Anthony Milosz

Anthony Milosz

Anthony Milosz i pisarz Seamus Heaney w Krakowie (2004)
Imię i nazwisko	Anthony Oscar John Milosz
Pseudonim	Tony
Data i miejsce urodzenia	29 marca 1947 Waszyngton
Pochodzenie	Stany Zjednoczone
Zawód	informatyk, kompozytor, tłumacz
Wydawnictwo	EMI Music Poland, Blue Note Records
Strona internetowa

Anthony „Tony” Oscar John Milosz (ur. 29 marca 1947 w Waszyngtonie) – amerykański informatyk, muzyk, kompozytor i tłumacz. Syn Janiny i Czesława Miłoszów oraz bratanek Andrzeja Miłosza.

Po zakończeniu wojny Czesław Miłosz w listopadzie 1945 otrzymał posadę w Ministerstwie Spraw Zagranicznych PRL, został skierowany na początku 1946 roku jako dyplomata do konsulatu w Nowym Jorku, a następnie do ambasady w Waszyngtonie. Kiedy w marcu 1947 Janina urodziła syna, nadano mu drugie imię „Oscar” po jednym z dalszych krewnych, Oskarze Miłoszu, którego Czesław Miłosz odwiedził w Paryżu w lecie 1931 oraz 1934/35. Syn nabył obywatelstwo amerykańskie zgodnie z prawem ziemi (Ius soli). Dla Janiny jako matki priorytetem stało się bezpieczeństwo rodziny z dala od zniszczonej wojną i podzielonej politycznie Europy. Jednak w 1950 Czesław Miłosz otrzymał skierowanie do ambasady PRL w Paryżu i polecenie przyjazdu do Warszawy. Wyjechał jesienią 1950 zostawiając w Waszyngtonie spodziewającą się drugiego dziecka Janinę^[1]. W Warszawie władze PRL odebrały mu w grudniu paszport i zatrzymały go w stolicy. Po uporczywych staraniach mógł wyjechać w styczniu 1951 roku do Paryża, gdzie złożył wniosek o azyl polityczny we Francji. Skontaktował się z Jerzym Giedroyciem i zamieszkał w Maisons-Laffitte. Pod jego nieobecność, Janina 22 stycznia 1951 urodziła w Waszyngtonie drugiego syna, Johna Petera. W Paryżu ambasada amerykańska odmówiła Miłoszowi, w związku z ustawą McCarran Act i przy donosach polskiego emigranta w Paryżu ps. Ryszard Wraga zarzucającego mu kryptokomunizm, wydania wizy wjazdowej^[2]. Przeciwko przyjęciu Miłosza w Maisons-Laffitte protestowała też redakcja „Wiadomości” Mieczysława Grydzewskiego w Londynie. Sergiusz Piasecki opublikował w londyńskich „Wiadomościach” pamflet Były poputczik Miłosz^[3]. Między Czesławem Miłoszem a Janiną z synami zamknęła się na prawie trzy lata „żelazna kurtyna”^[4]. Janina z dwójką małych dzieci przeprowadziła się z Waszyngtonu do Pensylwanii i mieszkała do lata 1953 u Hanny i Ignacego Święcickich w Yorku^[5].

W marcu 1953 roku Czesław Miłosz otrzymał za książkę „Zdobycie władzy”, w przekładzie Jeanne Hersch, obywatelki Szwajcarii żydowsko-polskiego pochodzenia, nagrodę Prix Littéraire Européen, która zapewniła mu środki finansowe na sprowadzenie bliskich do Francji. Do połączenia rodziny doszło latem 1953 w Normandii, kiedy synowie z matką przypłynęli statkiem do Hawru, gdzie czekał na nich w porcie Czesław Miłosz. Najpierw zamieszkali w Bons nad Jeziorem Genewskim, by wkrótce przenieść się do Brie-Comte-Robert. 13 stycznia 1956 roku rodzice zawarli sakrament małżeństwa w kościele Notre Dame de l’Assomption w Paryżu oraz kupili domek jednorodzinny w Montgeron, gdzie Anthony mógł rozpocząć edukację w liceum. W 1960 roku Uniwersytet Kalifornijski w Berkeley zaproponował Miłoszowi wykłady, poeta otrzymał amerykańską wizę i w październiku 1960 roku wraz z rodziną zamieszkał w Berkeley na Zachodnim Wybrzeżu w regionie San Francisco Bay Area^[6]. Później zakupili dom na Grizzly Peak na Berkeley Hills w hrabstwie Alameda^[4], gdzie Czesław Milosz mieszkał do 1993 roku.

Anthony studiował lingwistykę, antropologię i chemię na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley, gdzie ojciec był wykładowcą literatury słowiańskiej, oraz neurofizjologię i neurofarmakologię w Medical Center na Uniwersytecie Kalifornijskim w San Francisco. Zna język francuski, angielski i polski. Został programistą i kompozytorem muzyki elektronicznej^[7]. Na Uniwersytecie w Berkeley poznał lektorkę języka angielskiego Rondi Gilbert^[8]. Ich córka Erin Gilbert (ur. 1973), jedyna wnuczka Miłoszów, jest lekarzem dermatologiem w Nowym Jorku^[9][10].

Około 1976 roku u matki lekarze błędnie zdiagnozowali śmiertelną chorobę stwardnienie zanikowe boczne (ALS). Później dopiero rozpoznali nowotwór kręgosłupa, który można było wcześniej wyleczyć. Zmarła w wieku 77 lat w Berkeley. Uroczystość pogrzebowa odbyła się w kwietniu 1986 roku na Sunset View Cemetery^[11] w El Cerrito. Podczas podróży z ojcem w 1981 roku do Polski, pojechali do Zuzeli^[12], gdzie urodziła się w 1909 roku jego matka Janina, z domu Dłuska.

W 1982 przetłumaczył wraz z Richardem Louriem na język angielski film dokumentalny Robotnicy ’80, wyświetlany w Nowym Jorku^[13]. W 2003 roku został prezesem Milosz Institute Library & Archives w Oakland^[14], a po śmierci ojca w sierpniu 2004 jego spadkobiercą. Przetłumaczył z języka polskiego i opatrzył komentarzem antologię wierszy Czesława Miłosza^[15]. Antologia z przedmową Seamusa Heaneya ukazała się w języku angielskim w Nowym Jorku w 2006 roku. Drugi nakład, zawierający 345 stron i poszerzony o ponad 40 nowych wierszy, wydano w 2011 roku^[16].

Należy do Polskiego Stowarzyszenia Muzyki Elektroakustycznej (PSeME) w Krakowie, z którym wydał w 2011 roku płytę „Rzeki”^[17]. Utwór „Tak Mało” składa się z dwóch części: pierwsza – niemal w pełni śpiewana przez Czesława Miłosza z towarzyszeniem fortepianu, druga utrzymana w stylu reggae i gospel, gdzie poecie wtóruje chór. Czesław Miłosz czytał swoje utwory w języku polskim, natomiast syn czytał dwa wiersze w swoim angielskim tłumaczeniu^[7][6].

W związku z obchodami setnej rocznicy urodzin Czesława Miłosza przyjechał w 2011 roku do Polski i przebywał na Litwie. W czerwcu 2011 wziął udział w Wilnie w ceremonii odsłonięcia tablicy upamiętniającej Czesława Miłosza^[18] oraz w uroczystości otwarcia Międzynarodowego Centrum Dialogu w Krasnogrudzie^[19]. Brał udział w realizacji trzygodzinnego filmu dokumentalnego The Age of Czeslaw Milosz, ukończonego w 2012 roku przez litewskiego reżysera Juozasa Javaitisa^[20]. W listopadzie 2012 przekazał rękopisy i bibliotekę po ojcu Bibliotece Narodowej w Warszawie^[21]. Jako kompozytor i autor tekstu wziął udział w powstaniu polsko-litewskiej suity multimedialnej Frater w ramach programu „Kolekcje” – priorytet „Zamówienia kompozytorskie”, realizowanego w 2013 roku przez Narodowy Instytut Muzyki i Tańca. Utwór jest pracą zbiorową kompozytorów polskich – Zygmunta Koniecznego, Anthony’ego Milosza i Cezarego Duchnowskiego – oraz litewskich – Broniusa Kutavičiusa, Arvydasa Malcysa i Vytautasa Germanavičiusa – poświęconą setnej rocznicy urodzin Witolda Lutosławskiego^[22].

Jest wieloletnim członkiem Komitetu Honorowego Międzynarodowego Festiwalu Miłosza, który odbywa się od 2009 corocznie w Krakowie. W 2014 roku został członkiem Komitetu Honorowego Festiwalu. Anthony Milosz był wykładowcą, konsultantem i projektantem sprzętu i oprogramowania w Dolinie Krzemowej. Pracował w Oakland w Kalifornii^[6]. Mieszkał w Oakland i Montclair. W 1992 roku ożenił się w stanie Nevada z Joanną Genowefą Rayską, która w 2003 roku została archiwistką i prezesem fundacji „The Miłosz Institute – Archives and Library”^[23]. Była z mężem w Krakowie na obchodach Międzynarodowego Festiwalu Literackiego im. Czesława Miłosza.

Młodszy brat John Peter (ur. 1951) studiował antropologię na Uniwersytecie w Berkeley. Zna język angielski i polski. W 1967 podjął pracę na Alasce, gdzie ujawniło się ciężkie wieloletnie schorzenie. Mieszka w Oakland. Był z bratem w Krakowie na obchodach Międzynarodowego Festiwalu Literackiego im. Czesława Miłosza.

• 2011: A Book of Luminous Things, płyta, śpiew Aga Zaryan
• 2011: Rzeki, album
• 2013: suita Frater
• 2015: Elternal Reflections. Choral Works by Robert Patterson

• przedmowa Seamus Heaney: Czeslaw Milosz. Selected and last poems 1931–2004. Ecco Press, New York 2011, ISBN 978-0-06-209588-6.
  • w jęz. polskim: red. Agnieszka Kosińska: Poezje wybrane. Selected poems. Wydawnictwo Literackie, Kraków, ISBN 978-8308046968; cztery wydania 1996–2011.

• Anthony Milosz w: Agnieszka Kosińska, Miłosz w Krakowie. Znak, Kraków 2015, ISBN 978-83-240-3396-6.

• Publikacje Anthony’ego Milosza w katalogu Biblioteki Narodowej
• Anthony Milosz w bazie AllMusic (ang.)
• Anthony Milosz w systemie Last.fm (ang.)
• Anthony Milosz w bazie IMDb (ang.) (ang.)
• Milosz Institute Library & Archives (ang.)