1 września
1 września jest 244. (w latach przestępnych 245.) dniem w kalendarzu gregoriańskim . Do końca roku pozostaje 121 dni.
Święta
Imieniny obchodzą : Amon , Anna , August , Beatrycze , Bronisław , Bronisława , Donat , Dzierżysław , Egidia , Feliks , Gedeon , Idzi , Melecjusz , Michał , Miłodziad , Ruta , Sator , Satora , Sykstus , Werena , Witalis
Erytrea – Początek Zbrojnego Powstania
Libia – Święto Rewolucji
Białoruś , Ukraina , Rosja – Święto Wiedzy, początek roku akademickiego
Polska
Singapur – Dzień Nauczyciela
Słowacja – Święto Konstytucji
Uzbekistan – Święto Niepodległości
Wspomnienia i święta w Kościele katolickim [2] [3] obchodzą:
Wydarzenia w Polsce
Niemcy przełamują szlaban na przejściu granicznym między II RP a WMG w Kolibkach – propagandowe zdjęcie pozowane[a]
1015 – Miażdżące zwycięstwo wojsk polskich pod wodzą księcia Bolesława Chrobrego nad niemieckimi w bitwie pod Budziszynem w czasie wyprawy cesarza Henryka II Świętego na Polskę.
1291 – Król Czech Wacław II wydał w Litomyślu przywilej dla Małopolski , gwarantujący urzędy dla miejscowych, żołd dla rycerzy i nienakładanie nowych podatków.
1306 – Po zamordowaniu 4 sierpnia tego roku w Ołomuńcu przygotowującego się do zbrojnej interwencji w Polsce ostatniego Przemyślidy na tronie czeskim Wacława III , które spowodowało osłabienie wpływów czeskich, w Krakowie odbył się wielki wiec z udziałem rycerstwa Małopolski, Wielkopolski i ziemi sieradzkiej , na którym ogłoszono księciem Polski Władysława Łokietka .
1364 – Papież Urban V wydał bullę powołującą do życia Akademię Krakowską .
1431 – W Czartorysku pod Łuckiem został zawarty rozejm pomiędzy wielkim księciem litewskim Świdrygiełłą a królem Władysławem II Jagiełłą .
1432 – Zygmunt Kiejstutowicz został wielkim księciem litewskim w miejsce obalonego Świdrygiełły.
1435 – Wojna polsko-krzyżacka (1431–1435) : w bitwie pod Wiłkomierzem nad rzeką Świętą wojska polsko-litewskie pokonały armię Świdrygiełły i posiłkujących go krzyżaków inflanckich .
1461 – Wojna trzynastoletnia : wyprawa polskiego pospolitego ruszenia zdobyła Debrzno .
1621 – Otwarto Kolegium Jezuitów w Starych Szkotach pod Gdańskiem .
1636 – Utworzono diecezję smoleńską .
1802 – Dominik Drdatzki został prezydentem Krakowa .
1837 – We Lwowie założono organizację konspiracyjną Młoda Sarmacja .
1846 – Otwarto dwutorową linię kolejową Miłkowice -Bolesławiec -Żary (102,4 km).
1880 – Cesarz Austrii Franciszek Józef I przybył do Krakowa .
1882 – Ludwik Waryński założył pierwszą polską partię socjalistyczną I Proletariat .
1906 – W Warszawie ukazało się pierwsze wydanie czasopisma „Myśl Niepodległa ”.
1915 – I wojna światowa : utworzono Generalne Gubernatorstwo Wojskowe w Polsce , austro-węgierską administrację okupacyjną w Królestwie Polskim (Kongresowym), działająca do 3 listopada 1918 roku.
1918 – Założono Gimnazjum im. Stefana Batorego w Warszawie.
1919 :
Podpisano polsko-ukraińskie zawieszenie broni na froncie galicyjsko-wołyńskim.
Polska ratyfikowała Traktat wersalski .
1920 – Wojska litewskie napadły na Suwałki , Sejny i Augustów – początek polsko-litewskiej wojny granicznej .
1930 – Polska ratyfikowała Konwencję w sprawie niewolnictwa .
1932 – Wszedł w życie nowy Kodeks karny .
1934 – Michał Offierski na szybowcu SG-21 Lwów ustanowił rekordy Polski: w przewyższeniu wynoszący 2100 m i odległości przelotu wynoszący 210 km.
1939 :
1943 – W nocy z 31 sierpnia na 1 września Zgrupowanie nr 2 ppor. cc. Waldemara Szwieca „Robota” ze Zgrupowań Partyzanckich AK „Ponurego ” opanowało na kilka godzin Końskie bez strat własnych, likwidując agentów Gestapo w mieście i zdobywając zaopatrzenie oraz amunicję.
1944 – 32. dzień powstania warszawskiego : zakończenie ewakuacji żołnierzy i części ludności cywilnej Starówki do Śródmieścia.
1945 – W Stargardzie otwarto pierwsze po wojnie na Pomorzu liceum ogólnokształcące .
1957 – Henryk Kowalski wygrał 14. Tour de Pologne .
1958 :
1964 – Utworzono Instytut Warzywnictwa im. Emila Chroboczka w Skierniewicach .
1967 :
1970 – Założono Wyższą Szkołę Wychowania Fizycznego w Katowicach .
1971 – Premiera filmu psychologicznego Jeszcze słychać śpiew. I rżenie koni... w reżyserii Mieczysława Waśkowskiego .
1975 – W katastrofie kolejowej pod Chorzewem koło Pajęczna zginęło 6 osób, 19 zostało rannych.
1979 :
1980 – W katastrofie w KWK „Halemba” w Rudzie Śląskiej zginęło 8 górników.
1984 :
1986 – Powstał Zespół Szkół Muzycznych w Gdańsku-Wrzeszczu .
1989 – Powołano Kancelarię Senatu RP .
1990 – Sformowano Żandarmerię Wojskową .
1992 :
1994 – Na dworcu PKS w Krakowie został pozostawiony nieuzbrojony ładunek wybuchowy. Terrorysta, nazywający siebie „Gumisiem” zażądał 500 tysięcy marek niemieckich okupu, grożąc podłożeniem ładunków bez ostrzeżenia.
1996 – Rozpoczął działalność ośrodek TVP w Białymstoku .
1998 – Wszedł w życie nowy Kodeks karny .
1999 :
2001 :
2004 :
Polska została członkiem europejskiej organizacji ds. bezpieczeństwa żeglugi powietrznej Eurocontrol .
Wystartowała TV Biznes .
2005 – Założono Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy .
2007 – Podczas pokazów lotniczych Radom Air Show zderzyły się w powietrzu dwa samoloty typu Zlin 526 Grupy Akrobacyjnej AZL Żelazny , w wyniku czego śmierć na miejscu ponieśli piloci Lech Marchelewski i Piotr Banachowicz .
2009 – Poczta Polska w wyniku komercjalizacji została przekształcona w spółkę akcyjną .
2011 – Powstało Narodowe Centrum Badań Jądrowych w Otwocku-Świerku .
2013 – Wystartował kanał telewizyjny TVP Regionalna .
Wydarzenia na świecie
5509 p.n.e. – Postulowana data początkowa ery bizantyńskiej .
1181 – Ubaldo de Lucca został wybrany na papieża i przyjął imię Lucjusz III.
1271 – Teobaldo Visconti został wybrany na papieża i przyjął imię Grzegorz X.
1339 – Jan I Dziecię został księciem Dolnej Bawarii .
1449 – Cesarz Chin Zhu Qizhen został pokonany i wzięty do niewoli w bitwie pod Tumu przez Ojratów pod wodzą Esena . Kres militarnej przewagi dynastii Ming nad koczownikami.
1524 – Podpisano tzw. recesy z Malmö , co oficjalnie zakończyło szwedzką wojnę o niepodległość .
1559 – Giorolamo Priuli został dożą Wenecji .
1580 – I wojna polsko-rosyjska : wojska polsko-węgierskie rozpoczęły oblężenie Wielkich Łuk .
1581 – Rosyjski ataman kozacki Jermak Timofiejewicz wyruszył na podbój Syberii na czele oddziału ok. 700-800 Kozaków i najemników.
1612 – II wojna polsko-rosyjska : nierozstrzygnięta I bitwa pod Moskwą pomiędzy wojskami polsko-litewskimi pod dowództwem hetmana wielkiego litewskiego Jana Karola Chodkiewicza a pospolitym ruszeniem Dmitrija Pożarskiego i Dmitrija Trubieckiego .
1643 – Wojna trzydziestoletnia : wojska szwedzkie rozpoczęły nieudane oblężenie czeskiego Brna .
1644 – Wojna domowa w Szkocji : zwycięstwo rojalistów nad zwolennikami Covenantu w bitwie pod Tippermuir .
1701 – Wojna o sukcesję hiszpańską : klęska wojsk francuskich w bitwie z Austriakami pod Chiari .
1707 – Została zawarta ugoda altransztadzka pomiędzy królem Szwecji Karolem XII a cesarzem Józefem I Habsburgiem .
1714 – Poświęcono odbudowany po pożarze kościół św. Jakuba Apostoła w Trnawie .
1715 – Ludwik XV został królem Francji .
1730 – Rozpoczęła się trwająca 5,5 roku erupcja wulkanu Timanfaya na Lanzarote w archipelagu Wysp Kanaryjskich .
1734 – Założono miasto Rewda na Uralu .
1745 – Odbył się ślub późniejszych cesarza i cesarzowej Rosji Piotra III i Katarzyny II Wielkiej .
1774 – Brytyjscy żołnierze opróżnili z prochu strzelniczego oraz innych materiałów wojskowych magazyny znajdujące się w pobliżu Bostonu , co wywołało tzw. „alarm prochowy ” wśród amerykańskich patriotów, który był zapowiedzią wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych rozpoczętej w kwietniu następnego roku.
1784 – Założono miasto Śnieżne na Ukrainie .
1804 – Niemiecki astronom Karl Ludwig Harding odkrył planetoidę (3) Juno .
1814 – Wojna brytyjsko-amerykańska : amerykański slup wojenny USS „Wasp” zatopił brytyjski okręt tej samej klasy HMS „Avon” .
1829 – Agustín Gamarra został prezydentem Peru .
1831 :
1838 – Szkoccy emigranci założyli klub piłkarski Saint Andrew’s Buenos Aires .
1858 – Flota francuska zaatakowała wietnamski port Đà Nẵng , zdobyła miasto i ustanowiła przyczółek dla późniejszej ekspansji kolonialnej.
1862 – Wojna secesyjna : nierozstrzygnięta bitwa pod Chantilly .
1864 :
1870 :
1873 – W San Francisco uruchomiono pierwszą linię tramwaju linowego .
1876 – Harry Atkinson został po raz pierwszy premierem Nowej Zelandii .
1877 :
1879 – Założono miasto General Roca w Argentynie .
1880 – II wojna brytyjsko-afgańska : zwycięstwo wojsk brytyjskich w bitwie pod Kandaharem .
1886 – Założono szwajcarski klub sportowy Grasshoppers Zurych .
1891 – Francuski astronom Auguste Charlois odkrył planetoidę (314) Rosalia .
1892 – Niemiecki astronom Anton Staus odkrył planetoidę (335) Roberta .
1894 – Ponad 400 osób zginęło w pożarze miasta Hinckley w stanie Minnesota .
1896 – W szwajcarskiej Lozannie uruchomiono komunikację tramwajową .
1897 – W Bostonie uruchomiono pierwsze na kontynencie północnoamerykańskim metro .
1900 – Rozpoczęto budowę wąskotorowej linii kolejowej Hajfa-Dara , będącej łącznikiem z linią Kolei Hidżaskiej , która łączyła Damaszek z Medyną .
1902 – Premiera francuskiego niemego filmu science fiction Podróż na Księżyc w reżyserii Georges’a Mélièsa .
1903 – W Cove Neck w stanie Nowy Jork agent Secret Service udaremnił zamach na prezydenta USA Theodore’a Roosevelta , wytrącając napastnikowi rewolwer z ręki.
1905 – Alberta i Saskatchewan przystąpiły do Konfederacji Kanady.
1906 :
1908 – Otwarto wąskotorową Kolej Hidżaską łączącą Damaszek z Medyną.
1909 – Baguio na filipińskiej wyspie Luzon uzyskało prawa miejskie.
1910 :
1914 :
1916 – I wojna światowa : Bułgaria wypowiedziała wojnę Rumunii .
1919 – Formalnie została zlikwidowana Litewsko-Białoruska Socjalistyczna Republika Rad .
1920 – Francuzi utworzyli Liban , który pozostał pod ich protektoratem do 1943 roku.
1923 – Ponad 105 tys. osób zginęło w wyniku trzęsienia ziemi w Tokio i Jokohamie .
1925 – Założono Bank Meksyku .
1928 – Albania została ogłoszona królestwem. Na jego czele stanął dotychczasowy prezydent Ahmed Zogu jako Zogu I.
1932 – Wybuchła wojna kolumbijsko-peruwiańska .
1935 :
1939 :
W Związku Radzieckim uchwalono ustawę o powszechnym obowiązku służby wojskowej[4] .
Premiera amerykańskiego filmu Kobiety w reżyserii George’a Cukora .
1940 – Powstał 305 Dywizjon Bombowy „Ziemi Wielkopolskiej i Lidzkiej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego"
1941 – Front wschodni : utworzono Komisariat Rzeszy Ukraina .
1942 – Bitwa o Atlantyk : niemiecki okręt podwodny U-756 został zatopiony bombami głębinowymi przez kanadyjską korwetę HMCS „Morden” , w wyniku czego zginęła cała, 43-osobowa załoga.
1943 – Wojna na Pacyfiku : japoński okręt podwodny I-182 został zatopiony bombami głębinowymi na Morzu Koralowym przez niszczyciel USS „Wadsworth” , w wyniku czego zginęła cała, 87-osobowa załoga.
1944 :
1945 – Otwarto Polski Cmentarz Wojenny na Monte Cassino .
1946 – 68% Greków opowiedziało się w referendum za restauracją monarchii i powrotem do kraju króla Jerzego II .
1947 :
1951 – Podpisano Pakt Bezpieczeństwa Pacyfiku (ANZUS).
1958 – Islandia powiększyła swoją strefę wyłącznych połowów z 4 do 12 mil morskich od wybrzeża, co wywołało tzw. I wojnę dorszową z Wielką Brytanią .
1961 :
1962 :
1965 :
1966 – Amerykański inżynier Ralph Baer opracował sposób wyświetlania gier komputerowych na odbiornikach telewizyjnych, na podstawie którego powstała pierwsza na świecie konsola do gier .
1968 – Austria , jako pierwszy kraj zachodnioeuropejski, rozpoczęła import gazu ziemnego z ZSRR.
1969 :
1970 :
1972 :
1975 :
W Lipsku w katastrofie należącego do wschodnioniemieckich linii Interflug samolotu Tu-134 zginęło 23 spośród 29 pasażerów oraz 3 stewardesy. Jedna osoba zmarła później z powodu odniesionych obrażeń.
Zawarto izraelsko-egipskie porozumienia w sprawie Półwyspu Synaj . Na jego mocy Izrael przeprowadził częściowe wycofanie swoich wojsk na odległość 70 km na wschód od Kanału Sueskiego .
1980 – Śmiertelnie chory na raka Terry Fox , po przebiegnięciu w ciągu 143 dni 5300 km, został zmuszony do przerwania swego „Maratonu Nadziei” poprzez Kanadę .
1981 – Został obalony prezydent Republiki Środkowoafrykańskiej David Dacko . Władzę w kraju przejął André Kolingba .
1982 – Prezydent USA Ronald Reagan przedstawił własny plan zakończenia konfliktu izraelsko-palestyńskiego .
1983 – Zimna wojna : lecący z Anchorage na Alasce do Seulu południowokoreański Boeing 747 -200A, który z nieznanych przyczyn zboczył z kursu i wleciał na kilkadziesiąt km w głąb przestrzeni powietrznej ZSRR, został zestrzelony przez radziecki samolot myśliwski . Zginęło wszystkich 269 osób na pokładzie, w tym amerykański kongresmen Larry McDonald .
1985 – Odnaleziono wrak „Titanica ”.
1988 – Rozpoczęto produkcję samochodu sportowego Volkswagen Corrado .
1992 – Uchwalono konstytucję Słowacji .
1997 – Vincent Siew został premierem Tajwanu .
1999 – Mireya Moscoso została pierwszą kobietą-prezydentem Panamy .
2004 :
2006 – Irański samolot Tu-154 M rozbił się podczas lądowania w Meszhedzie , w wyniku czego zginęło 28 spośród 147 osób na pokładzie.
2008 :
2010 – 31 osób zginęło, a 281 zostało rannych w zamachu bombowym w czasie szyickiej procesji w Lahaur w Pakistanie .
2011 – Tony Tan Keng Yam został prezydentem Singapuru .
2014 – Urodzony w Wietnamie Hieu Van Le jako pierwszy w historii Azjata objął urząd australijskiego gubernatora stanowego (Australii Południowej ).
2016 – W użytkowanej przez prywatną firmę SpaceX części kosmodromu na przylądku Canaveral na Florydzie doszło do wybuchu rakiety nośnej Falcon 9 . Wraz z nią zniszczony został izraelski satelita komunikacyjny Amos 6 .
Urodzili się
1288 – Ryksa Elżbieta , królowa Polski i Czech (zm. 1335 )
1341 – Fryderyk III Prosty , król Sycylii (zm. 1377 )
1403 – Ludwik VIII , książę Bawarii-Ingolstadt (zm. 1445 )
1453 – Gonzalo Fernández de Córdoba , hiszpański generał (zm. 1515 )
1529 – Taddeo Zuccaro , włoski malarz (zm. 1566 )
1549 – Cesare Aretusi , włoski malarz (zm. 1612 )
1566 – Edward Alleyn , angielski aktor (zm. 1626 )
1574 – Johann Zierenberg , niemiecki polityk, burmistrz i burgrabia królewski w Gdańsku (zm. 1642 )
1577 – Scipione Caffarelli-Borghese , włoski kardynał (zm. 1633 )
1579 – Jan Fryderyk , niemiecki duchowny protestancki, administrator arcybiskupstwa Bremy , książę-biskup Lubeki (zm. 1634 )
1588 – Henryk Burbon , książę de Condé , zarządca Burgundii (zm. 1646 )
1589 – Giovanni Pesaro , doża Wenecji (zm. 1659 )
1592 – Maria Aniela Astorch , hiszpańska klaryska kapucynka, mistyczka, błogosławiona (zm. 1665 )
1597 – Johannes Micraelius , niemiecki teolog, filozof, poeta, historyk (zm. 1658 )
1637 – Nicolas Catinat , francuski dowódca wojskowy, marszałek Francji (zm. 1712 )
1642 – Anioł Paoli , włoski karmelita, błogosławiony (zm. 1720 )
1646 – Jan Drews , polski jezuita, pisarz, wykładowca akademicki (zm. 1710 )
1647 – Anna Zofia Oldenburg , duńska księżniczka (zm. 1717 )
1651 – Natalia Naryszkina , caryca Rosji (zm. 1694 )
1653 – Johann Pachelbel , niemiecki kompozytor (zm. 1706 )
1689 – Kilian Ignaz Dientzenhofer , czeski architekt (zm. 1751 )
1711 – Wilhelm IV Orański , stadhouder Republiki Zjednoczonych Prowincji (zm. 1751 )
1727 – Jean-Baptiste Gobel , francuski duchowny katolicki, konstytucyjny arcybiskup Paryża , polityk (zm. 1794 )
1731 – Ove Høegh-Guldberg , duński historyk, teolog, polityk (zm. 1808 )
1734 – Ludwik Franciszek II Burbon-Conti , francuski arystokrata (zm. 1814 )
1751 – Emanuel Schikaneder , niemiecki prozaik, dramaturg (zm. 1812 )
1756 – Jacek Idzi Przybylski , polski poeta, prozaik, krytyk literacki, tłumacz (zm. 1819 )
1759 – Karl Friedrich Ludwig von Watzdorf , saski wojskowy, polityk, dyplomata (zm. 1840 )
1775 – Honoré-Charles Reille , francuski generał, marszałek i par Francji (zm. 1860 )
1776 – Jacques-Gervais Subervie , francuski generał (zm. 1856 )
1785 – Philip Allen , amerykański polityk, senator (zm. 1865 )
1791 – Lydia Sigourney , amerykańska poetka (zm. 1865 )
1795 – Rudolf von Auerswald , pruski polityk, premier Prus (zm. 1866 )
1797 – William FitzGerald-de Ros , brytyjski arystokrata, wojskowy (zm. 1874 )
1803 – Aleksander Samuel Konarski , polski chirurg, uczestnik powstania listopadowego , emigrant, handlarz win (zm. 1893 )
1805 – Onufry Laskowski , polski franciszkanin, prowincjał (zm. 1889 )
1809 – Edward Palmer , kanadyjski polityk (zm. 1889 )
1816 – Piotr Uslar , rosyjski generał, inżynier, językoznawca pochodzenia niemieckiego (zm. 1875 )
1818 – William Matthew Merrick , amerykański polityk (zm. 1889 )
1820 – Karol Scheibler , polski przedsiębiorca pochodzenia niemieckiego (zm. 1881 )
1821 – Leopold III , książę Lippe , generał kawalerii pruskiej (zm. 1875 )
1825 – Nikodem Biernacki , polski skrzypek, kompozytor (zm. 1892 )
1833 – Michał Hórnik , serbołużycki duchowny katolicki, językoznawca, tłumacz, działacz narodowy (zm. 1894 )
1835 :
William Stanley Jevons , brytyjski logik, ekonomista (zm. 1882 )
Rafał Kalinowski , polski inżynier, oficer armii Imperium Rosyjskiego , uczestnik powstania styczniowego , zesłaniec, nauczyciel, duchowny katolicki, karmelita, święty (zm. 1907 )
1836 – Robert Swinhoe , brytyjski przyrodnik, dyplomata (zm. 1877 )
1837 – Tony Robert-Fleury , francuski malarz (zm. 1911 )
1841 – Wanda Żeleńska , polska pisarka, tłumaczka pochodzenia żydowskiego (zm. 1904 )
1843 – Nadieżda Susłowa , rosyjska lekarka (zm. 1918 )
1846 :
1848 :
1849 :
1850 :
1853 – Michał Federowski , polski etnograf, folklorysta i archeolog amator, ogrodnik, agronom, badacz polskiej i białoruskiej kultury ludowej (zm. 1923 )
1854 – Engelbert Humperdinck , niemiecki kompozytor (zm. 1921 )
1855 – Innokientij Annienski , rosyjski pisarz, krytyk literacki, tłumacz (zm. 1909 )
1856 – Siergiej Winogradski , rosyjski mikrobiolog (zm. 1953 )
1860 – Cleofonte Campanini , włoski dyrygent (zm. 1919 )
1864 – Motojirō Akashi , japoński baron, generał, gubernator generalny Tajwanu (zm. 1919 )
1865 – Enrique Tornú , argentyński lekarz, higienista (zm. 1901 )
1866 – Jim Corbett , amerykański bokser (zm. 1933 )
1870 – Ferdinand Martini , niemiecki aktor (zm. 1930 )
1871 – Józef Kaczmarczyk , polski duchowny katolicki, teolog, malarz (zm. 1951 )
1872 :
1873 :
1874 – Mieczysław Chłapowski , polski ziemianin, działacz społeczny (zm. 1939 )
1875 – Edgar Rice Burroughs , amerykański pisarz (zm. 1950 )
1877 :
1878 :
1879 – Stefan Czarnowski , polski kapitan, socjolog, folklorysta, historyk kultury, wykładowca akademicki (zm. 1937 )
1880 – Frederick Dean , brytyjski rugbysta (zm. 1946 )
1881 :
1882 – Henry Sheffer , amerykański logik pochodzenia żydowskiego (zm. 1964 )
1883 :
1884 – Józef Kaźmierczak , polski polityk, poseł na Sejm RP i na Sejm Ustawodawczy (zm. 1971 )
1885 – Kazimierz Rouppert , polski botanik (zm. 1963 )
1886 – Othmar Schoeck , szwajcarski kompozytor, dyrygent (zm. 1957 )
1887 :
1888 – Olga Drahonowska-Małkowska , polska instruktorka harcerstwa, twórczyni polskiego skautingu (zm. 1979 )
1890 :
1893 – Alfonso Grosso Sánchez , hiszpański malarz (zm. 1983 )
1895 :
1896 :
1898 – Wilhelm Fuchs , niemiecki funkcjonariusz nazistowski, zbrodniarz wojenny (zm. 1947 )
1899 – Andriej Płatonow , rosyjski pisarz (zm. 1951 )
1900 :
1901 :
1902 :
1903 :
1904 :
1905 :
1906 :
1907 :
1908 :
1909 :
1910 :
1911 :
1912 :
1913 :
1914 :
1915 :
1916 :
1917 – Wacław Gąssowski , polski lekkoatleta, sprinter i średniodystansowiec, trener (zm. 1959 )
1918 :
1919 :
1920 :
1921 :
1922 :
1923 :
1924 – Afanasij Szylin , radziecki generał porucznik (zm. 1982 )
1925 :
Michael Cleary , irlandzki duchowny katolicki, biskup Bandżulu w Gambii (zm. 2020 )
Roy Glauber , amerykański fizyk, laureat Nagrody Nobla (zm. 2018 )
Ihor Juchnowski , ukraiński fizyk, działacz społeczny, polityk (zm. 2024 )
Michaił Paułau , białoruski polityk, działacz państwowy, burmistrz Mińska (zm. 2010 )
Maciej Urbaniec , polski grafik (zm. 2004 )
1926 :
Abdur Rahman Biswas , banglijski polityk, prezydent Bangladeszu (zm. 2017 )
Stanley Cavell , amerykański filozof (zm. 2018 )
Ilja Gabarajew , osetyjski kompozytor (zm. 1993 )
Bronisława Morawiecka , polska biochemik, enzymolog, wykładowczyni akademicka (zm. 2016 )
Róża Ostrowska , polska aktorka, pisarka, scenarzystka (zm. 1975 )
James Reaney , kanadyjski pisarz (zm. 2008 )
1927 :
1928 :
Reg Armstrong , irlandzki motocyklista wyścigowy (zm. 1979 )
Jerzy Gawrysiak , polski polityk, minister handlu wewnętrznego (zm. 2007 )
Edwin Kowalik , polski pianista, kompozytor, publicysta (zm. 1997 )
George Lambert , amerykański pięcioboista nowoczesny (zm. 2012 )
Rascisłau Łapicki , białoruski działacz antysowiecki (zm. 1950 )
George Maharis , amerykański aktor, piosenkarz pochodzenia greckiego (zm. 2023 )
1929 :
1930 :
Andrzej Grzybowski , polski aktor (zm. 2020 )
Witold Iwanek , polski historyk sztuki (zm. 2001 )
Piet van Klaveren , holenderski bokser (zm. 2008 )
Janina Kocemba-Koehler , polska nauczycielka, polityk, posłanka na Sejm PRL (zm. 2023 )
Ora Namir , izraelska polityk, minister (zm. 2019 )
Michel Serres , francuski teoretyk, filozof, pisarz (zm. 2019 )
Krsto Špoljar , chorwacki poeta, prozaik (zm. 1977 )
Zbigniew Wilma , polski architekt, grafik
1931 :
1932 :
1933 :
1934 :
1935 :
1936 :
1937 :
1938 :
1939 :
Günther Herrmann , niemiecki piłkarz (zm. 2023 )
Heinrich Messner , austriacki narciarz alpejski (zm. 2023 )
Jan Tołwiński , polski duchowny i publicysta ewangelikalny, doktor nauk teologicznych (zm. 2016 )
Lily Tomlin , amerykańska aktorka
Xavier Rubert de Ventós , hiszpański filozof, pisarz, polityk, eurodeputowany (zm. 2023 )
Stanisław Wit Wiliński , polski poeta, prozaik, dziennikarz, malarz (zm. 2007 )
1940 :
1941 :
1942 :
1943 :
Gerhard Aigner , niemiecki piłkarz, sędzia i działacz piłkarski, sekretarz generalny UEFA (zm. 2024 )
Kirsti Kolle Grøndahl , norweska polityk, przewodnicząca Stortinga
Curtis Guillory , amerykański duchowny katolicki, biskup Beaumont
Andrzej Jakóbiec , polski trębacz jazzowy (zm. 2005 )
Don Stroud , amerykański surfer, aktor
Teresa Tutinas , polska piosenkarka
1944 :
1945 :
1946 :
Susan Backlinie , amerykańska aktorka, kaskaderka (zm. 2024 )
Adrienne Cooper , amerykańska piosenkarka (zm. 2011 )
Franciszek Gaik , polski ekonomista, przedsiębiorca, polityk
Barry Gibb , brytyjski wokalista, członek zespołu Bee Gees
Roh Moo-hyun , południowokoreański polityk, prezydent Korei Południowej (zm. 2009 )
Erich Schärer , szwajcarski bobsleista
Wałerij Syrow , ukraiński piłkarz (zm. 2019 )
1947 :
1948 :
Sergio Chiamparino , włoski związkowiec, polityk, samorządowiec, burmistrz Turynu
David Farnham Emery , amerykański polityk
Birthe Kjær , duńska piosenkarka
Andrea Bruno Mazzocato , włoski duchowny katolicki, arcybiskup Udine
Waldemar Pawłowski , polski polityk, samorządowiec, poseł na Sejm RP
Andrzej Rapacz , polski biathlonista, biegacz narciarski (zm. 2022 )
Tadeusz Marian Sawicz , polska ofiara represji komunistycznych (zm. 1970 )
Jicchak Szum , izraelski piłkarz, trener
Józef Życiński , polski duchowny katolicki, arcybiskup metropolita lubelski , filozof nauki (zm. 2011 )
1949 :
Mirosław Chojecki , polski wydawca, działacz KOR , producent filmowy
Wiesław Kuc , polski polityk, eurodeputowany
Tadeusz Pikus , polski duchowny katolicki, biskup pomocniczy warszawski , biskup drohiczyński
Halina Strębska , polska polityk, rolnik, posłanka na Sejm RP
1950 :
Oscar Cantoni , włoski duchowny katolicki, biskup Como
Michaił Fradkow , rosyjski ekonomista, polityk, premier Rosji
Stefan Junge , niemiecki lekkoatleta, skoczek wzwyż
Dudu Georgescu , rumuński piłkarz
Janusz Kozioł , polski lektor filmowy (zm. 2019 )
Przemysław Lisiecki , polski perkusista
Andrzej Maj , polski reżyser teatralny i filmowy (zm. 2005 )
Jacek Rykała , polski malarz, pedagog
Ryszard Sziler , polski pisarz, artysta plastyk
Jadwiga Żuk-Czyż , polska lekkoatletka, biegaczka średniodystansowa
1951 :
1952 :
1953 :
1954 :
Adam Krupa , polski samorządowiec, polityk, poseł na Sejm RP, burmistrz Głubczyc
Piotr Łukasiewicz , polski socjolog, urzędnik państwowy, menedżer, kierownik Ministerstwa Kultury i Sztuki
Henryk Niebudek , polski aktor
Filip Vujanović , czarnogórski polityk, prezydent Czarnogóry
1955 :
Billy Blanks , amerykański aktor, mistrz sztuk walki, instruktor fitness
Bruce Foxton , brytyjski basista, członek zespołu The Jam
Maureen George , zimbabwejska hokeistka na trawie
Andrzej Łukasik , polski kontrabasista jazzowy
Remo Sernagiotto , włoski przedsiębiorca, samorządowiec, polityk, eurodeputowany (zm. 2020 )
Gerhard Strack , niemiecki piłkarz (zm. 2020 )
1956 :
1957 :
Miriam Aleksandrowicz , polska aktorka, reżyserka dubbingu (zm. 2023 )
Mohammad Ali Dżafari , irański generał major
Gloria Estefan , amerykańska piosenkarka pochodzenia kubańskiego
Duško Ivanović , czarnogórski koszykarz, trener
Gabriel Leonard Kamiński , polski poeta, dziennikarz, księgarz, wydawca
Sylwester Szefer , polski dziennikarz, pisarz
1958 :
1959 :
1960 :
1961 :
1962 :
1963 :
1964 :
Urszula Augustyn , polska dziennikarka, publicystka, pedagog, polityk, poseł na Sejm RP
Brian Bellows , kanadyjski hokeista
Petr Fiala , czeski politolog, polityk, premier Czech
Wojciech Kass , polski poeta, eseista
Józef Tracz , polski zapaśnik
Martha Wells , amerykańska pisarka
1965 :
Mercedes Calderón , kubańska siatkarka
André Kana-Biyik , kameruński piłkarz
Craig McLachlan , australijski aktor, piosenkarz, muzyk, kompozytor
Tibor Simon , węgierski piłkarz, trener (zm. 2002 )
Nils Tavernier , francuski aktor, reżyser filmowy
Ronny Teuber , niemiecki piłkarz, bramkarz, trener
1966 :
Cris Campion , francuski aktor
Tim Hardaway , amerykański koszykarz
Bruno Génésio , francuski piłkarz, trener
Arjan Jagt , holenderski kolarz szosowy
Frank Klopas , amerykański piłkarz, trener pochodzenia greckiego
Ken Levine , amerykański projektant gier komputerowych
Douglas McCarthy , brytyjski wokalista, członek zespołu Nitzer Ebb
1967 :
1968 :
1969 :
Armando Araiza , meksykański aktor
Paweł Bańkowski , polski menedżer, samorządowiec, polityk, poseł na Sejm RP
Henning Berg , norweski piłkarz, trener
Grzegorz Lewandowski , polski piłkarz, trener
Enric Masip , hiszpański piłkarz ręczny
Andrea Sógor , węgierska piłkarka ręczna, bramkarka
1970 :
1971 :
1972 :
1973 :
1974 :
Isaac Asare , ghański piłkarz
Agnieszka Janiuk , polska astrofizyk, wykładowczyni akademicka
Renārs Kaupers , łotewski wokalista, członek zespołu Brainstorm , aktor
Filip Nikolic , francuski piosenkarz, kompozytor, aktor pochodzenia serbskiego (zm. 2009 )
Marcin Pieczonka , polski reżyser i scenarzysta filmowy
Grzegorz Wilkowski , polski muzyk, kompozytor, wokalista
1975 :
Andrzej Bachleda-Curuś III , polski narciarz alpejski, gitarzysta
Włodzimierz Bludnik , białoruski malarz, poeta, prozaik
Dudley Dorival , amerykańsko-haitański lekkoatleta, płotkarz
Cuttino Mobley , amerykański koszykarz
Maritza Rodríguez , amerykańska aktorka pochodzenia kolumbijskiego
Omar Rodríguez-López , portorykański gitarzysta, kompozytor, producent muzyczny, członek zespołów: The Mars Volta i At the Drive-In
Fabien Rohrer , szwajcarski snowboardzista
Scott Speedman , brytyjski aktor
1976 :
Babydaddy , amerykański muzyk, autor tekstów, członek zespołu Scissor Sisters
Ivano Brugnetti , włoski lekkoatleta, chodziarz
Mauro Cantoro , argentyński piłkarz
Stefano Donagrandi , włoski łyżwiarz szybki
Takashi Fukunishi , japoński piłkarz
Érik Morales , meksykański bokser
Jiří Mužík , czeski lekkoatleta, płotkarz
1977 :
1978 :
1979 :
1980 :
1981 :
Barbara Bieganowska , polska lekkoatletka, biegaczka, paraolimpijka
Piotr Duda , polski piłkarz
Aleksiej Iwanow , rosyjski piłkarz
Boyd Holbrook , amerykański aktor, model
Michael Maze , duński tenisista stołowy
Maksim Pantielejmonienko , rosyjski siatkarz
Rafał Weber , polski urzędnik państwowy, polityk, poseł na Sejm RP
1982 :
1983 :
Iñaki Lejarreta , hiszpański kolarz górski i szosowy (zm. 2012 )
Tiana Lynn , amerykańska aktorka pornograficzna
Iva Perovanović , czarnogórska koszykarka
Natalia Przybysz , polska piosenkarka, autorka tekstów
José Antonio Reyes , hiszpański piłkarz (zm. 2019 )
Riccardo Riccò , włoski kolarz szosowy
Juska Savolainen , fiński piłkarz
Kirił Terzijew , bułgarski zapaśnik
Yang Xiuli , chińska judoczka
Tedros Teclebrhan , niemiecko-erytrejski aktor i komik
1984 :
1985 :
1986 :
Ewelina Basińska , polska judoczka
Jewgienij Ektow , kazachski lekkoatleta, trójskoczek
Jiang Ning , chiński piłkarz
Francis Kasonde , zambijski piłkarz
Gaël Monfils , francuski tenisista
Stella Mwangi , norwesko-kenijska piosenkarka
Jean Sarkozy , francuski polityk
Lauri Tukonen , fiński hokeista
Szachar Zubari , izraelski żeglarz sportowy
1987 :
1988 :
1989 :
Artur Jusupow , rosyjski piłkarz
Bill Kaulitz , niemiecki wokalista, członek zespołu Tokio Hotel
Tom Kaulitz , niemiecki gitarzysta, członek zespołu Tokio Hotel
Peter Kildemand , duński żużlowiec
Lisandro López , argentyński piłkarz
Gustav Nyquist , szwedzki hokeista
Jacopo Sarno , włoski aktor, piosenkarz
Kelsey Serwa , kanadyjska narciarka dowolna
Lea Sirk , słoweńska piosenkarka
Daniel Sturridge , angielski piłkarz pochodzenia jamajskiego
Teodor Todorow , bułgarski siatkarz
1990 :
1991 :
1992 :
1993 :
1994 :
Muhammad-Ali Abdur-Rahkman , amerykański koszykarz
Margarita Gasparian , rosyjska tenisistka
Shaquille Goodwin , amerykański koszykarz
Tetiana Kit , ukraińska zapaśniczka
Lidiane Lopes , kabowerdyjska lekkoatletka, sprinterka
Haruka Miyashita , japońska siatkarka
Bianca Ryan , amerykańska piosenkarka
Carlos Sainz Jr. , hiszpański kierowca wyścigowy
Daryna Zewina , ukraińska pływaczka
1995 :
1996 :
1997 :
1998 :
1999 :
2000 :
2001 :
2002 :
2003 :
2005 – Jakub Menšík , czeski tenisista
Zmarli
1067 – Baldwin V z Lille , hrabia Flandrii (ur. ?)
1126 – Świętosława Swatawa , królowa Czech (ur. ok. 1041 –48 )
1159 – Hadrian IV , papież (ur. ok. 1115 )
1256 – Yoritsune Kujō , japoński siogun (ur. 1218 )
1327 – Foulques de Villaret , wielki mistrz zakonu joannitów (ur. ?)
1367 – Joanna Soderini , włoska błogosławiona (ur. 1301 )
1373 – Jan Stryprock , polski duchowny katolicki, biskup warmiński (ur. ?)
1384 – Magnus I , książę Meklemburgii-Schwerin (ur. ?)
1435 – Franke von Kerskorff , mistrz infanckiej gałęzi zakonu krzyżackiego (ur. ?)
1447 – Jan z Dobrej , polski lekarz, wykładowca akademicki (ur. ?)
1480 – Ulryk V , hrabia Wirtembergii (ur. 1413 )
1497 – Henry Abingdon , angielski duchowny katolicki, śpiewak kościelny (ur. ?)
1507 – Girolamo Basso della Rovere , włoski duchowny katolicki, biskup Albengi , biskup Maceraty , kardynał (ur. 1434 )
1540 – Konrad Krebs , niemiecki architekt, budowniczy (ur. 1492 )
1553 – Piotr Firlej , polski magnat , wojewoda lubelski i ruski (ur. 1496 /1497 )[5]
1557 – Jacques Cartier , francuski podróżnik, odkrywca (ur. 1491 )
1567 – Jan Lutomirski , polski szlachcic, polityk (ur. ?)
1574 – Amar Das , guru sikhizmu (ur. 1479 )
1581 – Ram Das , guru sikhizmu (ur. 1534 )
1595 – Elżbieta Magdalena Hohenzollern , księżna brunszwicka (ur. 1537 )
1603 :
1615 – Étienne Pasquier , francuski poeta, prozaik, historyk, prawnik (ur. 1529 )
1648 – Marin Mersenne , francuski matematyk (ur. 1588 )
1678 – Jan Brueghel (młodszy) , flamandzki malarz (ur. 1601 )
1693 – Nicolas Potier de Novion , francuski arystokrata, polityk (ur. 1618 )
1702 – Christian Spahn , niemiecki kompozytor, organista (ur. 1635 )
1708 – Christoph Dietrich von Bose starszy , królewsko-polski i elektorsko-saski rzeczywisty tajny radca (ur. 1628 )
1715 – Ludwik XIV , król Francji (ur. 1638 )
1729 – Richard Steele , irlandzki pisarz, polityk (ur. 1672 )
1735 – Christian Gottfried Hoffmann , niemiecki historyk, prawnik (ur. 1692 )
1781 – Trevor Correy , brytyjski dyplomata (ur. ?)
1794 – Catherine Théot , francuska mistyczka (ur. 1716 )
1796 – David Murray , szkocki arystokrata, polityk, dyplomata (ur. 1727 )
1806 – Edward Nairne , brytyjski konstruktor, filozof naturalista (ur. 1726 )
1825 – Tadeusz Morski , polski publicysta, poeta, tłumacz (ur. 1754 )
1834 – Józef Pitschmann , polski malarz portrecista pochodzenia austriackiego (ur. 1758 )
1838 – William Clark , amerykański podróżnik, odkrywca (ur. 1770 )
1842 :
1846 – John Carlyle Herbert , amerykański polityk (ur. 1775 )
1847 – Eugenia de Beauharnais , księżna Hohenzollern-Hechingen (ur. 1808 )
1850 – Karl Friedrich von Gärtner , niemiecki lekarz, botanik (ur. 1772 )
1857 – Julius August Schönborn , niemiecki nauczyciel, archeolog, orientalista (ur. 1801 )
1862 – Isaac Stevens , amerykański generał major, polityk (ur. 1818 )
1876 – Florian Sawiczewski , polski farmaceuta, chemik, lekarz, wykładowca akademicki (ur. 1797 )
1884 – Maria Piłsudska , matka Józefa (ur. 1842 )
1894 – Nathaniel Prentice Banks , amerykański generał, polityk (ur. 1816 )
1898 – Robert von Zimmermann , czesko-austriacki filozof (ur. 1824 )
1903 – Charles Renouvier , francuski filozof (ur. 1815 )
1910 :
1912 – Aurél Török , węgierski biolog, zoolog, antropolog (ur. 1842 )
1913 – Lucjan , serbski duchowny prawosławny, patriarcha karłowicki (ur. 1867 )
1915 – Kaoru Inoue , japoński polityk (ur. 1836 )
1917 – Eduard Raehlmann , niemiecki okulista (ur. 1848 )
1920 :
1922 :
1924 – Joseph Blackburne , brytyjski szachista (ur. 1841 )
1925 – Michael Balling , niemiecki dyrygent (ur. 1866 )
1926 – Aleksander Pajewski , polski generał brygady (ur. 1879 )
1929 – Stanisław Barcewicz , polski skrzypek, pedagog, dyrygent (ur. 1858 )
1935 – Cezary Jellenta , polski pisarz, krytyk literatury i sztuki (ur. 1861 )
1936 :
1937 – Karl Lauterbach , niemiecki biolog, geograf, badacz Nowej Gwinei Niemieckiej (ur. 1864 )
1938 :
1939 :
Bronisław Fichtel , polski piłkarz (ur. 1896 )
Konrad Guderski , polski inżynier, obrońca poczty Polskiej w Gdańsku (ur. 1900 )
Józef Horyd , białoruski i polski malarz (ur. 1896 )
Stefan Kwiatkowski , polski oficer marynarki wojennej (ur. 1894 )
Jan Michoń , polski pocztowiec (ur. 1888 )
Paul Nadar , francuski fotograf (ur. 1856 )
Mieczysław Leonard Olszewski , polski kapitan pilot (ur. 1906 )
Wincenty Rusiecki , polski podpułkownik piechoty (ur. 1894 )
Maksymilian Thullie , polski inżynier (ur. 1853 )
1941 :
1942 – Stanisław Marciniec , polski wywiadowca na terenie Niemiec (ur. 1898 )
1943 :
1944 – Polegli w powstaniu warszawskim :
1944 – Liviu Rebreanu , rumuński prozaik, dramaturg, dziennikarz (ur. 1885 )
1945 :
1946 :
1947 :
1948 – Feng Yuxiang , chiński generał, polityk (ur. 1882 )
1951 :
Gieorgij Fiedotow , rosyjski teolog prawosławny (ur. 1886 )
Tadeusz Kruk-Strzelecki , polski major (ur. 1895 )
Louis Lavelle , francuski filozof, wykładowca akademicki (ur. 1883 )
Nellie McClung , kanadyjska sufrażystka, pisarka, polityk (ur. 1873 )
Wols , niemiecki malarz, grafik, fotograf (ur. 1913 )
1952 – Jan Łakota , polski rolnik, polityk, poseł na Sejm RP (ur. 1881 )
1953 :
1954 – Joanna Broniewska-Kozicka , polska reżyserka filmów dokumentalnych (ur. 1929 )
1956 – Aleksander Mogilnicki , polski prawnik, wykładowca akademicki, poeta (ur. 1875 )
1957 :
1959 – Marceli Struszyński , polski chemik analityk (ur. 1880 )
1960 – Hisamuddin , sułtan malezyjskiego stanu Selangor (ur. 1898 )
1961 – Eero Saarinen , amerykański architekt, projektant wnętrz pochodzenia fińskiego (ur. 1910 )
1964 – Stanisław Daczyński , polski aktor, reżyser teatralny (ur. 1892 )
1965 – Wołodymyr Hreber , ukraiński piłkarz pochodzenia żydowskiego (ur. 1911 )
1966 – Henry Welfare , angielski piłkarz, trener (ur. 1888 )
1967 – Siegfried Sassoon , brytyjski poeta (ur. 1886 )
1968 – Giuseppe Enrici , włoski kolarz szosowy (ur. 1894 )
1969 :
1970 – François Mauriac , francuski pisarz katolicki (ur. 1885 )
1971 :
1972 :
1973 – John Ridley Stroop , amerykański psycholog (ur. 1897 )
1976 :
1977 :
1978 :
1980 :
1981 :
1982 :
Haskell Curry , amerykański matematyk (ur. 1900 )
Władysław Gomułka , polski polityk, działacz komunistyczny, I sekretarz KC PPR , wicepremier, I sekretarz KC PZPR (ur. 1905 )
Isabel Cristina Mrad Campos , brazylijska męczennica, błogosławiona (ur. 1962 )
Władysław Szczerkowski , polski kontradmirał (ur. 1925 )
Pieter Wijdekop , holenderski kajakarz (ur. 1912 )
1983 :
1985 :
1986 – Murray Hamilton , amerykański aktor (ur. 1923 )
1988 :
1989 :
1990 :
1992 :
1993 – Fritz Cremer , niemiecki rzeźbiarz, grafik, rysownik (ur. 1906 )
1994 – Hollis Chenery , amerykański ekonomista (ur. 1918 )
1997 :
1998 :
1999 :
2000 – August Lütke-Westhues , niemiecki jeździec sportowy (ur. 1926 )
2003 :
2004 – Bożena Krzywobłocka , polska historyk, dziennikarka, pisarka, polityk (ur. 1929 )
2005 – Zdobysław Stawczyk , polski lekkoatleta, sprinter (ur. 1923 )
2006 :
2007 :
2008 :
2009 :
2010 :
2011 :
2012 – Jan Górec-Rosiński , polski pisarz (ur. 1920 )
2013 :
2014 :
2015 :
2016 :
Thomas Doran , amerykański duchowny katolicki, biskup Rockford (ur. 1936 )
Frederick Drandua , ugandyjski duchowny katolicki, biskup Arua (ur. 1943 )
Edward Kusztal , polski aktor (ur. 1939 )
Józef Pielorz , polski duchowny katolicki, oblat, duszpasterz, historyk, publicysta (ur. 1921 )
Jon Polito , amerykański aktor (ur. 1950 )
2017 :
2018 :
2019 :
2020 :
2021 :
2022 :
2023 :
2024 :
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
Mikołaj Plikus (kier.): 50 lat Armii Radzieckiej. Mała kronika . Warszawa: 1968.