Stara osada położona przy szlaku solnym z Kołobrzegu do Wielkopolski. Pierwsza wzmianka z 1159 o komorze celnej pobierającej opłaty od drewna transportowanego wodą do kołobrzeskich warzelni[4]. Kolejna wzmianka z 1240 roku podaje, że Karlino należało do tzw. księstwa kamieńskiego. W notce z 1299 roku występuje zapis „Civis In Corlin”. Biskupi kamieńscy weszli w posiadanie Karlina w 1280 roku w spadku po księciu Warcisławie III. W 1308 roku biskup kamieński wspmniał o swoim zamku w Karlinie, będącym niewielkim, drewnianym grodem w widłach dwóch rzek Parsęty i Radwi. W 1372 roku postanowiono przenieść siedzibę biskupstwa z Kamienia do Karlina, w tym celu rozpoczynając budowę zamku obronnego. Na ten cel biskup Filip von Rehberg pożyczył od rady miejskiej Słupska kwotę 350 grzywien. On też w 1385 roku nadał osadzie Karlino prawa miejskie na prawie lubeckim oraz ustanowił herb i pieczęć miejską[5].
W roku 1409 doszło do wielkich zniszczeń w efekcie zajęcia Karlina przez wojska pomorskie, ponowne zniszczenia miały miejsce w 1481, dokonali ich mieszczanie koszalińscy, którzy zbuntowali się przeciwko biskupowi[5]. Wojna trzydziestoletnia (1618–1638) przerwała rozwój, powodując stagnację Karlina na prawie 100 lat. Od 1653 r. pod panowaniem brandenbursko-pruskim, dzieliło losy polityczne Pomorza Zachodniego (zgermanizowana nazwa Korlin a Persante). W 1699 r. Fryderyk I Hohenzollern osiedlił w Karlinie emigrantów francuskich, którzy założyli gorzelnię[4].
Miasto dotknęły pożary: pierwszy w 1685 roku strawił całe miasto (ocalał jedynie zamek i kościół), w 1765 roku pożar strawił również przedmieścia Karlina. W międzyczasie wojska gen. Rumiancewa splądrowały i podpaliły zamek, który nie został odbudowany. Po tym burzliwym okresie nastąpił rozwój Karlina. Na miejscu wypalonego zamku powstał browar, a na parcelach w centrum miasta zaczęły powstawać pierwsze murowane kamienice. W 1724 roku uregulowano Parsętę i przerzucono przez nią pierwszy most betonowy.
W latach 1846–1849 wybudowano drogę łączącą miasto z Kołobrzegiem i Szczecinkiem, a niespełna dziesięć lat później, w 1859 roku przez stację Karlino przejechał pierwszy pociąg. Największy rozkwit handlu oraz przemysłu (m.in. tkactwo[4]) Karlino przeżyło w XIX i na początku XX wieku. W 1873 r. zlikwidowano istniejący od 1724, najmniejszy w Prusach powiat karliński[5], a miasto przyłączono do ziemskiego powiatu kołobrzesko-karlińskiego (Bezirk Kolberg-Körlin), który istniał do 1946 roku. Koniec XIX wieku to okres uprzemysłowienia – powstała wtedy m.in. Karlińska Fabryka Maszyn (Maschinenfabrik Körlin). Rozwinął się przemysł spożywczy (młyny, olejarnia) i drzewny (tartak, stolarnia).
W 1940 roku do Karlina przybyła grupa 150 jeńców francuskich. Wobec zbliżającej się Armii Czerwonej w styczniu 1945 roku wydano rozkaz o ewakuacji ludności cywilnej, który dotarł do miasta dopiero w nocy 3 marca 1945 roku. Mieszkańcy zamierzali ewakuować się przez Dygowo i Kołobrzeg, jednak żołnierze sowieccy wysadzili most na Parsęcie i 4 marca zajęli miasto (w 1985 roku odsłonięto przy ul. Parkowej pomnik ku ich czci)[6]. Zabudowa miasta nie ucierpiała zbyt mocno.
Wkrótce miasto zostało przekazane polskiej administracji i wcielone do państwa polskiego. Dotychczasowych mieszkańców Karlina wysiedlono do Niemiec. Pierwsi polscy osadnicy pojawili się w mieście 20 marca 1945.
Karlino kontynuuje tradycje przemysłu przetwórczego drewna. W mieście i najbliższych okolicach jest kilka zakładów przemysłowych produkujących płyty pilśniowe, sklejki, forniry itp. produkty; lokalnym wyrobem jest tzw. „płyta karlińska” produkowana z gałęzi, kory i podobnych odpadów. Miasto jest również niewielkim ośrodkiem przemysłu mechanicznego (piece) i wydobywczego (ropa, gaz)[7].
przyziemie zamku Biskupów Kamieńskich, z XIV wieku, przebudowane w latach 30. XIX wieku, obecnie spichlerz
dworek, obecnie budynek administracyjny, z przełomu XIX / XX wieku, obecnie budynek administracyjny
magazyn zbożowy, z końca XIX wieku
obora, z końca XIX wieku
stodoła, z końca XIX wieku
kuźnia, po 1945 roku
dom, przy ul. Konopnickiej 29, szachulcowy budynek mieszkalny w stylu eklektycznym z połowy XIX wieku
dom, przy ul. Koszalińskiej 94, szachulcowy, budynek mieszkalny w stylu eklektycznym z przełomu XIX i XX wieku; ściany i dach wyłożone czarnym łupkiem. Oryginalna stolarka drzwiowa i okienna – z gzymsem i sztukaterią (arabeskami) i kolumnami
spichlerz, przy ul. Szczecińskiej 17, szachulcowy budynek w stylu neogotyckim z lat 30. XIX wieku, nr rej. 1181 z dnia 20 lipca 1983 r. Szczególne wykończenie szczytowe z neogotyckimi wieżycami
dom tzw. Napoleona, Rynek 17, szachulcowo-murowany budynek z 1792 r.
ratusz, zbudowany w latach 1908–1912 w południowo-zachodnim narożniku rynku. Poprzedni ratusz spłonął 27 stycznia 1907 r. podczas obchodów urodzin cesarza niemieckiego Wilhelma II. Nowy ratusz został zbudowany w stylu eklektycznym ze sklepieniem neogotyckim. Charakteryzuje się bogatą sztukaterią, szczytem neorenesansowym z kartuszem miasta; obecnie jest siedzibą Urzędu Miasta i Gminy.
kamienica, przy ul. Koszalińskiej 4, pochodzi z drugiej połowy XIX wieku, murowana, zbudowana w stylu neorenesansowym
kamienica, przy ul. Koszalińskiej 16 z 1902 r., secesyjna, murowana, nad witrynami sklepowymi maszkarony.
kamienica, przy ul. Koszalińskiej 22 z końca XIX wieku, neoklasycystyczna, murowana.
budynek mieszkalny na ul. Koszalińskiej 86, z 2. połowy XIX wieku. Zbudowany w stylu eklektycznym z oryginalną stolarką drzwiową i okienną, z gzymsem kostkowym i sztukaterią (arabeskami), pilastrami i tympanonem. Budynek wyremontowany, pokryty nowym dachem, a na dwupiętrowym strychu urządzono mieszkania.
kamienica, przy ul. Białogardzkiej – eklektyczna, murowana z 2. poł. XIX wieku.
kamienica, przy ul. Szczecińskiej – murowana, zbudowana w drugiej połowie XIX wieku w stylu secesyjnym.
dwór Fryderyka Wilhelma na wyspie. Budynek murowany, eklektyczny, szachulcowy, zbudowany pod koniec XIX wieku. Po II wojnie światowej pełnił funkcję budynku biurowego, należącego do PGR Karlino.
spichlerz przy ul. Spichrzowej, został zbudowany pod koniec XIX wieku. Obiekt murowany, z cegły palonej, szachulcowy.
W mieście działa Karliński Ośrodek Kultury, biblioteka publiczna, liczne świetlice i kluby. Oferują one zajęcia plastyczne, muzyczne, sportowe, fotograficzne oraz konkursy, zawody, czy też licznie organizowane festyny i imprezy. Ważnymi imprezami w mieście są:
Zespół Szkół utworzony w 2014. Szkoły wchodzące w skład ZS w Karlinie to:
Gimnazjum Miejskie im. Ludzi Wielkiego Serca i Umysłu utworzone w 2001
Technikum
Branżowa Szkoła I Stopnia
Liceum Ogólnokształcące
Liceum dla Dorosłych
Sport
Hala sportowa
Na terenie miasta działają dwa kluby, kilka sekcji sportowych oraz amatorskie kluby i kółka sportowe, Miejski Klub Sportowy, Międzyszkolny Ludowy Uczniowski Klub Sportowy. Najważniejszymi klubami są:[potrzebny przypis]
Klub Sportowy „Szejk” Karlino reprezentujący piłkę siatkową.
KSW „Róża” Karlino
MLUKS Karlino
W mieście jest hala sportowa wyposażona w nowoczesne urządzenia, stadion miejski, bieżnię na 400 m oraz boiska do gry w siatkówkę i piłkę nożną, istnieją też korty tenisowe, pseudo-skatepark i pseudo-minigolf[potrzebny przypis].
Stadion Miejski w Karlinie dla 5 tys. osób ma wymiary 100 × 50 m. Miejski Klub Sportowy „Sokół” grał w sezonie 2010/2011 w V lidze okręgowej piłki nożnej[13].
W październiku 2014 została otwarta hala widowiskowo-sportowa wyposażona w widownie dla 523 osób, kręgielnie, siłownie, salkę do zabaw dla dzieci oraz kort do squasha[potrzebny przypis].
Imprezy sportowe:
Rajd Monte Karlino – najstarsza impreza rajdowa w regionie, organizowana od 1971 roku
Bieg Papieski, który wcześniej odbywał się w Koszalinie
Spartakiada dla osób niepełnosprawnych
Regionalne Zawody Konne w skokach przez przeszkody
Miasto jest siedzibą gminy miejsko-wiejskiej. Są w nim 43 ulice[potrzebny przypis]. Mieszkańcy Karlina wybierają do rady miejskiej 10 radnych (10 z 15). Pozostałych 5 radnych wybierają mieszkańcy terenów wiejskich gminy. Siedzibą władz jest ratusz na placu Jana Pawła II.
Części miasta: Dębolas, Karlinko, Kolonia Miejska, Krzywopłoty, Witolub[potrzebny przypis].
Gmina Karlino utworzyła w obrębie miasta 2 jednostki pomocnicze, zwane osiedlami (tj. Osiedle Nr 1 i Nr 2). Organem uchwałodawczym jest w nich ogólne zebranie mieszkańców, które wybiera zarząd osiedla składający się z 3 osób, w tym przewodniczącego[15].
Współpraca zagraniczna
19 czerwca 2000 roku została podpisana umowa pomiędzy Karlinem a gminą Dargun w Meklemburgii-Pomorzu Przednim. Współpraca ta skutkuje wzajemnymi spotkaniom i mieszkańców, kontaktami pomiędzy szkołami z obydwu gmin, współpracę samorządów w zakresie inwestycji, kultury i oświaty. Od 2000 roku działa w mieście Stowarzyszenie Polsko-Niemieckie, które powstało w efekcie działania obecnych i dawnych mieszkańców Karlina, którzy mieszkają obecnie w Reinfeld (Holstein) koło Lubeki. W 2002 roku podpisana została umowa z duńską gminą Skælskør, a w styczniu 2006 roku zawarto umowę partnerską z niemieckim miastem Wolgast[16].
↑Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939–1945, Sport i Turystyka 1988, ISBN 83-217-2709-3, s. 348.