Baralla

Baralla
Localización
	42°53′37″N 7°15′00″O / 42.8936, -7.2501
Estado	España
Comunidade autónoma	Galicia
Provincia	Provincia de Lugo
Capital	Baralla
Contén a división administrativa	Aranza ; Arroxo ; Baralla ../... 28+
Poboación
Poboación	2.484 (2023) (17,62 hab./km²)
Xeografía
Parte de	Os Ancares
Superficie	141 km²
Altitude	500 m
Comparte fronteira con	Becerreá ; Castroverde ; O Corgo ; Láncara ; Baleira
Organización política
• Xefe do goberno	Miguel González Piñeiro (2019–)
	Eleccións municipais en Baralla
Identificador descritivo
Código postal	27680
Fuso horario	UTC+01:00, horario estándar; UTC+02:00, horario de verán
Código INE	27901

Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: Baralla (homónimos).

Baralla é un concello da provincia de Lugo, pertencente á comarca dos Ancares. Segundo o IGE en 2014 tiña 2774 habitantes (2889 no 2011, 2955 no 2009, 3100 no 2006, 3134 no 2005, 3193 no 2004, 3242 no 2003). O xentilicio é barallés.^[1]

Xeografía

O concello recibe o nome da súa capital, que se sitúa na N-VI, eixo vertebrador das comunicacións no concello. Baralla sitúase no extremo oriental da Meseta Lucense e fai de transición coas Serras Orientais, pasando dos 600 metros de altitude aos 900. Os lugares máis altos atópanse na Serra de Picato (844 m), Serra do Galo (754 m), Rañadoiro (901 m), Penas da Cabra (943) e Serra da Lagoa (759 m). O río Neira é a vía fluvial máis importante.

A temperatura media anual é de 10 °C, oscilando entre os 3 °C do inverno e os 19 °C do verán. Recibe precipitacións abondosas, con frecuencia en forma de neve.

Demografía

Censo total	2488 (2022)
Menores de 16 anos	166 (6,68 %)
Entre 16 e 64 anos	1338 (53,90 %)
Maiores de 65 anos	978 (39,40 %)

Evolución da poboación de Baralla Fontes: INE e IGE.
1900	1930	1950	1981	2004	2009	2011	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020	2021	2022	2023
5955	6345	7198	4484	3193	2955	2889	2834	2798	2774	2724	2660	2630	2566	2556	2482	2445	2436	2484
(Os criterios de rexistro censual variaron entre 1900 e 2004, e os datos do INE e do IGE poden non coincidir.)

Historia

Da época castrexa fican os castros de Lebruxo, Berselos e o de Santa Cruz (Sobrado de Picato).

Orixe do concello

Trala división territorial de España en 1833 constituíronse os concellos de Neira de Rei e Neira de Xusá, mais en 1840 o primeiro integrouse no segundo. Até 1975 tivo como nome oficial en castelán Neira de Jusá, mais por acordo da corporación municipal de 1974, adoptouse como nome do concello o da súa capital, Baralla.

En Baralla editáronse os periódicos El Eco de Neira (1913) e El Fundador (1914).

Cultura

Toponimia

Segundo Menéndez Pidal, o topónimo Baralla procede do latín vara, varale, varal e varalia 'sebe de traveseiros', cun significado toponímico comparable ó de Cerca, Cercado, Valada ou Valadares. En 1125 consta baixo as denominacións de [in valle de] Pineira, ripa de Neira, villa que vocitant Baralia, in ripa de Neira ou villa vocitata Baralia.

Economía

O 60 % da poboación dedícase ao sector primario, ocupándose en explotacións mixtas con gandería, aproveitamento forestal e agricultura. Destaca a gandería, especialmente de vacas de carne e leite, ademais dos porcos, ovellas e cabras. Hai algúns serradoiros e algo de construción. A poboación está envellecida e nótase a proximidade de Lugo.