Türkiye Büyük Millet Meclisi Dilekçe Komisyonu, Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü uyarınca faaliyet gösteren ihtisas komisyonudur. Dilekçe hakkının TBMM'deki muhataplarından biri olan Dilekçe Komisyonu, parlamenter denetim sürecinde görev almaktadır. Ayrıca, Kamu Başdenetçisi adaylarını ve Kamu Denetçilerini seçen, Kamu Denetçiliği Kurumunun yıllık raporunu görüşen Dilekçe ve İnsan Haklarını İnceleme Komisyonları'ndan oluşan Karma Komisyonun sekreteryasını yürütmektedir.
Dilekçe hakkı, bireylerin dilek ve şikayetlerini kamu otoritelerine ve parlamentoya iletmelerine olanak tanıyan bir haktır. Türkiye'de bu hak, ilk kez 1876 Anayasası ile pozitif hukuka girmiştir ve daha sonra 1924, 1961 ve 1982 Anayasalarında da korunmuştur.[1]
Günümüzde, Türkiye Cumhuriyeti Anayasasına göre, dilekçe hakkı; vatandaşlar ve karşılıklılık esası gözetilmek kaydıyla Türkiye'de ikamet eden yabancıların kendileriyle veya kamuya dair dilek ve şikayetleri hakkında yetkili makamlara ve Türkiye Büyük Millet Meclisine yazılı başvuruda bulunma hakkını içerir. Bu hak, bireysel ve toplu olarak kullanılabilir.[1]
Görevleri
Dilekçe Komisyonu, vatandaşların ve Türkiye'de ikamet eden yabancıların kendileriyle veya kamuyla ilgili şikayetlerini inceleyen bir kuruldur. Başvuru, komisyona re'sen inceleme yapma yetkisi vermemesine rağmen harekete geçebilir. Ayrıca, Dilekçe Komisyonu ve İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu üyelerinden oluşan Karma Komisyonun sekreteryasını yürüten Komisyon, beş kamu denetçisini seçmek, Kamu Başdenetçiliği için üç adayı belirleyerek TBMM Genel Kuruluna sunmak, beş kamu denetçisini seçmek ve Kamu Denetçiliği Kurumunun yıllık raporlarını görüşmekle görevlidir.[2][3]
Komisyon, incelemeler sırasında aşağıdaki görev ve yetkilere sahiptir:[3]
Kamu kurum ve kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile özel kuruluşlardan her türlü bilgi ve belgeyi alma
İlgilileri, uzmanları, kurum ve kuruluş temsilcilerini çağırıp bilgi alma
Kamu görevlilerini ve ilgilileri toplantıya çağırma
İdari denetimin yapılmasını isteme
Bilirkişi görevlendirme
Geçici olarak uzman görevlendirme
Yerinde inceleme yapma
Sayıştay denetimine başvurma
Şikayet konularını alt komisyonlar kurarak derinlemesine inceleme
Dilekçe sahiplerini Komisyon toplantılarına davet etme
TBMM Karma Komisyonu, Türkiye Büyük Millet Meclisine bağlı Dilekçe Komisyonu ile İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu üyelerinden oluşan bir birleşik komisyondur. Üye sayısı, Dilekçe Komisyonu ve İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu üye sayılarının toplamına denk gelir. Bu üye sayısı, her yasama döneminde TBMM İçtüzüğü'nün 20. maddesi uyarınca Danışma Kurulunun teklifi üzerine Genel Kurulca işaret oyuyla belirlenir.[4]
Komisyonun başkanı, başkanvekili, sözcüsü ve kâtibi, Dilekçe Komisyonunun başkanı, başkanvekili, sözcüsü ve kâtibinden oluşur. Komisyonun sekretaryası, Dilekçe Komisyonu personeli tarafından yönetilir.[4]
Görevleri
Kamu Başdenetçisi Seçimi: Komisyon, Kamu Başdenetçisi seçiminde başvuruda bulunan aday adayları arasından üç adayı belirleyerek TBMM Genel Kuruluna sunar. Ayrıca, Kamu Denetçiliği için başvuranlar arasından beş kişiyi seçer.[4]
Niteliği Kaybetme Durumu: Kamu Başdenetçisi veya kamu denetçilerinin 6328 sayılı Kanunun 10. maddesinde belirtilen nitelikleri sonradan kaybetmeleri durumunda, Komisyon durumu tespit ederek TBMM Genel Kuruluna bildirir ve görevin sona ermesine karar verir.[4]
Yıllık Faaliyet Raporu Görüşü: Komisyon, Kamu Denetçiliği Kurumu tarafından her yılın sonunda hazırlanan yıllık faaliyet raporunu, belirli bir süre içinde görüşüp kendi kanaat ve görüşlerini içeren bir rapor hazırlar. Bu rapor, Genel Kurula sunulmak üzere TBMM Başkanlığına iletilir.[4]
Komisyon üyeleri
Mevcut olarak komisyonda 4'ü kadın olmak üzere, toplam 13 üye görev almaktadır.[5]
.svg)
