Strażnica KOP „Gajlutyszki”

Strażnica KOP „Gajlutyszki”
	Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1926
Rozformowanie	1939
	Organizacja
Dyslokacja	Gajlutyszki
Formacja	Korpus Ochrony Pogranicza
Podległość	Kompania graniczna KOP „Dukszty”

Strażnica KOP „Gajlutyszki” – zasadnicza jednostka organizacyjna Korpusu Ochrony Pogranicza pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-litewskiej.

Formowanie i zmiany organizacyjne

W 1926, w składzie 6 Brygady Ochrony Pogranicza, został sformowany 20 batalion graniczny. W 1928 w skład batalionu wchodziło 12 strażnic^[1]. Strażnica KOP „Gajlutyszki” w latach 1929 – 1939 znajdowała się w strukturze 1 kompanii KOP „Dukszty”^[2]^[3]^[4]^[5]^[6]^[7] z pułku KOP „Wilno”^[8]. Strażnica liczyła około 18 żołnierzy i rozmieszczona była przy linii granicznej z zadaniem bezpośredniej ochrony granicy państwowej^[9].

W 1932 obsada strażnicy zakwaterowana była w budynku prywatnym^[4]. Strażnicę z macierzystą kompanią łączyła droga leśna długości 12 km^[6].

Osobny artykuł: strażnice Korpusu Ochrony Pogranicza.

Służba graniczna

Podstawową jednostką taktyczną Korpusu Ochrony Pogranicza przeznaczoną do pełnienia służby ochronnej był batalion graniczny. Odcinek batalionu dzielił się na pododcinki kompanii, a te z kolei na pododcinki strażnic, które były „zasadniczymi jednostkami pełniącymi służbę ochronną”, w sile półplutonu. Służba ochronna pełniona była systemem zmiennym, polegającym na stałym patrolowaniu strefy nadgranicznej, wystawianiu posterunków alarmowych, obserwacyjnych i kontrolnych stałych, patrolowaniu i organizowaniu zasadzek w miejscach rozpoznanych jako niebezpieczne, kontrolowaniu dokumentów i zatrzymywaniu osób podejrzanych, a także utrzymywaniu ścisłej łączności między oddziałami i władzami administracyjnymi^[10]. Strażnice KOP stanowiły pierwszy rzut ugrupowania kordonowego Korpusu Ochrony Pogranicza^[9].

Strażnica KOP „Gajlutyszki” w 1932 ochraniała pododcinek granicy państwowej szerokości 6 kilometrów 150 metrów^[4], a w 1938 pododcinek szerokości 6 kilometrów 510 metrów od słupa granicznego nr 996 do 1008^[6].

Sąsiednie strażnice:

strażnica KOP „Rytkuniszki” ⇔ strażnica KOP „Smołwy” – 1929^[2], 1931^[3], 1932^[4]
strażnica KOP „Samanta” ⇔ strażnica KOP „Smołwy” – 1934^[5], 1938^[6]

Dowódcy strażnicy

sierż. Konstantyn Kozłowski (VIII 1936) – (?)^[11]

Przypisy

↑ Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 5/1928.
↑ ^a ^b Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 9/1929.
↑ ^a ^b Szkice dyslokacyjne ↓.
↑ ^a ^b ^c ^d Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 15/1932.
↑ ^a ^b Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 51/1934.
↑ ^a ^b ^c ^d Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 82/1938.
↑ Szubański 2000 ↓, s. 88.
↑ Polak 1999 ↓, s. 217.
↑ ^a ^b Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 32.
↑ Falkiewicz 1925 ↓, s. 3-4.
↑ Archiwum StrażyA.S. Granicznej Archiwum StrażyA.S., Lista Płac 20 baonu KOP .

Bibliografia

Stanisław Falkiewicz: Korpus Ochrony Pogranicza. W pierwszą rocznicę objęcia służby na wschodniej granicy Rzeczypospolitej 1924-1925. 1925. [dostęp 2016-01-30].
Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne. Dokumenty organizacyjne. Wybór źródeł. T.1. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-84-6.
Jerzy Prochwicz, Andrzej Konstankiewicz, Jan Rutkiewicz: Korpus Ochrony Pogranicza 1924–1939. Barwa i Broń, 2003. ISBN 8390021794.
Rajmund Szubański. Bataliony, kompanie, strażnice KOP-u. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 3 (184), 2000. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona. ISSN 1640-6281.
Komunikaty dyslokacyjne Korpusu Ochrony Pogranicza z lat 1927 (z uzupełnieniami i poprawkami), 1928, 1932, 1934 (z uzupełnieniami i poprawkami) i 1938 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.177/143 do 177/149.)
Szkice dyslokacyjne Korpusu Ochrony Pogranicza i podległych jednostek w latach 1927–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.177/151.)