t		 мода-зo
moda-zo		 мода-нзo
moda-nzo
genitiv мода-нь
moda-ń		 мода-нть
moda-ńť		 мода-тне-нь
moda-ťńe-ń
dativ/allativ мода-нень
moda-ńeń		 мода-нтень
moda-ńťeń		 мода-тне-нень
moda-ťńe-ńeń
inessiv мода-со
moda-so		 мода-сонть
moda-sońť		 мода-tне-сэ
moda-ťńe-se		 мода-со-н
moda-so-n		 мода-со-т
moda-so-t		 мода-со-нзo
moda-so-nzo
elativ мода-сто
moda-sto		 мода-стонть
moda-stońť		 мода-tне-стэ
moda-ťńe-ste		 мода-сто-н
moda-sto-n		 мода-сто-т
moda-sto-t		 мода-сто-нзo
moda-sto-nzo
illativ мода-с
moda-s		 мода-нтень
moda-ńťeń		 мода-tне-с
moda-ťńe-s		 мода-з-oн
moda-z-on		 мода-з-oт
moda-z-ot		 мода-з-oнзo
moda-z-onzo
prolativ мода-ва
moda-va		 мода-ванть
moda-vańť		 мода-tне-а
moda-ťńe-va		 мода-ва-н
moda-va-n		 мода-ва-т
moda-va-t		 мода-ва-нзo
moda-va-nzo
ablativ мода-до
moda-do		 мода-донть
moda-dońť		 мода-tне-дe
moda-ťńe-ďe		 мода-до-н
moda-do-n		 мода-до-т
moda-do-t		 мода-до-нзo
moda-do-nzo
lativ мода-в
moda-v		 - - - - -
translativ мода-кс
moda-ks		 мода-ксонть
moda-ksońť		 мода-tне-кс
moda-ťńe-ks		 мода-кс-oн
moda-ks-on		 мода-кс-oт
moda-ks-ot		 мода-кс-oнзo
moda-ks-onzo
abessiv мода-втомо
moda-vtomo		 мода-втомонть
moda-vtomońť		 мода-тне-втеме
moda-ťńe-vťeme		 мода-втомо-н
moda-vtomo-n		 мода-втомо-т
moda-vtomo-t		 мода-втомо-нзo
moda-vtomo-nzo
komparativ мода-шка
moda-ška		 мода-шканть
moda-škańť		 мода-тне-шка
moda-ťńe-ška		 мода-шка-н
moda-ška-n		 мода-шка-т
moda-ška-t		 мода-шка-нзo
moda-ška-nzo

Skriftsystem

Det moderne alfabetet for ersia-mordvinsk er det same som det for russisk:

А
/a/		 Б
/b/		 В
/v/		 Г
/ɡ/		 Д
/d/		 Е
/je/		 Ё
/jo/		 Ж
/ʒ/		 З
/z/		 И
/i/		 Й
/j/
К
/k/		 Л
/l/		 М
/m/		 Н
/n/		 О
/o/		 П
/p/		 Р
/r/		 С
/s/		 Т
/t/		 У
/u/		 Ф
/f/
Х
/x/		 Ц
/t͡s/		 Ч
/t͡ʃ/		 Ш
/ʃ/		 Щ
/ʃt͡ʃ/		 Ъ
/-/		 Ы
/ɨ/		 Ь
/◌ʲ/		 Э
/e/		 Ю
/ju/		 Я
/ja/



Kjelder

  1. ↑ https://www.sprakradet.no/globalassets/vi-og-vart/styreprotokoller/2021/protokoll-fra-styremote-i-sprakradet-24.-februar-2021.pdf, s. 6.


  • Feoktistov, A. P. 1993. Èrzyanskij Jazyk. In V. N. Jartseva (ed.), Jazyki Mira: Ural'skie Jazyki, 190-208. Moskva: Nauka.
  • Mosin, Michail Vasilevič and N. S. Bajuškin. 1983. Ersämordvan oppikirja. (Apuneuvoja suomalais-ugrilaisten kielten opintoja varten, 8.) Helsinki: Suomalais-ugrilainen seura. ix+188pp. (Audio-Cassette has been transcoded into Audio-CD - please ask library staff).
  • Raun, Alo 1988. The Mordvin Language. In Denis Sinor (ed.), The Uralic languages: description, history and foreign influences, 96-110. Leiden: E.~J.~Brill.
  • Zaicz, Gábor (1998). "Mordva". In Abondolo, Daniel (ed.). The Uralic Languages. London: Routledge. pp. 184–218.

Bakgrunnsstoff

Wikipedia på ersia-mordvinsk

Bibliografi

  • A.I. Bryzhinskiy, O.V. Pashutina, Ye.I. Chernov. Писатели Мордовии Биобиблиографический справочник. Saransk: Mordovskoye Knizhnoye Izdatelystvo, 2001. ISBN 5-7595-1386-9.
  • Vasilij D'omin. Сюконян тенк... Эрзянь писательде ёвтнемат. Saransk, 2005. ISBN 5-7595-1665-5.
  • Ksenija Djordjevic & Jean-Leo Leonard. Parlons Mordve. Paris: L'Harmattan, 2006, ISBN 2-296-00147-5.
  • Hamari, Arja, and Rigina Ajanki, 'Mordvin (Erzya and Moksha)', in Marianne Bakró-Nagy, Johanna Laakso, and Elena Skribnik (eds), The Oxford Guide to the Uralic Languages (Oxford, 2022; online edn, Oxford Academic, 23 June 2022), https://doi.org/10.1093/oso/9780198767664.003.0023, accessed 24 Mar. 2023.
  • D.V. Tsygankin. Память запечатленная в слове: Словарь географических названий республики Мордовия. Saransk, 2005. ISBN 5-7493-0780-8.
  • Эрзянь кель. Морфология. — Саранск, 2000;
Kembali kehalaman sebelumnya