Praza da Leña

Praza da Leña
	Praza da Leña
Tipoloxía	praza
Dimensións
Lonxitude	13 m
Largura	18 m
Área	255 m2
Localización
Localidade	Pontevedra
Código postal	36002
Construción
Comezo	século XV

A Praza da Leña é unha pintoresca praza medieval situada no centro do casco antigo de Pontevedra. É a praza medieval máis típica do centro histórico e a que mellor representa a arquitectura tradicional de Galicia.^[1]

Orixe do nome

A praza debe o seu nome á actividade comercial que se desenvolvía nela no pasado: vendíase madeira e piñas para abastecer os fornos de cociña, as lareiras e os antigos sistemas de calefacción das casas da cidade.^[2]

Historia

A Praza da Leña era coñecida desde a Baixa Idade Media como Eirado ou Eiradiño no século XV. Esta praza albergaba un mercado ao que acudían os habitantes dos pobos veciños para vender a leña que ía servir de combustible para as cociñas e casas da vila intramuros. Aquí reuníanse os arrieiros dos arredores con carros cheos de leña e as campesiñas cos seus feixes de poliñas e cestas de piñas.^[3]

Este mercado tiña lugar todos os días, sendo o luns o día máis importante, xa que era o día en que chegaban á cidade carros cargados de leña de carballo, que os panadeiros apreciaban moito para alimentar os seus fornos.

A praza foi redeseñada e ampliada no século XVIII, cando se construíron os dous grandes pazos ao lado leste, o Pazo de Castro Monteagudo e o Pazo de García Flórez. En 1854, adquiriu o nome de Leña.^[4]

O cruceiro de granito do século XV que se atopa no centro da praza foi colocado alí en 1941 a pedimento de Castelao. O cruceiro, que estaba roto en varios anacos, foi restaurado temporalmente por Castelao para a súa obra As cruces de pedra na Galiza.^[5]

O 7 de abril de 1990, a praza recuperou o seu antigo uso peonil.^[6]

En 1998, rodáronse na praza varias escenas da película de José Luis Cuerda A lingua das bolboretas.^[7]

Descrición

É unha das prazas máis pequenas do centro histórico e a praza medieval máis pintoresca. Representa a típica praza medieval de Galicia. Destacados artistas realizaron nela innumerables debuxos, gravados, acuarelas e óleos e foi fonte de inspiración para escritores e poetas como Viñas Calvo.

A praza ten unha forma rectangular irregular. No centro da praza atópase un cruceiro de granito do século XV procedente de Caldas de Reis.^[8]

Na praza conflúen as rúas Pasantería e Figueroa. No lado este da praza atópanse os pazos barrocos de García Flórez e de Castro Monteagudo (hoxe parte do Museo de Pontevedra), do século XVIII, unidos por unha ponte con arco de granito.^[9] Nos lados norte, sur e oeste hai casas populares galegas con soportais e galerías de madeira nos lados oeste e sur e balcóns decorados con flores nos lados norte e sur. Os andares superiores utilizábanse antigamente como vivendas. A altura das casas varía entre unha e dúas plantas.

Edificios destacados

No lado sueste, o pazo barroco de Castro Monteagudo, de 1760, destaca polo seu balcón sostido por grandes modillóns, e o pazo de García Flórez, no lado nordés, sobresae polo seu enorme escudo de pedra cun gran helmo e polas estatuas de pedra nas esquinas do tellado que representan a esperanza e a fortaleza.

A planta baixa do Pazo de Castro Monteagudo tivo diferentes usos ao longo dos séculos, por exemplo como restaurante ou tenda (como foi o caso da tenda La Imperial). O restaurante La Flor estivo situado neste pazo durante os primeiros anos do século XX.^[10] No primeiro piso atopábase a escola de nenos. O edificio abriuse ao público como parte do Museo de Pontevedra o 10 de agosto de 1929.

O Pazo de García Flórez foi a sede da Escola de Mestres desde 1881 ata 1930. Foi inaugurado como museo o 15 de agosto de 1943.^[11]

As casas de arquitectura popular da praza construíronse no século XVIII, cando se reurbanizou a praza.

Cultura

Na actualidade, a praza está dedicada á hostalería e está parcialmente ocupada polas mesas dos restaurantes dos arredores.^[12]

En 2006, o chef vasco Iñaki Bretal abriu o seu restaurante O Eirado da Leña nunha das casas da praza e en 2009 o restaurante Loaira noutra das casas.^[13] O restaurante O Eirado foi galardoado cunha estrela Michelin en 2020.^[14]

Galería

Cruceiro típico no centro da praza
Mesas dos restaurantes na praza
Cruceiro de pedra e galerías de madeira
A praza da Leña á noite
Galería de madeira
Balcóns e galerías
Soportais do edificio Fernández López do Museo de Pontevedra
Cruceiro
Praza da Leña
A praza á noite
Pazo de Castro Monteagudo
Ponte e arco

Notas

↑ Nadal, Paco, 2012, Rias Baixas. Escapadas, Madrid, El País Aguilar, p. 33
↑ "Pontevedra. Un país mágico". TVE (en castelán). 26 de xaneiro de 2020.
↑ "La Plaza de la Leña, historia y tranquilidad". Pontevedra Viva (en castelán). 21 de marzo de 2018.
↑ "Eirado da Leña, la vuelta a los orígenes de la emblemática plaza". Diario de Pontevedra. 20 de xaneiro de 2022.
↑ "¡La Plaza de la Leña! Misterio, duende y encanto". Pontevedra Viva (en castelán). 26 de marzo de 2022.
↑ "Peatonalización de la Praza da Leña y rúa Pasantería". La Voz de Galicia (en castelán). 7 de abril de 2018.
↑ "La Pontevedra que enamoró a José Luis Cuerda". La Voz de Galicia (en castelán). 5 de febreiro de 2020.
↑ "La Plaza de la Leña, historia y tranquilidad". Pontevedra Viva. 21 de marzo de 2018.
↑ "Del edificio García Flórez al cine Malvar". Faro (en castelán). 7 de febreiro de 2016.
↑ "El séptimo edificio del Museo se hará en Valdecorvos". Diario de Pontevedra (en castelán). 13 de novembro de 2019.
↑ "Visita los seis edificios del Museo de Pontevedra". La Voz de Galicia (en castelán). 26 de novembro de 2018.
↑ "Qué ver en Pontevedra, de paseo por sus rúas y plazas". ¡Hola! (en castelán). 11 de setembro de 2020.
↑ "La frase más hermosa". Diario de Pontevedra (en castelán). 16 de outubro de 2018.
↑ "Iñaki Bretal logra para O Eirado la primera Estrella Michelin para un restaurante de Pontevedra". Pontevedra Viva (en castelán). 14 de decembro de 2020.

Véxase tamén

Bibliografía

Aganzo, Carlos (2010). Pontevedra. Ciudades con encanto (en castelán). Madrid: El País-Aguilar. p. 56-57. ISBN 978-8403509344.
Fontoira Surís, Rafael (2009). Pontevedra monumental. Pontevedra: Deputación de Pontevedra. ISBN 9788484573272.
García-Braña, C. et al. (1988). Pontevedra, planteamiento histórico y urbanístico (en castelán). Pontevedra: Deputación de Pontevedra, Servizo de Publicacións.
Juega Puig, J. et al. (1996). Historia de Pontevedra. A Coruña: Vía Láctea. ISBN 84-89444-26-9.
Juega Puig, J. (2000). As rúas de Pontevedra. Pontevedra: Deputación de Pontevedra, Servizo de Publicacións. ISBN 9788484570448.
Nadal, Paco (2012). Rías Baixas. Escapadas (en castelán). Madrid: El País-Aguilar. p. 33. ISBN 978-8403501089.
Nieto González, Remigio (1980). Guía monumental ilustrada de Pontevedra (en castelán). Pontevedra: Asociación de Comerciantes de la Calle Manuel Quiroga.