Wolgast (hist. Wołogoszcz ) – miasto w Niemczech , w kraju związkowym Meklemburgia-Pomorze Przednie , w powiecie Vorpommern-Greifswald , nad cieśniną Piana , na historycznym Pomorzu Przednim , siedziba Związku Gmin Am Peenestrom . Zwane jest „bramą na wyspę Uznam ” – dwa miejskie mosty łączą Uznam ze stałym lądem; na wyspie leży również dzielnica Mahlzow . Liczy 12 028 mieszkańców (31 grudnia 2018). Przez wiele lat stolica dzielnicy wołogoskiej w księstwie pomorskim .
W Wolgaście znajduje się stocznia Peene-Werft (inne języki) . Przez miasto przebiega droga krajowa B111 .
W mieście rozwinął się przemysł drzewny, spożywczy, paszowy oraz materiałów budowlanych[2] .
Położenie
Miasto leży na zachodnim brzegu Cieśniny Piany (Peenestrom ).
Toponimia
W dokumentach średniowiecznych nazwa miasta została zapisana w formie Wologost (1140), Wolgust (1229), Wolgast (1250). Wywodzi się z języka połabskiego , od imienia Woligost[3] . W języku polskim rekonstruowana jest w formie Wołogoszcz [4] , ew. Ołogoszcz [5] . W Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego w XIX w. miasto opisano pod nazwą Wołgoszcz .
Historia
Panorama miasta na Wielkiej Mapie Księstwa Pomorskiego , XVII w.
Miejscowość została założona przez Słowian połabskich . Początki grodu sięgają X-XI w. W pierwszej poł. XII w. weszła w skład Pomorza Zachodniego stając się siedzibą kasztelanii . Obok grodu istniał targ wspomniany w 1128 roku. Gród był ważnym punktem strategicznym podczas walk duńsko -słowiańskich w 2 poł. XII w. W 1162 Wołogoszcz tymczasowo znalazła się pod zwierzchnictwem duńskim, a na dłużej w 1185, pozostając duńskim lennem do połowy XIII w.
W 1282 lokowana na prawie lubeckim . W roku 1296 po podziale księstwa (zachodnio)pomorskiego na księstwo szczecińskie i księstwo wołogoskie , stała się stolicą tego drugiego. Pomiędzy 1478 a 1532 ponownie w granicach zjednoczonego księstwa pomorskiego ze stolicą w Szczecinie , po czym ponownie, do 1625, stolica księstwa wołogoskiego. W okresach stołecznych rezydencja książąt wołogoskich mieściła się na zamku książęcym , obecnie nieistniejącym, a średniowieczny kościół św. Piotra stał się jednym z głównych miejsc spoczynku pomorskich książąt. Miasto było również członkiem Ligi Hanzeatyckiej .
Plac Ratuszowy ok. 1900 r.
W czasie wojny trzydziestoletniej w 1628 stoczona tu została duńsko-austriacka bitwa pod Wołogoszczą , a 26 czerwca 1630 w pobliskim Peenemünde wylądowały wojska króla szwedzkiego Gustawa Adolfa rozpoczynając szwedzką okupację – po zakończeniu wojny pokojem westfalskim w 1648 miasto weszło w skład szwedzkiej prowincji Pomorze Przednie . Na mocy postanowień kongresu wiedeńskiego w 1815 miasto przeszło w ręce pruskie , od 1871 w granicach Niemiec . W 1849 rozebrano pozostałości zamku książęcego[6] . W 1910 zbudowano kościół katolicki pw. Najświętszego Serca Jezusa na potrzeby pracujących tu Polaków [7] .
W latach 1949–1990 miasto należało do NRD .
W 2006 doszczętnie spłonął zabytkowy spichlerz z XIX w.[8]
1 stycznia 2012 do miasta włączono gminy Buddenhagen oraz Hohendorf , które stały się automatycznie jego dzielnicami.
Zabytki
Kościół św. Piotra (St. Petri ) – gotycki kościół z XIII-XV w., jedno z głównych miejsc spoczynku książąt zachodniopomorskich z dynastii Gryfitów . W 1489 w została tu pochowana Małgorzata , pierwsza małżonka Bogusława X . W kościele zachowane sarkofagi książąt pomorskich ich żon oraz dzieci: Filipa I (1515-60) jego żony Marii Saskiej (zm. 1583), ich córki Amelii pomorskiej (1547-80), Ernesta Ludwika (1545-92), jego żony Zofi Jadwigi (1561-1631), ich córki Jadwigi Marii (1579-1606), Filipa Juliusza (1584-1625). W kościele spoczęli także inni książęta pomorscy Warcisław IX (1400-57) i prawdopodobnie Warcisław VIII (1373-1415)[9] .
mury miejskie
Plac Ratuszowy (Rathausplatz )
Nowy Ratusz z XVIII w.
Kościół Najświętszego Serca Jezusa (Herz-Jesu ) – neogotycki kościół katolicki, wzniesiony w 1910 na potrzeby Polaków[7]
Stary cmentarz z gotycką kaplicą św. Gertrudy (Gertrudenkapelle )
spichlerze i młyny
domy i kamienice
gmach poczty z lat 1884-1885
Kaplica św. Jerzego (St. Jürgen ), gotycka
dworzec kolejowy z XIX w.
Urodzeni i zmarli
W mieście na świat przyszli liczni przedstawiciele pomorskiej dynastii Gryfitów :
Ponadto w 1777 urodził się tu niemiecki malarz epoki romantyzmu Philipp Otto Runge .
Współpraca
Most nad Pianą
Przypisy
↑ Dane statystyczne . laiv-mv.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-12-04)].
↑ Wolgast , [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-08-28] .
↑ Dieter Berger, Geographische Namen in Deutschland , Dudenverlag, Mennheim 1993, s. 280.
↑ Kazimierz Ślaski, Pomorze Zachodnie. Nasza ziemia ojczysta , Poznań 1960, s. 110.
↑ ks. Stanisław Kozierowski: Atlas nazw geograficznych Słowiańszczyzny Zachodniej . T. Zeszyt IIA. Poznań: 1937. Brak numerów stron w książce
↑ Petra Dubilski, Die Ostseeküste: Mecklenburg-Vorpommern , DuMont, 2003, s. 173, ISBN 3-7701-5926-8 .
↑ a b Herz Jesu Kirche (kath.) [online], kirche-wolgast.de [dostęp 2019-02-23] (niem. ) .
↑ Zum Verlust Wolgaster Wahrzeichen [online], usedom-exclusiv.de [dostęp 2019-02-23] .
↑ Kazimierz Kozłowski, Jerzy Podralski: Gryfici Książęta Pomorza Zachodniego . Szczecin: 1985. Brak numerów stron w książce
↑ Partnerstwa .
Linki zewnętrzne